Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (sztuka teatralna)

Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (cz. Příběhy obyčejného šílenství) – sztuka teatralna Petra Zelenki, klasyfikowana zwykle jako czarna komedia^[1]. Światowa prapremiera miała miejsce 16 listopada 2001 roku w teatrze Dejvické divadlo w Pradze. Pierwsza polska inscenizacja, przygotowana w Lubuskim Teatrze w Zielonej Górze, miała premierę 2 marca 2003 roku^[2]. Autorką polskiego przekładu jest Krystyna Krauze^[2]. W 2005 r. do kin weszła ekranizacja sztuki w reżyserii i ze scenariuszem samego autora^[3]. W tym samym roku zrealizowano polską ekranizację w ramach Teatru Telewizji^[2].

Opis fabuły

Wielowątkowa fabuła sztuki koncentruje się na rodzinie, w skład której wchodzi trzydziestokilkuletni Piotr (w oryginale Petr) oraz jego rodzice. Jakiś czas temu Piotr rozstał się ze swoją ukochaną Janą, która przygotowuje się już do ślubu z nowym partnerem. Mimo to Piotr wciąż marzy o jej odzyskaniu i chwyta się bardzo niekonwencjonalnych metod, aby to osiągnąć. Jego jedynym przyjacielem i zarazem powiernikiem jego tajemnic jest Jan, zwany Muchą, którego życie uczuciowe prezentuje się niewiele lepiej niż Piotra. Rodzice Piotra żyją w głęboko nieszczęśliwym małżeństwie. Despotyczna matka przejmuje się problemami całego świata, a własnego męża uważa za najgorszego nieudacznika. Zarazem ma za złe synowi, że oddalił się spod jej skrzydeł. Gdy ojciec Piotra zupełnym przypadkiem poznaje znacznie młodszą Sylwię, która docenia go o wiele bardziej niż własna żona, dalsze trwanie związku starszych państwa staje pod znakiem zapytania. Tymczasem Piotr zaczyna dorabiać sobie w bardzo nietypowy sposób: sąsiedzi płacą mu, aby patrzył na nich w trakcie seksu, bo tylko w taki sposób jego sąsiadka jest w stanie osiągnąć satysfakcję.

Badania teatrologiczne

W 2011 roku Opowieści o zwyczajnym szaleństwie były tematem rozprawy habilitacyjnej Elżbiety Czaplińskiej-Mrozek na Wydziale Aktorskim ówczesnej PWST w Krakowie^[4].

Wybrane inscenizacje

Dejvicke divadlo, Praga (światowa prapremiera)

• premiera: 16 listopada 2001
• reżyseria: Petr Zelenka
• w rolach głównych: Ivan Trojan (Piotr), Nina Divíšková (Matka), Miroslav Krobot (Ojciec), Martin Myšička (Mucha), Klára Melíšková / Petra Špalková (Jana)

Lubuski Teatr, Zielona Góra (polska prapremiera)

• premiera: 2 marca 2003
• reżyseria: Małgorzata Bogajewska
• w rolach głównych: Janusz Młyński (Piotr), Elżbieta Donimirska (Matka), Jerzy Kaczmarowski (Ojciec), Marcin Wiśniewski (Mucha), Kinga Kaszewska-Brawer (Jana)^[2]

Teatr Powszechny, Łódź

• premiera: 4 kwietnia 2004
• reżyseria: Waldemar Śmigasiewicz
• w rolach głównych: Marek Bogucki (Piotr), Ewa Sonnenburg (Matka), Jan Wojciech Poradowski (Ojciec), Jacek Łuczak (Mucha), Magda Zając (Jana)^[2]

Teatr Polski, Poznań

• premiera: 15 stycznia 2005
• reżyseria: Paweł Szkotak
• w rolach głównych: Leszek Lichota (Piotr), Teresa Kwiatkowska (Matka), Wojciech Kalwat (Ojciec), Piotr Łukawski (Mucha), Agnieszka Dygant (Jana)^[2]

Teatr Dramatyczny, Warszawa

• premiera: 8 maja 2005
• reżyseria: Agnieszka Glińska
• w rolach głównych: Jan Jankowski (Piotr), Ewa Żukowska / Jadwiga Jankowska-Cieślak (Matka), Władysław Kowalski (Ojciec), Waldemar Barwiński (Mucha), Małgorzata Kożuchowska / Agnieszka Glińska (Jana)^[2]

Teatr Telewizji (TVP)

• premiera: 20 czerwca 2005
• reżyseria: Łukasz Kos
• w rolach głównych: Andrzej Konopka (Piotr), Kazimiera Nogajówna (Matka), Janusz Michałowski (Ojciec), Wojciech Błach (Mucha), Joanna Niemirska (Jana)^[2]

Teatr Ludowy, Kraków

• premiera: 16 listopada 2007
• reżyseria: Andrzej Celiński
• w rolach głównych: Piotr Pilitowski (Piotr), Maja Barełkowska (Matka), Krzysztof Górecki (Ojciec), Tomasz Schimscheiner / Jacek Wojciechowski (Mucha), Dominika Markuszewska (Jana)^[2]

Przypisy