Order Wolności Republiki Słowenii

Order Wolności Republiki Słowenii Častni znak svobode Republike Slovenije
Awers Złotego Orderu Wolności
Baretka (plakietka) Złotego Orderu Wolności
Baretka (plakietka) Srebrnego Orderu Wolności
Baretka (plakietka) Orderu Wolności
Ustanowiono	1992
Stopnie	złoty order, srebrny order, order
Powyżej	(brak)
Poniżej	Order za Wybitne Zasługi

Certyfikat nadania odznaczenia

Order Wolności Republiki Słowenii (słoweń. Častni znak svobode Republike Slovenije) – najwyższe trójstopniowe odznaczenie Republiki Słowenii ustanowione w 1992 roku. Order przyznawany jest przez prezydenta Słowenii za wyjątkowe zasługi na rzecz obrony wolności i zachowania suwerenności Republiki Słowenii.

Ustanowienie

Order Wolności Republiki Słowenii został wprowadzony ustawą z dnia 13 maja 1992 roku. Jest nadawany przez prezydenta Słowenii na wniosek organów państwowych, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji, obywateli i z własnej inicjatywy^[1] zarówno obywatelom, instytucjom, jednostkom, firmom i organizacjom, jak i obcokrajowcom, organizacjom zagranicznym i międzynarodowym. Może być też przyznany pośmiertnie^[2]. Zgodnie z ustawą z 1992 roku order przyznawany był za:^[3]

• heroizm w ochronie wolności Republiki Słowenii,
• wyjątkowe zasługi w uzyskaniu i obronie niezależności i suwerenności Republiki Słowenii,
• osobistą odwagę i poświęcenie w ratowaniu i ochronie życia ludzkiego i dóbr materialnych^[a],
• zasługi i osobisty wkład w nawiązywanie, rozwijanie i wzmacnianie stosunków międzynarodowych, które przyczyniły się do uznania i promocji Republiki Słowenii,^[a].
• zasługi w innych dziedzinach życia i pracy związanych z suwerennością Republiki Słowenii^[a].

W 1995 ustawa wprowadzająca order zasługi utrzymała Order Wolności jako najwyższe odznaczenie Słowenii^[4], natomiast wprowadzona w 2004 roku poprawka tej ustawy ograniczyła nadawanie orderu, przyznając go odtąd jedynie za obronę wolności i zachowanie suwerenności oraz działaniami na rzecz niepodległości Słowenii^[5].

Od początku ustanowienia order podzielony jest na trzy stopnie:^[6]

1. Zlati častni znak svobode RS (Złoty Order Wolności Republiki Słowenii),
2. Srebrni častni znak svobode RS (Srebrny Order Wolności Republiki Słowenii),
3. Častni znak svobode RS (Order Wolności Republiki Słowenii).

Odznaka

Odznaka orderu ma formę spirali o średnicy 40 mm powstałej w wyniku skręcenia paska szerokości 2,5 mm. Pośrodku umieszczona jest emaliowana płytka w barwach flagi Słowenii. W stopniu złotym odznaka w całości wykonana jest z pozłacanego metalu, w stopniu srebrny spirala wykonana jest z metalu posrebrzanego, natomiast emaliowana środkowa płytka z pozłacanego metalu. Odznaka trzeciej klasy w całości wykonana jest z posrebrzanego metalu^[7]. Odznaka Złotego Orderu zawieszona jest na niebieskiej wstędze (o szerokości 27 mm) z trzema paskami pośrodku w kolorach flagi i noszona na szyi, pozostałych dwóch stopni odznaka noszona jest na lewej piersi bez wstążki^[8].

Odznakę można zastąpić metalową plakietką w formie prostokąta o wymiarach 4 x 36 mm. W jej środkowej części o szerokości 14 mm umieszczone są trzy emaliowane kwadraty o bokach 3 mm w kolorach flagi. Plakietka stopnia złotego wykonana jest w całości z pozłacanego metalu. W stopniu srebrnym plakietka jest posrebrzana, natomiast jej środkowa część pozłacana, a w przypadku trzeciego stopnia w całości posrebrzana^[7]. Plakietki wszystkich trzech stopni noszone są na lewej piersi^[8].

Poza odznaką i plakietką odznaczonemu wręcza się certyfikat w formacie 420 x 295 mm zawierający imię i nazwisko osoby odznaczonej, rodzaj dekoracji, opis zasług, numer i datę zarządzenia oraz odręczny podpis prezydenta. Na certyfikacie umieszczony jest również graficzne przedstawienie odznaki i herb Słowenii^[7].

Plakietki Orderu Wolności Republiki Słowenii
Złoty Order Wolności Republiki Słowenii	Srebrny Order Wolności Republiki Słowenii	Order Wolności Republiki Słowenii

Odznaczeni

Orderem Wolności został udekorowany m.in. w 2003 roku były prezydent Słowenii Milan Kučan, a także 17 głów obcych państw oraz podmiotów prawa międzynarodowego (w stopniu złotym)^[9]:

• Francesco Cossiga – prezydent Włoch (1992),
• Václav Havel – prezydent Czech (1993),
• Andrew Bertie – wielki mistrz Zakonu Maltańskiego (1997),
• Lennart Meri – prezydent Estonii (1997),
• Árpád Göncz – prezydent Węgier (1997),
• Konstandinos Stefanopulos – prezydent Grecji (1999),
• Jorge Sampaio – prezydent Portugalii (2000),
• Małgorzata II – królowa Danii (2001),
• Elżbieta II – królowa Wielkiej Brytanii (2001)
• Abd Allah II ibn Husajn – król Jordanii (2002),
• Vaira Vīķe-Freiberga – prezydent Łotwy (2002),
• Nursułtan Nazarbajew – prezydent Kazachstanu (2002),
• Jan Karol I Burbon – król Hiszpanii (2002),
• Ion Iliescu – prezydent Rumunii (2002),
• Aleksander Kwaśniewski – prezydent Polski (2002),
• Guido de Marco – prezydent Malty (2002),
• Rudolf Schuster – prezydent Słowacji (2003).

Aleksander Kwaśniewski jest jedynym Polakiem^[b] odznaczonym tym orderem^[9].

Statystyki

Prezydent		Okres urzędowania	Rok	Liczba nadań					Dane szczegółowe
									Żyjącym			Pośmiertnie			Instytucjom
				Razem
	Milan Kučan	23.12.1991– 22.12.2002	1992	746[9]	142	17	19	106	15	11	92	0	1	11	2	7	3
			1993		24	5	10	9	3	10	9	0	0	0	2	0	0
			1994		54	1	12	41	0	7	39	0	1	0	1	4	2
			1995		48	8	13	27	7	9	20	1	0	1	0	4	6
			1996		79	11	30	38	7	28	32	2	0	0	2	2	6
			1997		55	20	8	27	5	7	23	9	0	0	6	1	4
			1998		44	5	5	34	2	0	29	0	1	1	3	4	4
			1999		48	5	8	35	4	6	30	0	0	0	1	2	5
			2000		46	3	10	33	1	10	25	0	0	1	2	0	7
			2001		81	11	12	58	7	12	53	0	0	0	4	0	5
			2002		125	11	19	95	10	19	87	0	0	3	1	0	5
	Janez Drnovšek	22.12.2002–23.12.2007	2003	74[9]	16	5	2	9	5	0	6	0	0	0	0	2	3
			2004		30	6	8	16	2	8	15	0	0	0	4	0	1
			2005		19	2	8	9	0	8	9	0	0	0	2	0	0
			2006		9	1	0	8	0	0	8	0	0	0	1	0	0
			2007		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Danilo Türk	23.12.2007–22.12.2012	2008	0[9]	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2009		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2010		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2011		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2012		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Borut Pahor	22.12.2012–nadal	2013	19[10]	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2014		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2015		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2016		18	0	0	18	0	0	15	0	0	2	0	0	1
			2017		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2018		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
			2019		1	0	0	1	0	0	0	0	0	0	0	0	1
RAZEM				839		111	164	564	68	135	492	12	3	19	31	26	53

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Ustawa z dnia 13 maja 1992 r. o Orderze Wolności Republiki Słowenii (Zakon o odlikovanju častni znak svobode Republike Slovenije (ZOdlZS) (Uradni list RS, št. 24/1992)) [1]
• Ustawa z dnia 19 grudnia 1994 r. o odznaczeniach Republiki Słowenii (Zakon o odlikovanjih Republike Slovenije (ZOdl) (Uradni list RS, št. 1/1995)) [2]
• Ustawa z dnia 25 lutego 2004 r. zmieniająca ustawę o odznaczeniach Republiki Słowenii (Zakon o spremembah in dopolnitvah Zakona o odlikovanjih Republike Slovenije (ZOdl-A) (Uradni list RS, št. 22/2004)) [3]
• Ustawa o odznaczeniach Republiki Słowenii (oficjalny tekst jednolity z dnia 21 maja 2004 r.) (Zakon o odlikovanjih Republike Slovenije (uradno prečiščeno besedilo) (ZOdl-UPB1) (Uradni list RS, št. 69/2004)) [4] tłumaczenie na ang.
• Vrste odlikovanj (ang. • słoweń.). Urad predsednika Republike Slovenije, 2012. [dostęp 2020-03-11].
• Seznam vseh odlikovancev od leta 1992 do decembra 2012 (słoweń.). Urad predsednika Republike Slovenije, 2016. [dostęp 2020-03-11].
• Častni znak svobode Republike Slovenije (słoweń.). Urad predsednika Republike Slovenije, 2016. [dostęp 2020-03-11].