Otto IV ze Strzałą
| ||||
Otto IV ze Strzałą na miniaturze Kodeksu Manesse | ||||
margrabia Brandenburgii–Stendal | ||||
Okres | ||||
---|---|---|---|---|
Poprzednik | ||||
Następca | ||||
Dane biograficzne | ||||
Dynastia | ||||
Data urodzenia | ok. 1238 | |||
Data śmierci | ||||
Ojciec | ||||
Matka | Zofia | |||
Żona | Heilwiga z Holsztynu |
Otto IV ze Strzałą, niem. Otto IV. mit dem Pfeil (ur. ok. 1238, zm. 1308) – margrabia brandenburski na Stendal od 1266 (wraz z braćmi) z dynastii askańskiej.
Był synem margrabiego ze Stendal Jana I oraz jego pierwszej żony, Zofii, córki króla duńskiego Waldemara II Zwycięskiego. Wraz ze swoimi braćmi – starszym Janem II i młodszym Konradem – po śmierci ojca objął władzę w Brandenburgii-Stendal (z czasem, za życia Ottona, do współrządów dopuszczony został także kolejny brat Henryk I, a także synowie Konrada Jan IV i Waldemar). Bracia dzielili tytuł margrabiowski z kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Salzwedel. Mimo że nie był najstarszym z braci, od początku wśród nich dominował. Znalazło to wyraz szczególnie w czasie konfliktu z kapitułą magdeburską o obsadzenie stanowiska arcybiskupa Magdeburga, na którym Otto chciał osadzić swego młodszego brata Eryka. W 1278 Otto został wzięty do niewoli przez Magdeburczyków. Po uwolnieniu (za wysoki okup) niezwłocznie rozpoczął działania wojenne, ale w 1280 r. pod Staßfurtem trafiony został w głowę strzałą, której nie dało się usunąć – chodził więc przez następny rok z grotem wbitym w czaszkę (stąd wziął się jego przydomek)[1]. Po dalszych starciach i negocjacjach z Magdeburgiem ostatecznie w 1283 Eryk został konsekrowany na arcybiskupa magdeburskiego.
Równocześnie z konfliktem z Magdeburgiem Otto uczestniczył od 1278 w walkach z książętami pomorskimi, a w Czechach brał udział w działaniach przeciwko Rudolfowi I Habsburgowi. Tak agresywna polityka doprowadziła do tego, że w 1283 sojusz przeciwko Ottonowi zawarły miasta bałtyckie (z Lubeką na czele), książęta sascy, książę pomorski Bogusław IV, książę rugijski Wisław II i książęta meklemburscy. Wobec takiej przewagi przeciwników Otto został zmuszony do podpisania w 1284 układu z książętami Pomorza i Rugii, na mocy którego zrzekał się swoich wcześniejszych zdobyczy poczynionych kosztem północnych sąsiadów.
Otto prowadził nie tylko konflikty zewnętrzne, ścierał się także z margrabiami brandenburskimi z innej, ottońskiej linii dynastii askańskiej (na Salzwedel): w 1290 pokonał swego kuzyna Ottona V Długiego, sprzymierzonego z książętami śląskimi. Pomiędzy kuzynami istniał spór o prawo do korzystania z godności elektorskiej. Sytuacja w rodzinie unormowała się w ostatnich latach XIII w., gdy bracia doszli do porozumienia (być może dzięki Albrechtowi I Habsburgowi).
Próba uzyskania dostępu do Bałtyku doprowadziła do konfliktu z księciem wielkopolskim Przemysłem II. Po śmierci tego ostatniego, zamordowanego w 1296 (zapewne przy udziale Ottona), jego miejsce jako rywala Brandenburgii w tym konflikcie zajął inny z polskich książąt, Władysław I Łokietek. W międzyczasie, w 1291, Otto rozszerzył swoje posiadłości na południu, kupując od Albrechta II Wyrodnego margrabstwo Landsbergu.
Starania Ottona o rozszerzenie granic Brandenburgii kosztem wszystkich właściwie sąsiadów spowodowały duże wyczerpanie jej zasobów. Z tego też powodu niemal wszystkie jego zdobycze w następnych dziesięcioleciach zostały na powrót utracone.
Otto występował także jako minnesinger – siedem z jego pieśni zachowało się do dzisiaj.
Otto był dwukrotnie żonaty. W 1262 poślubił Heilwigę z Holsztynu, a po jej śmierci ożenił się w 1308 z Juttą z Hennebergu, wdową po margrabim Łużyc Diezmannie. Nie miał dzieci.
Przypisy
- ↑ Rzeź Gdańska. [dostęp 2016-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
Bibliografia
- Felix Escher: Otto IV. mit dem Pfeil. W: Neue Deutsche Biographie. T. 19. Berlin: Duncker & Humblot, 1999, s. 677. [dostęp 2009-12-27]. (niem.)
- Otto von Heinemann, Konrad Burdach: Otto IV., Markgraf von Brandenburg. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 24. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1887, s. 659–663. [dostęp 2009-12-27]. (niem.)
Linki zewnętrzne
- Otto IV. mit dem Pfeil: Markgraf von Brandenburg (1266–1309) (niem.). W: Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer: Materialsammlung [on-line]. [dostęp 2016-01-27].
Media użyte na tej stronie
Former Siegesallee in Berlin the statue commemorating to the margrave of Brandenburg Otto IV (surname with the arrow) (ca 1238–1308), son of margrave Johann I. Sculptor: Karl Begas. Unveiled on 22 March 1899.
Autor: Glasshouse, Licencja: CC BY-SA 4.0
Shield of the Prussian State of Brandenburg