Papieska elekcja 1099

Papieska elekcja 13 sierpnia 1099 – wybór Paschalisa II na następcę Urbana II na Stolicy Apostolskiej.

Śmierć Urbana II

Urban II zmarł w Rzymie 29 lipca 1099. Dwa tygodnie wcześniej wojska biorące udział w zainicjowanej przez niego I krucjacie zdobyły Jerozolimę, jednak wieść o tym dotarła do Rzymu już po jego śmierci. W tym czasie w dalszym ciągu trwała schizma antypapieża Klemensa III, którego popierało Cesarstwo oraz znaczna część duchowieństwa rzymskiego.

Lista uczestników

Elekcja w 1099 roku była prawdopodobnie ostatnią, w której przestrzegano zasady uprzywilejowania kardynałów biskupów zawartej w oryginalnej treści dekretu In Nomine Domini z 1059 roku. Wiadomo jednak, że kardynałowie prezbiterzy i diakoni także brali w niej udział.

Kardynałowie biskupi

W elekcji uczestniczyło pięciu z sześciu kardynałów biskupów oraz jeden biskup, który działał w zastępstwie za kardynała biskupa Sabiny. Urząd ten wakował od 1094 roku, a terytorium diecezji Sabina kontrolowali zwolennicy antypapieża Klemensa III.

• Gualterio (kardynał biskup od 1091) – kardynał biskup Albano
• Odon de Chatillon OSBCluny (1095) – kardynał biskup Ostii
• Milo z Angers OSB (1095) – kardynał biskup Palestriny
• Maurycy (1097) – kardynał biskup Porto
• Bovo (1099) – kardynał biskup Tusculum
• Offo – biskup Nepi

Pozostali kardynałowie

W sierpniu 1099 roku w obediencji Urbana II było jedynie dziesięciu kardynałów-prezbiterów i trzech kardynałów-diakonów, prawdopodobnie jednak najwyżej siedmiu prezbiterów i trzech diakonów uczestniczyło w elekcji:

• Rainiero OSBCluny (kardynał prezbiter od 1078^[1]) – kardynał prezbiter S. Clemente; opat S. Lorenzo fuori le mura
• Benedykt (1080) – kardynał prezbiter S. Pudenziana
• Alberto OSB (1090) – kardynał prezbiter S. Sabina
• Teuzo OSB (1090) – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo
• Giovanni da Piacenza (1096) – kardynał prezbiter Świętego Kościoła Rzymskiego
• Benedykt (1098) – kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino
• Piotr (1098) – kardynał prezbiter S. Sisto
• Jean de Bourgogne (1098) – kardynał prezbiter S. Anastasia
• Giovanni Coniulo OSB (1088) – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin; kanclerz Świętego Kościoła Rzymskiego
• Docibilis (1099) – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego
• Pagano (1099) – kardynał diakon S. Maria Nuova

Do kardynałów diakonów zaliczano prawdopodobnie jedynie członków kolegium diakonów pałacowych, których było maksymalnie sześciu, wyłączając natomiast dwunastu tzw. diakonów regionalnych; zostali oni dołączeni do grona kardynałów dopiero przez Paschalisa II.

Nieobecni

Jeden kardynał biskup i co najmniej trzech prezbiterów było nieobecnych.

Kardynał biskup

• Bruno OSB (1079) – kardynał biskup Segni

Kardynałowie prezbiterzy

• Richard de Saint-Victor OSB (1078) – kardynał prezbiter i opat Saint-Victor w Marsylii; legat papieski w południowej Francji i Hiszpanii; opat S. Paolo fuori le mura
• Oderisio de Marsi OSB (diakon 1059, prezbiter 1088) – kardynał prezbiter (S. Cecilia?); opat Monte Cassino
• Bernardo degli Uberti OSBVall (1099) – kardynał prezbiter S. Crisogono; opat Vallombrosa; przełożony generalny kongregacji wallombrozjańskiej

Wybór Paschalisa II

13 sierpnia 1099 roku kardynałowie w obecności niższego kleru oraz przedstawicieli władz miejskich jednogłośnie obrali na papieża kardynała Raniero, prezbitera S. Clemente i opata klasztoru św. Wawrzyńca za murami. Nowy papież początkowo protestował przeciwko temu werdyktowi, tłumacząc, że jest tylko skromnym mnichem nieobeznanym w problemach politycznych, z jakimi głowa Kościoła musi się zmagać, w końcu jednak uległ i przyjął wybór jako Paschalis II. Następnego dnia został konsekrowany na biskupa Rzymu przez kardynała biskupa Ostii Odona z Chatillon, któremu asystowali pozostali kardynałowie biskupi oraz biskup Offo z Nepi.

Przypisy

Bibliografia

• Hans Walter Klewitz, Reformpapsttum und Kardinalkolleg, Darmstadt 1957
• Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049-1130, Tybinga 1977
• Loughlin J. F. Pope Paschal II, Catholic Encyclopedia, [1] (ostatni dostęp 21.12.2007)
• Kazimierz Dopierała „Księga papieży”, Wyd. Pallotinum, Poznań 1996, s. 160
• Miranda S. Election of August 10 to 14, 1099 (Paschal II), Florida International University: Miami's Public Research University, [2] (ostatni dostęp 21.12.2007)
• I.S. Robinson, The Papacy 1073-1198. Continuity and Innovations, Cambridge University Press 1990

Papieskie elekcje i konklawe XI wiek 1061 1073 1086 1088 1099 XII wiek 1118 1119 1124 1130 1138 (antypapież) 1143 1144 1145 1153 1154 1159 1164 (antypapież) 1168 (antypapież) 1181 1185 1187 (I) 1187 (II) 1191 1198 XIII wiek 1216 1227 1241 1243 1254 1261 1264–1265 1268–1271 1276 (I) 1276 (II) 1276 (III) 1277 1280–1281 1285 1287–1288 1292–1294 1294 XIV wiek 1303 1304–1305 1314–1316 1334 1342 1352 1362 1370 1378 (papież) 1378 (antypapież) 1389 1394 (antypapież) XV wiek 1404 1406 1409 (antypapież) 1410 (antypapież) 1417 1423 (antypapież) 1431 1447 1455 1458 1464 1471 1484 1492 XVI wiek 1503 (I) 1503 (II) 1513 1521–1522 1523 1534 1549–1550 1555 (I) 1555 (II) 1559 1565–1566 1572 1585 1590 (I) 1590 (II) 1591 1592 XVII wiek 1605 (I) 1605 (II) 1621 1623 1644 1655 1667 1669–1670 1676 1689 1691 1700 XVIII wiek 1721 1724 1730 1740 1758 1769 1774–1775 1799–1800 XIX wiek 1823 1829 1830–1831 1846 1878 XX wiek 1903 1914 1922 1939 1958 1963 1978 (I) 1978 (II) XXI wiek 2005 2013