Para
Język, mowa
Para – grupa złożona z dwóch dopełniających się elementów, np.
- dwa osobniki, najczęściej płci odmiennej (np. para małżeńska, związek, diada)
- dwa narządy spełniające jednakową funkcję (np. para rąk, para oczu)
- dwa przedmioty stanowiące pewną całość, komplet (np. para butów, para pończoch)
- jeden przedmiot składający się z dwóch części, mający nazwę w liczbie mnogiej (np. para spodni, para drzwi, para okularów).
W wyrazach złożonych jednak przedrostek para- (od greckiego pará – poza-, obok) oznacza: obok, niby, prawie, wyrażający zaprzeczenie lub osłabienie podobieństwa do tego, co jest określane drugą częścią złożenia (z greki), np.
- zaprzeczenie (paranormalność, parapsychologia)
- obok, blisko (paragraf)
- podobieństwo (np.: paramedycyna, paramilitarny, parafraza).
Natomiast dla wyrażenia dwoistości (podwójności) stosowane są przedrostki:
Miejsca geograficzne
- Para – dystrykt w Surinamie
- Pará – stan Brazylii
- Para – miasto w Wybrzeżu Kości Słoniowej
- Para – wieś na Białorusi
- Para – rzeka, dopływ Oki
- Pará – rzeka w Brazylii
Matematyka
- para liczb → zobacz: współrzędne, ułamek, liczby bliźniacze, liczby względnie pierwsze
- para liczb sprzężonych
- para nieuporządkowana – para elementów, inna nazwa zbioru dwuelementowego
- para uporządkowana – para elementów z wyróżnioną ich kolejnością; szczególny przypadek krotki (uporządkowanej)
Chemia
- para wodna – woda w postaci gazowej
- para- – przedrostek określający budowę związku chemicznego (zobacz też orto-, meta-, izomeria orto, meta, para)
- czerwień para (czerwień paranitranilinowa) – czerwony syntetyczny barwnik azowy
- para elektronowa (dublet elektronowy) – dwa elektrony zajmujące ten sam orbital (por. para elektronowa pozytonu i negatonu w fizyce cząstek elementarnych)
- para jonowa – układ anionu i kationu powiązanych oddziaływaniem elektrostatycznym (por. para jonowa w fizyce cząstek elementarnych)
Termodynamika
- para – substancja w fazie gazowej w temperaturze niższej od temperatury krytycznej
- para mokra (wilgotna)
- para nasycona
- para przegrzana (nienasycona)
- para przesycona (przechłodzona)
- para sucha
- para wodna – woda w postaci gazowej
Mechanika
- para kinematyczna – dwa ogniwa łańcucha kinematycznego połączone ruchowo
- para obrotowa lub postępowa – kinematyka mechanizmów
- para sił – dwie siły równej wartości, o przeciwnych zwrotach i kierunkach równoległych lecz nie działające wzdłuż jednej prostej
- para ślizgowa lub toczna – współpraca części maszyn
Technika
- para grzejna
- para drukarska
- para odlotowa – para uchodząca po wykonaniu pracy para z silnika parowego
- para technologiczna – para używana w procesie technologicznym (np. do napędu maszyn)
- para wtórna (w technice opary) – para otrzymana przy ogrzewaniu cieczy przez parę grzejną
- termopara
Fizyka cząstek elementarnych
- para cząstka–antycząstka – dwie cząstki elementarne mogące jednocześnie powstawać lub znikać przy zderzeniu ze sobą; zobacz też kreacja i anihilacja par
- para elektron-dziura – para nośników ładunków powstająca w półprzewodniku lub izolatorze pod wpływem promieniowania jonizującego
- para elektronowa pozytonu i negatonu powstających równocześnie podczas materializacji fotonu (por. para elektronowa w chemii)
- para jonowa – dodatni jon macierzysty i elektron powstające w wyniku jonizacji (por. para jonowa w chemii)
Elektryka
- para – zespół dwóch izolowanych żył przeznaczonych do pracy w jednym obwodzie elektrycznym
- para koncentryczna lub współosiowa – dwie żyły umieszczone współosiowo
- para symetryczna – para żył skręconych ze sobą lub ułożonych równolegle
Historia
Antropologia
- młoda para – nowożeńcy
Biologia
- para homologiczna
Geologia
- para – w petrologii oznacza skały wywodzące się od skał osadowych (np. paragnejs)