Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle

kościół parafialny
Państwo Polska
SiedzibaWisła
Adresul. 1 Maja 49, 43-460 Wisła
Data powołania1782
Wyznanieluteranizm
KościółEwangelicko-Augsburski w RP
Diecezjacieszyńska
KościółKościół Ewangelicko-Augsburski apostołów Piotra i Pawła w Wiśle
Proboszczks. Waldemar Szajthauer
Położenie na mapie miasta Wisła
Mapa konturowa miasta Wisła, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Ziemia49°39′13,1″N 18°51′38,3″E/49,653639 18,860639
Strona internetowa

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle – parafia luterańska w Wiśle, należąca do diecezji cieszyńskiej. Ma siedzibę w centrum miasta, gdzie też znajduje się jej kościół parafialny. W 2019 liczyła 2822 wiernych[1].

Historia

Początki zboru (parafii) luterańskiej w Wiśle związane są z wydaniem przez cesarza Józefa II Habsburga Patentu Tolerancyjnego w 1781. 18 czerwca 1782 pastor cieszyński Bartelmus poświęcił miejsce pod budowę drewnianego domu modlitwy, gotowego już jesienią 1782. Pierwszym pastorem został Samuel Kosany z Bańskiej Bystrzycy na Górnych Węgrzech (1782-1788), następnie Andrzej Lihocki, również z Węgier (1788-1794), potem Wilhelm Andrzej Bystroń, który w 1802 przeniósł się do Ustronia, po nim Jan Rakowski (1802-1818), za którego wybudowano plebanię w latach 1805-1807[2]. W 1818 ze Spiszu przybył pastor Michał Kupferschmid, który nauczył się w Wiśle języka polskiego z Biblii. Za jego pastorowania powstał cmentarz (1819), nowa szkoła na miejscu poprzedniej drewnianej (1825), a także wybudowany w latach 1833-1838 nowy murowany dom modlitwy, obecny kościół apostołów Piotra i Pawła.

Patent Tolerancyjny ustanowił również strukturę oficjalnie działającego Kościoła ewangelickiego w Przedlitawii. Wszystkie zbory zostały podległe konsystorzowi powstałemu w 1784 w Cieszynie a w 1785 przeprowadzonemu do Wiednia. W 1784 powstała superintendentura dla Moraw, Śląska i Galicji. W 1807 powstał seniorat śląski, któremu z czasem podległe zostały wszystkie zbory na Śląsku Austriackim.

Równouprawnienie protestantów w Cesarstwie Austriackim nastąpiło wraz z wydaniem Patentu Protestanckiego w 1861, po którym do domu modlitwy dobudowano wieżę. Pastor Kupferschmid zmarł w 1867, a proboszczem został po nim jego syn i wikary, Gustaw Kupferschmid.

Według schematyzmu kościelnego z 1875 zbór obejmował Wisłę, część Ustronia, Brenną oraz Nydek (od 1920 w Czechach) zamieszkałe przez 4679 luteran[3].

1 października 1932 Istebna stała się filią parafii w Wiśle.

W 1925 parafia zrzeszała 4 401 wiernych a w 1937 6 tysięcy z czego (303 w filiale w Istebnej)[4].

1 grudnia 1994 doszło do podziału parafii i wyodrębniły się z niej parafie w Czarnem, Głębcach, Jaworniku i Malince.

Przypisy

  1. ↑ Zgromadzenie Parafialne. „Luteranin”. 1 (69), s. 38, marzec 2020. ISSN 1899-9387. 
  2. ↑ Wisła - Kościół ewangelicki
  3. ↑ Schematismus der evangelischen Kirche Augsb. und Helvet. Bekenntnisses in den im österr. Reichsrathe vertretenen Königreichen und Ländern. Wien: 1875.
  4. ↑ Stefan Król: W: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Red. Krzysztof Nowak. Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251

Bibliografia

  • Renata Czyż, Zbigniew Pasek: Monografia Wisły. T. 3: Kościoły i wspólnoty religijne Wisły. Wisła: Galeria „Na Gojach“, 2008, s. 70-115. ISBN 978-83-60551-12-7.
  • Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Tadeusz J. Zieliński (redakcja). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 144. ISBN 83-85572-00-7.
  • Informacje o parafii na stronie diecezji cieszyńskiej
Parafie diecezji cieszyńskiej

Róża Lutra

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Cieszyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Cieszyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 49.95 N
  • S: 49.50 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.03 E
Japanese Map symbol (Church).svg
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Epitaf Lehotského.JPG
Autor: Qasinka, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Epitaph of Lutheran Pastor Andrew Lehotský (1751-1794) in Wisła
Dawna szkoła ewangelicka w Wiśle.JPG
(c) Photo: Hons084 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 pl
Wisła, dawna szkoła ewangelicka, 1825 r.
Plebania ewangelicka w Wiśle 2.JPG
(c) Photo: Hons084 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 pl
Wisła, plebania ewangelicka w Wiśle-Centrum, 1805-1807