Patrick Hillery

Patrick Hillery
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1923 Milltown Malbay
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 2008 Dublin
Prezydent Irlandii
Okres	od 3 grudnia 1976 do 2 grudnia 1990
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Cearbhall Ó Dálaigh
Następca	Mary Robinson
Minister spraw zagranicznych Irlandii
Okres	od 1969 do 1973
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Frank Aiken
Następca	Brian Lenihan

Patrick John Hillery, irl. Pádraig Seán Ó hIrighile (ur. 2 maja 1923 w Milltown Malbay^[1], zm. 12 kwietnia 2008 w Dublinie^[2]) – irlandzki polityk i lekarz, długoletni deputowany, minister w różnych resortach, pierwszy irlandzki członek Komisji Europejskiej, w latach 1976–1990 prezydent Irlandii.

Życiorys

Wykształcenie i praca zawodowa

Urodził się w Miltown Malbay w hrabstwie Clare. Był synem lekarza Michaela Josepha Hillery’ego oraz Ellen McMahon^[1]. Kształcił się w szkole rodzinnej miejscowości, później uczęszczał do Rockwell College. W 1947 ukończył studia medyczne na University College Dublin. Podjął praktykę w zawodzie lekarza. W latach 1955–1957 był członkiem National Health Council, pracował też jako okręgowy koroner^[1].

Działalność polityczna do 1976

W 1951 wystartował w wyborach do Dáil Éireann z ramienia Fianna Fáil w okręgu Clare u boku Éamona de Valery. Uzyskał wówczas mandat deputowanego, który odnawiał w pięciu kolejnych wyborach w 1954, 1957, 1961, 1965 i 1969^[3][4][5].

Od czerwca 1959 do stycznia 1973 wchodził w skład irlandzkich rządów premierów Seána Lemassa i Jacka Lyncha^[4][5]. W czerwcu 1959 objął stanowisko ministra edukacji^[5], rozpoczął wówczas reformę systemu oświaty, w ramach których utworzono sieć szkół ogólnokształcących i technicznych^[4]. W kwietniu 1965 przeszedł na funkcję ministra przemysłu i handlu, a w lipcu 1966 objął urząd ministra pracy. Następnie do stycznia 1973 był ministrem spraw zagranicznych^[5]. Podczas pełnienia tej funkcji w 1972, po wydarzeniach krwawej niedzieli, na forum ONZ zaapelował o pomoc w utrzymaniu procesu pokojowego w Irlandii Północnej^[6]. Odpowiadał również za negocjacje akcesyjne Irlandii z Europejską Wspólnotą Gospodarczą, które zakończyły się przystąpieniem Irlandii do EWG^[4].

W styczniu 1973 został pierwszym irlandzkim członkiem Komisji Europejskiej, na czele której stał François-Xavier Ortoli. Objął funkcje wiceprzewodniczącego KE oraz komisarza do spraw społecznych^[7]. Działał na rzecz wprowadzenia prawnych gwarancji równych płac dla kobiet i mężczyzn^[4].

Działalność polityczna od 1976

W 1976 zdecydował się wystartować z rekomendacji swojego ugrupowania w wyborach prezydenckich, które rozpisano w okresie kryzysu politycznego, gdy z urzędu przed końcem kadencji zrezygnował Cearbhall Ó Dálaigh. Patrick Hillery okazał się jedynym kandydatem w tych wyborach, stanowisko prezydenta objął 3 grudnia 1976^[8][9].

W 1979 musiał zmierzyć się z fałszywymi informacjami dotyczącymi jego życia prywatnego. W tymże roku w Irlandii miała miejsce wizyta papieża Jana Pawła II. W jej trakcie rozpuszczono pogłoski, że prezydent utrzymuje w pałacu prezydenckim kochankę, rozwodzi się z żoną i zamierza zrezygnować z urzędu^[10]. Patrick Hillery wkrótce dość niespodziewane zdecydował się na publiczne wystąpienie celem zdementowania tych plotek^[10][11]. Nie ustalono, kto był wówczas źródłem pogłosek. Pojawiła się m.in. teoria wskazująca na wewnętrzne rozgrywki w ramach Fianna Fáil^[11].

W 1981 za radą rządu nie przyjął zaproszenia na uroczystość zawarcia małżeństwa między księciem Karolem a Dianą Spencer^[12].

W 1982 doszło do kryzysu rządowego, gdy niższa izba parlamentu nie przyjęła budżetu przygotowanego przez koalicyjny rząd Garreta FitzGeralda z Fine Gael. Premier zwrócił się do prezydenta o rozwiązanie parlamentu. Tymczasem do Patricka Hillery’ego połączenia telefoniczne zaczęli wykonywać liderzy opozycyjnej wówczas Fianna Fáil, usiłując wymusić na prezydencie, by nie uwzględnił wniosku^[13]. Sprawa ta powróciła w 1990, gdy ujawniono, że jednym z dzwoniących był Brian Lenihan^[13], przyczyniając się następnie do jego porażki w wyborach prezydenckich z 1990.

W 1983 Patrick Hillery postanowił ubiegać się o reelekcję. Ponownie nie wystartował przeciwko niemu żaden kontrkandydat, w związku z czym objął urząd prezydenta na drugą kadencję^[8][14], którą zakończył 2 grudnia 1990^[15].

Nie prowadził później aktywnej działalności publicznej. W 2002 należał do osób wzywających do głosowania na „tak” podczas drugiego referendum nad traktatem nicejskim^[16].

Życie prywatne

27 października 1955 zawarł związek małżeński z lekarką Mary Beatrice Finnegan. Mieli dwoje dzieci: syna Johna i córkę Vivienne^[1].

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (1986)^[17]
• Krzyż Wielki Legii Honorowej (1988)^[17]
• Łańcuch Orderu Piusa IX (1989)^[18]

Przypisy

Prezydenci Irlandii Douglas Hyde (1938–1945) Seán T. O’Kelly (1945–1959) Éamon de Valera (1959–1973) Erskine Hamilton Childers (1973–1974) Cearbhall Ó Dálaigh (1974–1976) Patrick Hillery (1976–1990) Mary Robinson (1990–1997) Mary McAleese (1997–2011) Michael D. Higgins (od 2011)