Paul Pruyser

Paul W. Pruyser
Data i miejsce urodzenia

29 maja 1916
Amsterdam

Data i miejsce śmierci

9 kwietnia 1987
Topeka

Zawód, zajęcie

psycholog kliniczny, psycholog religii

Paul W. Pruyser (ur. 29 maja 1916 w Amsterdamie, zm. 9 kwietnia 1987 w Topeka) – amerykański psycholog kliniczny związany przez długie lata z Menninger Foundation. Jeden z najbardziej znanych autorów psychologicznych teorii dotyczących religii. Największy wpływ wywarli na niego James, Freud, Otto i Winnicott. W roku jego śmierci APA (Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologów) uczciło jego pamięć między innymi referatem Wiliama H. Smitha z Menninger Foundation.

Na jego poglądy i przekonania w dużej mierze wpływ miał fakt, że od dziecka wychowywał się bez ojca, który wcześnie zmarł. W wielu dziełach Pruyser poruszał temat poszukiwania znaczenia faktu utraty ojca. Paul wcześnie został posłany do kalwinistycznej szkoły, gdzie zetknął się z surową i zimną atmosferą, odmienną od tej panującej w jego domu rodzinnym. W okresie dorastania autor zbuntował się przeciwko tradycji reformatorów i odrzucił ich poglądy. W trakcie okupacji Holandii był członkiem podziemia i w trakcie tej działalności poznał swoją przyszłą żonę Jansje.

Model psychologiczno-kulturowy

Stworzył psychologiczno-kulturowy model traktujący o trzech „światach”, w których żyją ludzie: Autystyczny, Iluzjonistyczny i Realistyczny.

Świat autystycznyŚwiat iluzjonistycznyŚwiat realistyczny
Fantazja nieukierunkowana

Myślenie w kategoriach wszechmocy

Nieopanowane kaprysy

Wolne skojarzenia

Obrazy niewyrażalne

Byty lub fakty

Halucynacyjne potrzeby prywatne

Symptomy

Sny

Sterylność

Obiekt wewnętrzny

(image)

Fantazja ukierunkowana

Myślenie typu poszukiwawczego

Uporządkowana wyobraźnia

Związki inspirowane

Obrazy dające się zwerbalizować

Byty lub fakty

Wyobrażeniowe potrzeby kulturowe

Symbole

Zabawa

Twórczość

Obiekty transcendentalne,

których pierwowzorem jest dziecięcy obiekt przejściowy

Percepcja zmysłowa

Testowanie rzeczywistości

Twarde, niezaprzeczalne fakty

Związki logiczne

Odniesienia do rzeczy namacalnych

Rzeczywiste byty lub fakty

Potrzeby rzeczywiste

Znaki, wskaźniki

Praca

Zaradność

Obiekty zewnętrzne

Religia w trzech światach

Według duchowych teorii Pruyser’a, religia może funkcjonować w każdym ze światów, jednak jedynie w świecie iluzjonistycznym staje się wartościowa. Świat iluzji, na który składają się procesy psychiczne zawierające w sobie treści pochodzące z grupowych wyobrażeń, wzorów kulturowych, symboli, rytuałów i religii, zajmuje się tworzeniem i utrzymaniem równowagi pomiędzy światem wewnętrznym i zewnętrznym. Religia jednak może przestać spełniać swoje role jeśli przejdzie do świata autystycznego lub realistycznego.

Duchowny jako diagnosta

W swojej książce The Minister as Diagnostician (1976) potwierdził teologiczną wiedzę i autorytet kliniczny szpitalnych kapelanów w interdyscyplinarnych zespołach opieki zdrowotnej, przedstawił następujące zmienne: (1) świadomość świętości, (2) opatrzność, (3) wiara, rozumiana subiektywnie, (4) łaska i wdzięczność, (5) skrucha, (6) komunia, (7) powołanie.

Wybrana bibliografia autorska

  • A dynamic psychology of religion, New York 1968
  • Between belief and unbelief, New York 1974
  • The Minister as Diagnostician, Philadelphia 1976
  • The play of imagination, New York 1983

Bibliografia

  • Paul W. Pruyser. The Minister as Diagnostician: Personal Problems in Pastoral Perspective. Philadelphia: Westminster Press, 1976. ISBN 0-664-24123-9.
  • Paul W. Pruyser (2001). Procesy intelektualne w religii. Przełożył Paweł M. Socha. NOMOS. Kwartalnik Religioznawczy, Nr 32/33, s. 31–64. Rozdział 3. z książki Dynamic psychology of religion, New York 1968: Harper & Row.
  • H. Newton Malony, Bernard Spilka (2001). W uznaniu dla Paula Pruysera. Na podstawie wstępu do zbioru prac P. W. Pruysera Religion in psychodynamic perspective. The contributions of Paul w. Pruyser, Oxford University Press, Oxford-New York 1991, przełożyła Ewa Srebro. NOMOS. Kwartalnik Religioznawczy, Nr 32/33, s. 15–30.
  • David M. Wulff: Psychologia religii. Klasyczna i współczesna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999, s. 297–300. ISBN 83-02-07030-0.