Paweł Biedka

Paweł Biedka

Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1868 Jasienica
Data i miejsce śmierci	2 maja 1930 Sanok
Burmistrz Sanoka
Okres	od 2 kwietnia 1914 do sierpień 1919
Poprzednik	Feliks Giela
Następca	Marian Kawski
Odznaczenia

Paweł Biedka (ur. 14 stycznia 1868 w Jasienicy, zm. 2 maja 1930 w Sanoku) – polski doktor praw, adwokat, burmistrz Sanoka, podporucznik rezerwy piechoty C. K. Armii i Wojska Polskiego, działacz społeczny.

Życiorys

Kamienica przy ulicy Jagiellońskiej 4 w Sanoku

Paweł Biedka (1929)

Grobowiec rodziny Biedka

Urodził się 14 stycznia 1868 w Jasienicy jako syn Sebastiana i Katarzyny z domu Śnieżek^[1][2][3]. Kształcił się w C. K. I Gimnazjum Miejskim w Rzeszowie, gdzie w 1888 zdał egzamin dojrzałości (jego wychowawcą był prof. Józef Winkowski, a kolegą w klasie był m.in. Jerzy Michalski)^{[4][5][6][7][8][2][3]}. Został absolwentem studiów prawniczych na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie^[2][3].

Będąc kandydatem adwokackim w Chrzanowie pod koniec 1896 uzyskał stopień doktora praw na Uniwersytecie Jagiellońskim^[9][10]. Pracował w rzeszowskich kancelariach prawniczych^[8][2]. Około 1899/1900 był auskultantem w C. K. Wyższym Sądzie Krajowym w Krakowie^[11]. 5 maja 1900 został mianowany adiunktem sądowym dla Przeworska^[12].

Równolegle był wojskowym C. K. Armii. Został mianowany kadetem piechoty w rezerwie z dniem 1 stycznia 1890^[13], następnie awansowany na stopień podporucznika piechoty w rezerwie z dniem 1 maja 1891^[14]. Od około 1890 do około 1898 był żołnierzem rezerwy 40 pułku piechoty w Rzeszowie^{[15][16][17][18][19][20][21][22][23]}. Następnie został zweryfikowany w stopniu podporucznika w grupie nieaktywnych w c. k. obronie krajowej^[24]. Około 1899/1900 był przydzielony do 16 pułku piechoty obrony krajowej z Krakowa^[25]. Przed 1900 został odznaczony austro-węgierskim Brązowym Medalem Jubileuszowym Pamiątkowym dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii^[25].

23 listopada 1901 poślubił Annę Zofię z domu Nowak (ur. 1879, córka Julii i Stanisława Nowów z Olchowiec^[1]; świadkami na ślubie byli sanoccy profesorowie gimnazjalni Roman Vetulani i Adam Pytel^[1]), po czym oboje przeprowadzili się do Sanoka^[26][2]. Mieli kilkoro dzieci (z których dwoje zmarło w wieku dziecięcym): córki Zofię Jadwigę, profesorkę gimnazjum (1902-1955^[27]), Wisławę (zm. 13 czerwca 1914 mając 11 lat^[28][29]), Janinę Annę (ur. 1913, magister prawa, od 1945 zamężna z prokuratorem Tadeuszem Konstantym Walciszewskim^[30]) oraz synów Stanisława Pawła, radcę prawnego (1906-1970^[31][32][33]) i Bolesława (zm. 1916 mając siedem lat)^[34]. 18 lipca 1901 Paweł Biedka został wpisany na listę adwokatów przez Wydział Izby Adwokatów w Przemyślu^[35]. Od 1901 do końca życia prowadził kancelarię adwokacką w Sanoku^{[36][37][38][39][40][41][42][43][44][2][3]}. W Sanoku posiadał dwa sklepy^[45]. Od około 1901 pracował jako adwokat przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku^{[46][47][48][49][50][51][52][53][54][55][56][57][58]}. W 1904 został wybrany jednym z dyrektorów Towarzystwa Kasy Zaliczkowej w Sanoku na okres sześciu lat^[59][60][2]. Przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku został wybrany przysięgłym zastępcą na rok 1913^[61]. Jego własnością była kamienica pod obecnym adresem ulicy Jagiellońskiej 4^[62][63][64] (do początku lat 30. pod numerem 55^[65][66]).

Został działaczem ruchu narodowo-demokratycznego (wraz z nim m.in. Adam Pytel, Wojciech Ślączka, Aleksander Iskrzycki)^[67]. W latach 20. działacz PSL „Piast”^[68], a następnie funkcjonował z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem^[69]. Był wieloletnim radnym miejskim w Sanoku^[2]: wybrany w 1907^[70][71], w 1910^[72], w 1912 w nowej radzie po przyłączeniu do Sanoka gminy Posada Sanocka^[73]. Był zastępcą burmistrza Feliksa Gieli^[74][75], w tym przejął jego obowiązki podczas urlopu (wpierw sześciotygodniowego od lipca 1912^[76])^[77], następnie aż do 1914 faktycznie pełnił jego obowiązki^[78]. Podczas sprawowania tego urzędu, w grudniu 1913 w związku z twierdzeniem Pawła Biedki, iż wypowiedź radnego Augusta Bezuchy na posiedzeniu rady miejskiej Sanoka nie zgadza się z prawdą, jego adwersarz wyzwał wiceburmistrza Biedkę na pojedynek, jednak on odmówił dania satysfakcji^[79]. W międzyczasie, w połowie 1913 z ramienia polskich demokratów kandydował w wyborach do Sejmu Krajowego Galicji X kadencji z III kurii w okręgu Sanok-Krosno^[80] (posłem został wybrany Alfred Zgórski^[81]). Po ustąpieniu Feliksa Gieli i ponad 2-letnim okresie rządów bez etatowego burmistrza rada miejska wybrała Biedkę na urząd burmistrza Sanoka 2 kwietnia 1914^[82][83][84] i pozostawał nim do 1919^[2][3]. Po wybuchu I wojny światowej 26 września 1914 do miasta wkroczyły wojska rosyjskie, nakładając kontrybucje i żądając danin w płodach rolnych. W tym czasie burmistrz wyjechał do Austrii (od 2 września 1914 wraz z bliskimi przebywał w Wiedniu^[85])^[3], a jego obowiązki pełnił komisarycznie jako burmistrz wojenny, Michał Słuszkiewicz^[86][2] (później został aresztowany). Później Rosjanie weszli do miasta ponownie w listopadzie i przebywali do maja 1915. Po ich opuszczeniu Sanok był okupowany przez Austriaków^[2]. Powróciwszy do Sanoka Biedka przejął obowiązki od Stanisława Niedzielskiego 1 lipca 1915^[87]. Po utworzeniu Naczelnego Komitetu Narodowego i utworzeniu go w Sanoku, został przewodniczącym Powiatowego Komitetu Narodowego w Sanoku^[88][2][89]. Po ogłoszeniu aktu 5 listopada z nadzieją przyjął zapowiedz utworzenia państwa polskiego^[2].

Po proklamacji niepodległości Polski z 7 października 1918 przez Radę Regencyjną burmistrz Biedka wystąpił na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Miejskiej w Sanoku 10 dnia tego miesiąca, wyrażając hołd i wdzięczność Radzie Regencyjnej za wspomniany manifest^[90]. U kresu wojny w 1918 wraz z innymi osobistościami miejskimi (jako przewodniczący Wojciech Ślączka oraz m.in. Adam Pytel, Feliks Giela, Jan Rajchel, Karol Zaleski oraz wojskowi kpt. Antoni Kurka i kpt. Franciszek Stok) funkcjonował w ramach powołanego 20 października 1918 Komitetu Samoobrony Narodowej^[91], który 31 października/1 listopada 1918, po rozmowach z komendantem wojskowej załogi c. i k. w Sanoku płk. Iwanem Maksymowiczem dokonał bez walk przejęcia władzy w Sanoku (mimo oporu tego oficera dokonano rozbrojenia stacjonującego wówczas w miejscowych koszarach – pochodzącego z ziemi czeskiej – 54 Pułku Piechoty)^{[92][93][2][94]}. Pawłowi Biedce zostało przypisane powiedzenie pochodzące z czasu odzyskania przez Polskę niepodległości^[95]:

Lata jego urzędowania zostały pozytywnie ocenione^[2]. Jego kadencja trwała przez cały okres I wojny światowej i w tym czasie burmistrz angażował się w pomoc potrzebującym i ofiarom działań wojennych^[2]. W czasie pełnienia przez niego funkcji włodarza miasta następowała odbudowa miasta po zniszczeniach wojennych, zainstalowano uliczne oświetlenie gazowe, rozpoczęto pierwotnie prace nad budową Domu Żołnierza Polskiego^[2][3].

21 sierpnia 1919 Paweł Biedka złożył prośbę o złożenie posady burmistrza (z powodu stanu zdrowia^[8]), a jego rezygnację rada miejska przyjęła 7 października 1919^[96][97]. Jego następcą został Marian Kawski, działający z urzędu wiceburmistrza. Biedka po ustąpieniu z urzędu burmistrza w 1919, nadal pracował w zarządzie miasta^[8]. W 1922 kandydował w wyborach do Sejmu RP I kadencji (1922-1927) w okręgu 48 z listy Polskiej Jedności Państwowej^[98]. Był radnym miejskim (od 1924^[99][100], od 1928, asesor 1928^[101]) i funkcjonował w komisjach^[102]. Pełnił także funkcję asesora i ławnika^[103]. 6 maja 1922 został wybrany członkiem wydziału Izby Adwokatów w Przemyślu^[104].

Był redaktorem merytorycznym „Tygodnika Ziemi Sanockiej”, prowadzonym przez środowisko narodowych demokratów^{[105][106][107]}.

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i zweryfikowany w stopniu podporucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^[108][109]. Był przydzielony do 4 Pułku Piechoty Legionów w garnizonie Kielce: w 1923 jako oficer rezerwowy^[110], a w 1924 jako oficer pospolitego ruszenia^[111].

Działał społecznie na wielu polach i organizacjach. Był członkiem Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka^[112], w którym był członkiem komisji rewizyjnej od 18 marca 1905^{[113][114][115][116]}. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[8][117][2]: lata 1906^[118], 1912^[119], 1920, 1921, 1922^[120], 1924^[121]. W 1906 przyczynił się do zakupu placu pod budowę siedziby Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagórzu^[122]. Jego nazwisko zostało umieszczone w drzewcu sztandaru TG Sokół w Sanoku, na jednym z 125 gwoździ upamiętniających członków^[123]. Należał także do Towarzystwa Szkoły Ludowej^[124][8][2], Towarzystwa Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich^[125], od 1912/1913 do Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[126][127]. Pod koniec 1912 został wybrany członkiem wydziału „Towarzystwa Bursy”, sprawującego pieczę nad Bursą Jubileuszową im. Cesarza Franciszka Józefa w Sanoku^[128]. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego^[129][130]. Na przełomie 1918/1919 był jednym z założycieli Koła „Bieszczady” Polskiego Towarzystwa Łowieckiego w Sanoku^[131].

Zmarł 2 maja 1930 w Sanoku^[26][2]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym, wraz żoną (zm. 1935) i dziećmi, na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 5 maja 1930^{[26][132][133]}. Jego szwagrem i przyjacielem był Roman Krogulski, także absolwent rzeszowskiego gimnazjum, również adwokat oraz prezydent Rzeszowa^[8][2].

Publikacje

• Kolej Brzozów–Rymanów. Sanok: 1910. (także w: „Tygodnik Ziemi Sanockiej” Nr 6-20 / 1910)^[134][135]
• Koleje Polityczne, czyli kolej Brzozów–Krosno. Sanok: 1913. (także w: „Tygodnik Ziemi Sanockiej” Nr 16-19/1913)^{[136][137][138][139]}

Przypisy