Petar Kočić

Petar Kočić

Data urodzenia	29 czerwca 1877
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 1916 Belgrad
Narodowość	serbska
Dziedzina sztuki	literatura

Petar Kočić (serbska cyrylica: Петар Кочић; ur. 29 czerwca 1877, zm. 27 sierpnia 1916) – pisarz, aktywista i polityk bośniacko-serbski. Urodzony w północno-zachodniej Bośni pod koniec panowania osmańskiego, Kočić zaczął pisać na przełomie XIX i XX wieku, najpierw poezję, następnie prozę. Będąc studentem uniwersytetu, rozpoczął aktywność polityczną oraz agitację na rzecz reformy rolnej w Bośni i Hercegowinie, będących pod okupacją Austro-Węgier. Domagał się również wolności prasy i zgromadzeń, które zostały odrzucone przez rząd Austro-Węgier.

Na początku XX wieku prowadził kilka demonstracji w Sarajewie i był trzykrotnie więziony za publikowanie artykułów prasowych, krytycznych wobec Habsburgów. Zwolniony w wyniku amnestii generalnej. Większość pobytu w więzieniu spędził w odosobnieniu, co przyczyniło się u niego do rozwoju depresji. W 1910 r. Kočić został wybrany do nowo utworzonego bośniackiego parlamentu (Sabor), gdzie został przywódcą frakcji antyaustriackich serbskich nacjonalistów. Domagał się zwiększonych ustępstw wobec rolników serbskich z Bośni, agitując przeciwko Austro-Węgrom i muzułmańskiej klasie ziemskich posiadaczy. Deputowanym był do 1913. Z związku z załamaniem nerwowym w styczniu 1914 r. został przyjęty do szpitala psychiatrycznego w Belgradzie, gdzie zmarł dwa lata później.

Kočić był jednym z najważniejszych bośniackich serbskich polityków ery austro-węgierskiej, jednym z najważniejszych dramaturgów południowosłowiańskich XX wieku. Był znany ze swojego ognistego temperamentu i ostrego dowcipu, często wykorzystywanego przeciwko władzom austro-węgierskim. Miał wpływ nie tylko na twórczość literatów z Bośni i Hercegowiny, takich jak przyszły laureat Nagrody Nobla Ivo Andrić, ale także na ruchy nacjonalistyczne Serbii i Jugosławii, a także bośniackie ruchy autonomistyczne. Wiele ulic w Bośni i Hercegowinie oraz Serbii nosi jego imię, a jego wizerunek pojawił się na bośniackich banknotach 100 marek zamiennych, emitowanych od 1998 roku.

Twórczość literacka

• 1902 S Planine i ispod planine. Srpsko akademsko društvo zora, Wiedeń
  • Jablan
  • Kod Markanova točka
  • Grob slatke duše
  • Zulum Simeuna Đaka
  • Istiniti zulum Simeuna Đaka
  • Đurini zapisi
  • Mrguda
• 1904 S Planine i ispod planine. Srpska štamparija, Zagrzeb
  • Uspomeni genija Đure Jakšića
  • Jelike i omorike
  • Kroz maglu
  • Mračajski proto
  • Jazavac pred sudom
• 1905 S Planine i ispod planine. Taletova štamparija, Belgrad
  • Iz starostavne knjige Simeuna Đaka
  • Mejdan Simeuna Đaka
  • Rakijo, majko!
  • Sa zbora
  • Jajce
  • Pjesma mladosti
  • U magli
• 1910 Jauci sa zmijanja. Srpska štamparija, Zagrzeb
  • Zmijanje
  • Molitva
  • Vukov Gaj
  • Kroz mećavu
• 1911 Sudanija. Islamska dioničarska štamparija, Sarajewo

Upamiętnienie

W latach 1981–1999 jego imię nosiła Narodna i uniwerzitetska bibłioteka „Petar Koczić“, od 1999 roku Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka Republiki Serbskiej^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Butler, Thomas J. (1962). "Three Bosnian Writer-Rebels: Kočić, Andrić and Selimović". Michigan Slavic Materials. Ann Arbor, Michigan: Department of Slavic Languages and Literatures, University of Michigan (24): 339–357
• Wachtel, Andrew Baruch (1998). Making a Nation, Breaking a Nation: Literature and Cultural Politics in Yugoslavia. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 978-0-80473-181-2.