Petr Pavel

Petr Pavel

(2022)
generał armii
Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1961 Planá
Przebieg służby
Lata służby	1983–2018
Siły zbrojne	Czechosłowacka Armia Ludowa Czechosłowacka Armia Czeskie Siły Zbrojne
Stanowiska	szef Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych (2012–2015) * szef Komitetu Wojskowego NATO (2015–2018)
Główne wojny i bitwy	UNPROFOR – Chorwacja/Jugosławia (1993)
Późniejsza praca	polityk
Odznaczenia

Haakon Bruun-Hanssen i Petr Pavel (2016)

Bardhyl Kollçaku i Petr Pavel (2017)

Petr Pavel w bazie Pfullendorf w Niemczech (2016)

Petr Pavel i Charles Michel (2015)

Pavel w bazie Bundeswehry w Staufer-Kaserne (2016)

Petr Pavel (ur. 1 listopada 1961 w Planie) – czeski wojskowy w stopniu generała armii, szef Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych (2012–2015) oraz szef Komitetu Wojskowego NATO (2015–2018)^[1].

Petr Pavel pochodzi z rodziny wojskowej. Po ukończeniu wyższej szkoły wojsk lądowych w 1983 rozpoczął służbę w Czechosłowackiej Armii Ludowej, początkowo w oddziale spadochronowym. Po demokratyzacji państwa kontynuował karierę w wywiadzie wojskowym. Odbył także uzupełniającą edukację na uczelniach brytyjskich. W 1993 jako członek misji UNPROFOR w byłej Jugosławii dowodził oddziałem, który uratował 53 francuskich żołnierzy. W kolejnych latach pełnił szereg funkcji dowódczych w ramach czeskiej armii, NATO oraz w strukturach czeskiej dyplomacji. W 2002 otrzymał pierwszą nominację generalską. W 2012 został powołany na szefa Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych. Od 26 czerwca 2015 jako pierwszy żołnierz z kraju byłego Układu Warszawskiego objął stanowisko szefa Komitetu Wojskowego NATO. Jako największe zagrożenie dla Sojuszu uznawał Rosję. Po zakończeniu trzyletniej kadencji przeszedł na wojskową emeryturę, poświęcając się pracy wykładowcy, doradcy i działalności publicznej. Pavel wyróżniony jest odznaczeniami Czech, Francji i Stanów Zjednoczonych.

Młodość i wykształcenie

Petr Pavel urodził się 1 listopada 1961 w miasteczku Planá w zachodniej Czechosłowacji. Ojciec, żołnierz Czechosłowackiej Armii Ludowej oraz członek Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KSČ), odpowiadał za zwiad elektroniczny, w tym przechwytywanie i analizę wiadomości armii NATO-wskich^[2].

Po ukończeniu gimnazjum wojskowego im. Jana Žižki z Trocnova w Opawie (1979) kontynuował studia w Wyższej Szkole Wojsk Lądowych(cz.) w Vyškovie, którą ukończył w 1983 z tytułem inżyniera. W latach 1988–1991 kształcił się także w Akademii Wojskowej im. Antonína Zápotockiego w Brnie. Przebywał na stypendiach w Wielkiej Brytanii: Staff College w Camberley(ang.) (1995), Royal College of Defence Studies oraz w zakresie stosunków międzynarodowych w King’s College London (M.A., 2005–2006)^[3]. Opanował angielski, francuski i rosyjski^[4]. Bardzo dobra znajomość pierwszego z nich znacznie pomogła mu w karierze, gdyż bezpośrednio po aksamitnej rewolucji był jednym z niewielu oficerów czechosłowackiej armii posiadających tę umiejętność^[2].

Służba wojskowa

Po studiach rozpoczął karierę w wojskach spadochronowych. Jednym z wymogów zostania członkiem jednostki było wstąpienie do KSČ. W 1983 został kandydatem na członka, a po dwóch latach członkiem Partii. W 1989 Pavel wszedł także w skład wywiadu wojskowego, nie wziął jednak udziału w żadnej operacji Armii Ludowej ze względu na demokratyzację państwa w wyniku aksamitnej rewolucji^[2][5]. Do 1993 służył w wywiadzie wojskowym demokratycznej już Czechosłowacji^[4]. W styczniu 1993, wówczas podpułkownik^[6], w ramach misji UNPROFOR w chorwackiej Krajinie dowodził 29-osobowym oddziałem, który uratował 53 francuskich żołnierzy(cz.) (dwóch zginęło, a kilku zostało rannych, zanim Czesi zdążyli dotrzeć^[7]) oblężonych i odciętych w strefie między Chorwatami a Serbami przez serbskie oddziały paramilitarne „Tygrysy Arkana” Željka Ražnatovića^[2][8][9]. W 2012 został za to wyróżniony najwyższym francuskim odznaczeniem – Legią Honorową^[10].

Od 1993 do 1994 był attaché lotniczym w czeskiej ambasadzie w Brukseli. Następnie na dwa lata wrócił do wywiadu wojskowego. W 1996 został adiutantem szefa Wywiadu Wojskowego. Rok później objął dowództwo brygady sił specjalnych, które pełnił do 1999. Od 1999 do 2002 był adiutantem dyrektora ds. operacji w Sojuszniczym Dowództwie Sił Połączonych NATO w Brunssum. W 2002 pełnił funkcję zastępcy dowódcy dywizji zmechanizowanej. W grudniu 2002, po otrzymaniu pierwszej nominacji generalskiej, objął dowództwo sił specjalnych (2002–2003). Następnie był zastępcą dowódcy połączonych sił (2003–2005)^[4].

Podczas inwazji Stanów Zjednoczonych na Irak Pavel pełnił funkcję oficera łącznikowego w Centralnym Dowództwie Sił Zbrojnych USA(ang.) (CENTCOM) w Tampie oraz w Katarze (styczeń–kwiecień 2003)^[4]. Oceniał wówczas, że Irak może użyć broni chemicznej przeciwko wojskom państw koalicji^[11]. W latach 2006–2007 zastępca dyrektora departamentu ds. operacji w Ministerstwie Obrony Czech. Następnie służył jako zastępca przedstawiciela wojskowego Czech przy Unii Europejskiej w Brukseli (2007–2009) oraz jako czeski przedstawiciel w Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sił Europy (SHAPE) w Mons (2010–2011)^[4].

Od lipca 2011 do czerwca 2012 był zastępcą szefa Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych(cz.). 29 czerwca 2012 prezydent Václav Klaus mianował go szefem Sztabu. Funkcję objął 1 lipca 2012 i sprawował ją do 30 kwietnia 2015^[12].

W lipcu 2014 rząd Bohuslava Sobotki, z poparciem prezydenta Miloša Zemana, wysunął kandydaturę Pavla na funkcję szefa Komitetu Wojskowego NATO, tj. drugiej najważniejszej funkcji w strukturach Sojuszu (po sekretarzu generalnym). Pavel został wybrany na stanowisko 20 września 2014 podczas szczytu w Wilnie; pokonując konkurentów z Grecji i Włoch. Stanowisko objął 26 czerwca 2015, zastępując Duńczyka Knuda Bartelsego(ang.). Był pierwszym wojskowym z byłych państw Układu Warszawskiego, który objął najwyższą funkcję wojskową w strukturach Sojuszu Północnoatlantyckiego^[13][14]. Pavel kadencję zakończył 29 czerwca 2018. Trzy miesiące wcześniej został odznaczony komandorią amerykańskiej Legii Zasługi za kierowanie Komitet Wojskowym NATO podczas „najbardziej wymagającego okresu w najnowszej historii Sojuszu”^[15]. Po Pavle stanowisko objął Brytyjczyk Stuart Peach(ang.)^[16].

Późniejsza działalność

Wraz z zakończeniem misji w NATO, przeszedł na wojskową emeryturę. Rozpoczął pracę jako wykładowca i doradca^[17].

Petr Pavel od kilku lat regularnie wymieniany jest jako potencjalny kandydat na prezydenta Republiki Czeskiej^[2][18]. Podczas letniej narady Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS), Unii Chrześcijańskiej i Demokratycznej – Czechosłowackiej Partii Ludowej (KDU-ČSL), TOP 09, Czeskiej Partii Piratów oraz Burmistrzów i Niezależnych (STAN) w 2019 wskazywany był jako najbardziej pożądany wspólny kandydat wymienionych partii w wyborach w 2023. Sam Pavel przez długi czas (np. w wywiadach z 2016^[18] i 2018^[17]) z dystansem odnosił się do potencjalnej kariery politycznej, nie wykluczając jej jednak zupełnie^[19]. Z czasem (np. w wywiadzie z 2021) zaczął przyznawać, że rozważa start w wyborach^[5].

6 kwietnia 2020 Pavel zainicjował inicjatywę „Silniejsi razem” („Spolu silnější”), której celem jest łączenie ludzi walczących z pandemią koronawirusa^[20][21]. Jedną z przeprowadzonych akcji była zbiórka na rzecz pracujących w szpitalach wolontariuszy – w ciągu kilkunastu dni zebrano milion koron^[22]. Część komentatorów politycznych wskazywała na podobieństwa z analogiczną inicjatywą Hillary Clinton poprzedzającą jej kampanię prezydencką z 2016, co można było odczytywać jako początek kampanii prezydenckiej Pavla^[23][24].

29 czerwca 2022 Pavel potwierdził, że będzie kandydować w wyborach planowanych na styczeń 2023. Kandydaturę oficjalnie ma ogłosić w sierpniu 2022^[25].

Poglądy

Mimo że kadencja Pavla w strukturach NATO przypadła na wzrost bliskowschodniego radykalizmu i terroryzmu (w tym działalność tzw. Państwa Islamskiego) oraz kryzys migracyjny, uznawał ich znaczenie za przeszacowywane. Jako główne zagrożenie dla NATO uznawał Rosję, ze względu na jej asertywną tendencję do rewizji granic, brak przejrzystości ze strony tego państwa oraz wpływanie na opinię publiczną w państwach NATO poprzez dezinformację^[18]. Ostrzegał też przed jefo zdaniem niebezpiecznym dla Czech poglądem znacznej części opinii publicznej i polityków, wątpiących w rolę Rosji w konflikcie na Ukrainie z 2014, a nawet wyznających teorię, że jest to intryga CIA. Taka postawa mogłaby skutkować utratą przez Czechy wiarygodności w oczach sojuszników i przesunięciem na peryferie decyzyjne w NATO. Jako przykład właściwej postawy wskazywał Polskę, gdzie społeczeństwo i opinia publiczna były zgodne co do roli Rosji oraz konieczności zwiększenia obecności NATO w regionie^[26]. Poparcie dla sankcji wobec Rosji potwierdzał także po inwazji na Ukrainę w 2022^[27]. W 2018 Pavel poparł turecką inwazję w Afrinie przeciwko syryjskim Kurdom, uznając ją za korzystanie przez Turcję z prawa do samoobrony^[28]. Jako jedno z głównych zagrożeń wymienia także zmiany klimatu^[29].

W kwestiach gospodarczych opowiada się za zwiększoną redystrybucją dochodów, uważając, że bogaci w Czechach powinni płacić wyższe podatki. Jako wzory do naśladowania wskazuje Danię i resztę państw skandynawskich^[30]. Jest zwolennikiem przyjęcia przez Czechy euro^[27].

Wyraził poparcie dla prawa do małżeństwa dla wszystkich bez względu na płeć i prawa do adopcji przez osoby homoseksualne oraz do wprowadzenia eutanazji^[27].

Życie prywatne

Z pierwszą żoną, Haną, ma dwóch synów: Jana i Petra. Jego drugą żoną została Eva, będąca oficerem lotnictwa w stopniu podpułkownika^[2]. Ma także córkę Ewę^[31].

Awanse

• 1 grudnia 2002 – generał brygady^[4]
• 8 maja 2010 – generał major (odpowiednik generała dywizji)^[32]
• 8 maja 2012 – generał porucznik (odpowiednik generała broni)^[33]
• 8 maja 2014 – generał armii^[34]

Odznaczenia

• Honorowa Odznaka Pamiątkowa Za Służbę dla Pokoju (Czechy)^[35]
• Medal Sił Zbrojnych I, II, III klasy (Czechy)^[4]
• Krzyż Zasługi Ministra Obrony(cz.) II i III klasy (Czechy)^[4]
• Medal „Kuwejt” za Służbę za Granicą Ministra Obrony III klasy (Czechy)^[4]
• Medal „Bojowa misja” za Służbę za Granicą Ministra Obrony III klasy (Czechy)^[4]
• Medal Za Bohaterstwo (Czechy)^[35]
• Krzyż Obrony Państwa Ministra Obrony Republiki Czeskiej (2018, Czechy)^[36][37]
• Komandor Legii Zasługi (2018, Stany Zjednoczone)^[15]
• Krzyż Waleczności Wojskowej (1995, Francja)^[38]
• Oficer Legii Honorowej (2012, Francja)^[10]
• Order Narodowy Zasługi (Francja)^[36]
• Krzyż Wielki Orderu Korony (2018, Belgia)^[36][37]

Przypisy

Bibliografia

• Armádní generál Ing. Petr Pavel, M. A., acr.army.cz [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06]  (cz.).
• General Petr Pavel, Chairman of the Military Committee, NATO [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Generál Pavel, generalpavel.cz [dostęp 2022-08-15]  (cz.).
• Petr Pavel, Twitter [dostęp 2021-07-19] .