Piotr Perkowski

Piotr Perkowski

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1901 Oweczacze, obwód winnicki, Ukraina
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	12 sierpnia 1990 Otwock
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pedagog
Odznaczenia

Grób Piotra Perkowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Piotr Perkowski (ur. 17 marca 1901 w Oweczaczach, w obwodzie winnickim na Ukrainie, zm. 12 sierpnia 1990 w Otwocku)^[1] – polski kompozytor i pedagog, organizator życia muzycznego.

Życiorys

Studiował kompozycję u Romana Statkowskiego w Konserwatorium w Warszawie i prywatnie u Karola Szymanowskiego (1923–1925). Po uzyskaniu dyplomu kontynuował studia w Paryżu pod kierunkiem Alberta Roussela (1926–1928)^[1], a za namową Ignacego Paderewskiego^[2] podjął też studia w Szkole Nauk Politycznych (Ecole de Sciencés Politiques) w latach 1927–1929. W 1926 założył Stowarzyszenie Młodych Muzyków Polaków w Paryżu, którego był prezesem do 1930 ^[3][4].

Po powrocie do kraju w 1930 został dyrektorem Towarzystwa Przyjaciół Muzyki Symfonicznej w Warszawie i wiceprezesem (do 1939) polskiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Od 1931 zasiadał też w Zarządzie Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich. W latach 1936–1939 był dyrektorem toruńskiego konserwatorium oraz dyrektorem i wiceprezesem Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu. W 1946 został jego honorowy członkiem^[1].

Lata okupacji spędził w Warszawie, działając w ruchu oporu. Uczestniczył w powstaniu warszawskim pod pseudonimem dr Puławski, a po kapitulacji utworzył Polnische Rotes Kreutz Transportgruppe w celu ewakuowania z Warszawy młodzieży walczącej w AK, rannych i chorych^[1][3].

Po zakończeniu wojny został dyrektorem Departamentu Muzyki w Ministerstwie Kultury i Sztuki oraz przewodniczącym Głównej Komisji Weryfikacyjnej dla Muzyków. W latach 1945–1951 i 1954–1971 był profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, od 1964 również kierownikiem Katedry Kompozycji. Od 1951 do 1954 był profesorem i dziekanem Wydziału Instrumentalnego oraz Teorii Muzyki i Kompozycji Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej we Wrocławiu^[3][4]. Jego uczniami byli m.in. Tadeusz Baird, Piotr Moss, Tadeusz Natanson, Zbigniew Rudziński, Jerzy Maksymiuk^[2][5], a uczennicą Jadwiga Szajna-Lewandowska^[6]. Od 1971 był na emeryturze.

Równolegle do pracy pedagogicznej był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Filharmonii Krakowskiej (1949–1951) i Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (1956–1957). Współorganizował i został pierwszym prezesem (1945–1948) Związku Kompozytorów Polskich, a także Krakowskiego Towarzystwa Operowego (1954–1956), działał przy organizacji Filharmonii Wrocławskiej (1957–1961)^[5][3].

Pełnił wiele funkcji społecznych. Działał jako prezes Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1959–1965). Będąc przewodniczącym sekcji Karola Szymanowskiego, przyczynił się do zebrania pamiątek po kompozytorze i wykupienia willi „Atma”, przeznaczonej na muzeum^[2]. Był wiceprezesem Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (1959–1965). W latach 1971–1973 i 1975–1977 pełnił funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego ZKP. W 1966 był przewodniczącym jury Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Od 1962 członek jury Nagrody Ministerstwa Obrony Narodowej i Rady Artystycznej Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Od 1973 wchodził w skład Rady Programowej Muzyki przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Był członkiem Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego (1983–1987)^[5][4].

Na kształtowanie idiomu Perkowskiego duży wpływ miała muzyka Karola Szymanowskiego i francuskich postimpresjonistów. Jego styl jest tradycyjny, wierny prymatowi linii melodycznej. We wcześniejszych utworach można odnaleźć emocjonalną powściągliwość i subtelną, poetycka atmosferę, zaś późniejsze kompozycje często wykorzystują rytmikę i melodykę typową dla polskiej muzyki ludowej. Takie utwory jak Nokturn na orkiestrę i Koncert skrzypcowy nr 2 łączą w sobie typowo polską głębię emocjonalną z muzyką programową. Kilka jego kompozycji zaginęło podczas II wojny światowej^[7][8].

Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A3 tuje-1-39)^[9].

Wybrane odznaczenia, odznaki i nagrody

(na podstawie Encyklopedii muzycznej PWM^[5])

Ważniejsze dzieła

a także utwory kameralne, fortepianowe, utwory na instrument solowy w towarzyszeniem fortepianu, utwory wokalno-instrumentalne i wokalne – w tym cykle pieśni, m.in. Uty japońskie (1924) i Niebo w ogniu (1970) oraz muzyka ilustracyjna do spektakli teatralnych i słuchowisk radiowych^[7][12][8]. Jest także kompozytorem muzyki do filmów dokumentalnych i fabularnych: Rycerze mroku (wraz z Marianem Neuteichem; reż. Bruno Bredschneider, Stefan Szwarc, 1932) i Żołnierz zwycięstwa (reż. Wanda Jakubowska, 1953)^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 999-1000
• Adam Mrygoń: Perkowski Piotr. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 8: Pe–R część biograficzna. Kraków: PWM, 2004, s. 52-55. ISBN 83-224-0837-4. (pol.).
• Bogusław Schäffer: Perkowski, Piotr. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. P. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 446. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• Anna Przybyszewska, Kazimierz Przybyszewski. Konserwatorium Muzyczne Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu za dyrekcji Piotra Perkowskiego w latach 1936–1939. „Rocznik Toruński”. 38, s. 73–109, 2011. (pol.). 

Linki zewnętrzne

• Tadeusz Kobierzycki: Ja muzyczne kompozytora – P. Perkowski 2001. [w:] Akademia.edu [on-line]. [dostęp 2018-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-22)]. (pol.).
• Piotr Perkowski w serwisie Culture.pl
• Piotr Perkowski w bazie Discogs.com (ang.)
• Piotr Perkowski w bazie Filmweb
• Piotr Perkowski w bazie IMDb (ang.)