Pismo gotyckie

Przykłady gotyckich krojów pisma: teksturarotundaszwabachafraktura
Najstarsze abecadło polskie spisano szryftem gotyckim, zbiory Cambridge Trinity College z XVI wieku

Pismo gotyckie – rodzina krojów pisma opartych na alfabecie łacińskim, o łamanych i bardzo ozdobnych konturach. Początki tego pisma datuje się na XI wiek, kiedy w kodeksach pochodzących z Francji północnej można zauważyć wyraźną tendencję do zaostrzania kształtów liter minuskuły romańskiej. W powszechnym użyciu pismo gotyckie występowało od XIII w. i używane było w Europie Zachodniej i Środkowej do późnego średniowiecza. Wyparte zostało przez tzw. pismo humanistyczne w XV wieku.

W druku polskim pismo gotyckie zaczęło być zastępowane okrągłą italiką od XVI w., a w XVIII w. było stosowane tylko w tzw. wydawnictwach straganowych. W Czechach natomiast gotyk przetrwał do XIX w.[1]

W krajach kręgu kultury niemieckiej i w samych Niemczech długo przetrwało przedłużenie pisma gotyckiego w postaci jego dziedziczki — pisma neogotyckiego. Pismo to było tam w powszechnym użyciu do przełomu XVIII i XIX wieku. W 1875 r. zrezygnowały z niego Dania, Norwegia i Islandia, a w 1941 r. same Niemcy, kiedy naziści zdecydowali o przejściu na antykwę, motywując to tym, że pismo neogotyckie pochodzi od Żydów[2]. Obecnie pismo neogotyckie jest kojarzone z nazizmem. Używane jest ono do dzisiaj w niektórych kantonach Szwajcarii.

Zobacz też

Przypisy

  1. Abecadło, [w:] Aleksander Brückner, Encyklopedia staropolska, t. 1, Trzaska, Evert i Michalski, 1939, kolumna 2 [dostęp 2022-07-19].
  2. Oryginał rozkazu Bormanna o przejściu na antykwę: [1].

Bibliografia

  • W. Semkowicz, Paleografia łacińska, Kraków 2002, s. 313 - 335.
  • J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2004, s. 349 i n.

Media użyte na tej stronie

Abecadło poskie XVI.png
Najstarsze abecadło polskie, zbiory Cambridge Trinity College z XVI wieku
Gebrochene Schriften.png
Overview on several en:blackletter typefaces.