Plac św. Krzysztofa we Wrocławiu

plac św. Krzysztofa
Stare Miasto
Ilustracja
Kościół i plac.
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Poprzednie nazwy

Christophoriplatz

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „plac św. Krzysztofa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „plac św. Krzysztofa”
51°06′26,174″N 17°02′13,267″E/51,107271 17,037019

Plac św. Krzysztofa we Wrocławiu[1][2] (Christophoriplatz[3]) – plac położony w obrębie Starego Miasta we Wrocławiu. Plac ograniczony jest ulicą Kazimierza Wielkiego i Placem Dominikańskim[1]. W obrębie placu położony jest ewangelicki Kościół św. Krzysztofa[a][b][1][2][4][5][6].

Historia

Kościół
Kościół
Pałac Oppersdorfów
Ul. Kazimierza Wielkiego

W XII wieku w okolicach obecnego placu położona była otwarta osada. Później teren został otoczony średniowiecznym murem okalającym miasto, wytyczającym zasięg zlokalizowanego tu cmentarza[1]. Nekropolia położona była przy kościele św. Marii Egipcjanki, wzniesionym w 1267 r. (lub 1262 r.), jeszcze poza murami miasta jako pomocniczy dla cmentarza parafii św. Marii Magdaleny[4][5][7]. W północnym narożniku placu w roku 1355 powstała plebania i dom dzwonnika[1]. Ten kościół został rozebrany w XIV wieku[7]. W pobliżu ówczesnej Bramy Oławskiej[8], w XV wieku[4] (XIV-XV w.[5][8]), wybudowano nowy kościół, który w połowy XV wieku wzmiankuje się jako kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa. W latach 30. XVI wieku świątynia została przejęta przez protestantów[4][5].

Sam plac na początku lat 60. XIX wieku pełnił funkcję placu targowego. W 1879 roku zbudowano tu halę przeznaczoną do handlu przede wszystkim zbożem. Następnie na początku lat 80. XIX wieku zmieniono funkcję i oblicze placu rezygnując z jego funkcji handlowej, a przypisując mu funkcję zieleni miejskiej w formie skweru[1]. Przed II wojną światową istniała przy kościele polska szkoła ewangelicka[9]. W 1945 r. podczas oblężenia Wrocławia przez Armię Czerwoną, gdy Wrocław został ogłoszony twierdzą, zabudowa miejska wokół placu uległa częściowemu zniszczeniu, w szczególności kościół został zniszczony w ok. 75%[4][5][8][10]. Oprócz kościoła zachował się także położony w pobliżu Pałac Oppersdorfów (Lambergów)[c][10][11] z lat 1714-1720[11].

Po wojnie kościół został odbudowany i wielokrotnie był remontowany[4][5]. Natomiast obszar placu został znacznie okrojony od północy z powodu zajęcia terenu pod wybudowaną tu w końcu lat 70. XX wieku nową Trasę W-Z, obejmującą na tym odcinku ulicę Kazimierza Wielkiego[1][7][12], prowadzoną częściowo w miejscu przebiegu Oławy Miejskiej[7], w tym początek tuneli drogowych przebiegających pod placem Dominikańskim[d][1][7][12].

Ulice

Plac położony jest pomiędzy współczesnymi ulicami i placami: ulicą Kazimierza Wielkiego[1][12][13] i Placem Dominikańskim[d][1][14][15], którymi przebiega Trasa W-Z[12]. Stanowi ona szeroką arterię komunikacyjną, składającą się z dwóch jezdni po trzy pasy ruchu w każdą stronę oraz wydzielonego między nimi torowiska tramwajowego i chodników. Zarówno na tej ulicy jak i w obrębie placu Dominikańskiego występuje bardzo duże natężenie ruchu drogowego[7][12][16]. Do placu przylega także ulica Wierzbowa[17][18].

Otoczenie

Jak wyżej zaznaczono część placu została zagospodarowana na potrzeby budowy ulicy Kazimierza Wielkiego. Ulica ta otacza plac od zachodu, gdzie jezdnie wraz z torowiskiem tramwajowym biegną w kierunku placu i łukami otaczają go od północnego zachodu i północy. Tu mają swój początek tunele (wjazdy to tuneli) przebiegające pod Placem Dominikańskim. Za tą ulicą położone są zabytkowe budynki bankowe i usługowe z XIX i początków XX wieku[1][7][12][14]. Od strony wschodniej przebiega ulica Wierzbowa. Przy południowym narożniku placu po przeciwnej stronie tej ulicy położony jest Pałac Oppersdorfów. Południowa pierzeja, która uległa zniszczeniu pod koniec II wojny światowej została zabudowana w drugiej połowie XX wieku budynkami mieszkalnymi[1][7][10][12][14][17]. Sam teren placu obejmuje niewielki skwer i kościół św. Krzysztofa[1][4][9], ewangelicko-augsburski[9][16], stanowiący ozdobę Placu Dominikańskiego[d][9], polecany jako obiekt warty obejrzenia i zwiedzenia[16].

Obiekty zabytkowe objęte ochroną i wpisane do rejestru zabytków[6][11]:

Nazwy

Nazwa placu odpowiada imieniu patrona kościoła położonego w obrębie placu: Kościół św. Krzysztofa[b][1][2][5][6]. Wezwanie św. Krzysztofa nadano kościołowi w 1343 r. na prośbę cechu kuśnierzy, których patronem był właśnie Święty Krzysztof[7]. Plac wchłonął zaułek An der Christophorikirche. Tu położone były przybudówki kościoła. Przyłączenie uliczki do placu nastąpiło w 1885 r.[3]. Nazwy placu to Christophoriplatz[3] i Plac św. Krzysztofa[1][3].

Zobacz też

Uwagi

  1. Obecnie plebania parafii (adres) Św. Krzysztofa położona jest przy ul. Partyzantów 60 we Wrocławiu.
  2. a b c Kościół św. Krzysztofa: plac św. Krzysztofa 1.
  3. a b Pałac Oppersdorfów/Lambergów: ulica Wierzbowa 30.
  4. a b c Obecny Plac Dominikański w okresie powojennym, do przemiany ustrojowej w Polsce w latach 1989-1990, nosił imię Feliksa Dzierżyńskiego.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o Harasimowicz 2006 ↓, s. 887 (Św. Krzysztofa, plac).
  2. a b c Wratislavia.net 2012 ↓, s. 31 (Christophoriplatz).
  3. a b c d Wratislavia.net 2012 ↓, s. 13 (An der Christophorikirche).
  4. a b c d e f g Harasimowicz 2006 ↓, s. 427 (Kościół św. Krzysztofa).
  5. a b c d e f g Stchristophori.eu 2014 ↓.
  6. a b c d e f Nid 2013 ↓, s. 201.
  7. a b c d e f g h i Jochelson 1985 ↓, s. 303-311.
  8. a b c Bukowski 1985 ↓, s. 152.
  9. a b c d Stachurska 1985 ↓, s. 192.
  10. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 646 (Pałac Oppersdorfów).
  11. a b c d Nid 2013 ↓, s. 225.
  12. a b c d e f g Harasimowicz 2006 ↓, s. 362 (Kazimierza Wielkiego, ulica).
  13. ZDiUM 2014 ↓, s. poz. 1423-1424.
  14. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 157 (Dominikański, plac).
  15. ZDiUM 2014 ↓, s. poz. 663.
  16. a b c d Pascal.pl 2014 ↓.
  17. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 592-593 (Wierzbowa, ulica).
  18. ZDiUM 2014 ↓, s. poz. 4442-4443.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Stare Miasto.png
Autor: Siliesiac, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa Starego miasta we Wrocławiu
St. Christopher church in Wroclaw 01.jpg
Autor: Witia, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Krzysztofa we Wrocławiu
Wrocław, Pałac Oppersdorfów - fotopolska.eu (58837).jpg
(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Pałac Oppersdorfów a zanim budowa, która od kilku lat nie może się rozpocząć...
Wrocław, Kościół św. Krzysztofa - fotopolska.eu (78467).jpg
(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kościół św. Krzysztofa a za nim budowa, która nie może się od kilku lat zacząć.