Planowanie przestrzenne

Planowanie przestrzenne – główny instrument polityki przestrzennej. Dotyczy co najmniej trzech poziomów integracji zjawisk społecznych – miasta (gminy), regionu i kraju. Współcześnie planowaniem obejmowane są także ponadnarodowe całości, co wyraża się we współpracy np. w ramach krajów nadbałtyckich czy rozmaitych regionów europejskich. Im wyższy poziom złożoności struktur społecznych i gospodarczych, tym większa skala trudności w godzeniu interesów różnych podmiotów i harmonizowaniu interesów w życiu społecznym i w gospodarce na poziomie mikro, mezo i makro.

System aktów planowania przestrzennego w Polsce

Założenia planowania przestrzennego

Sens planowania przestrzennego:

  1. kierowanie zdarzeniami
  2. porządkowanie – ład przestrzenny
  3. koordynacja i regulacja/sterowanie
  4. osiąganie określonych celów
  5. rozwiązywanie problemów
  6. ochrona dobra publicznego
  7. łagodzenie konfliktów.

Cele planowania przestrzennego – akcent na:

  1. jakość życia
  2. racjonalność użytkowania terenu
  3. wartość przestrzeni urbanistycznej
  4. wartość nieruchomości
  5. aktywności gospodarcze
  6. konkurencyjność przestrzeni urbanistycznej
  7. równoważenie/harmonizowanie rozwoju.

Systemy planowania przestrzennego w Europie

Tabela zawierająca główne organizacje, kraje zaangażowane i datę publikacji

COMmon MINdscapes – COMMINCOST Action on Green Structures and Urban Planning – COST C11European Spatial Planning Observation Network Project on Governance – ESPON 2.3.2European Commission, DG-REGIO – EU CompendiumEuropean Conference of Ministers responsible for Regional/Spatial Planning – CEMATEuropean Space and Territorial Integration Alternative – ESTIAISOCARP – International Society of City and Regional Planners – ISOCARPJapanese Ministry of Land, Infrastructure and Transport – MLITLegal Systems for Spatial Planning – LEXALPRoyal Commission on Environmental Pollution – RCEPUnited Nations Economic Commission for Europe – UNECEVision and Strategies around the Baltic Sea – VASAB
Albania2000
Armenia20062000
Austria2007199720082008
Belgia200719972008
Białoruś20072000
Bułgaria2007200320002008
Cypr2007
Czechy20072008
Dania200720052007199720082000
Estonia2007200720082000
Federacja Rosyjska200720082000
Finlandia2007200520071997200520082000
Francja2005200719972008200720082000
Grecja2007199720002008
Gruzja2003
Hiszpania2005200719972008
Holandia200520071997200820072000
Irlandia2007199720082000
Litwa2007200719982000
Łotwa2007200719982000
Luksemburg2007199720062008
Macedonia20002002
Malta2007
Niemcy200720052007199720082007200820002000
Norwegia20072005200720082000
Polska20072005200720082000
Portugalia2007199720042008
Rumunia200720002001
Serbia200020082007
Słowacja20072008
Słowenia2007200320081997
Szwajcaria200720082008
Szwecja2007200520071997200820002000
Turcja2008
Węgry200720002008
Wielka Brytania200520071997200820072000
Włochy20052007199720082008

Wpływ planowania na relacje międzyludzkie

Donald Appleyard w swojej książce Livable Streets przedstawił pogłębione porównanie trzech podobnych ulic w San Francisco, które różniły się przede wszystkim natężeniem ruchu. Pierwszą, przez którą przejeżdżało dziennie około 2000 aut, Applyeard nazwał ulicą Spokojną. Ulicą Przeciętną przejeżdżało dziennie 8000 samochodów, a ulicą Ruchliwą 16000. Appleyard ustalił, że mieszkańcy ulicy Spokojnej mówią, że panują tam bliskie więzy sąsiedzkie, a „ terytorium” mieszkańców – teren, który uważali za swój własny – roztaczało się na całą szerokość drogi. Ludzie przystawali na chodniku albo przed drzwiami domów na pogawędkę, w pobliżu bawiły się dzieci. Z kolei na ulicy Ruchliwej nie istniało poczucie więzi, a mieszkańcy postrzegali ją przede wszystkim jako drogę tranzytową między swoim domem i innym punktem. Według badań Appleyarda mieszkańcy ulicy Spokojnej mieli 3 razy więcej bliższych znajomych i 2 razy więcej dalszych znajomych wśród sąsiadów niż mieszkańcy ulicy Ruchliwej. Im większe było natężenie ruchu, tym bardziej w oczach mieszkańców malało ich „terytorium”[1].

Istnieją późniejsze prace, które potwierdziły wnioski Appleyarda. Przedmiotem przeprowadzonego w 2008 r. w Bristolu badania też były trzy ulice, ale różnice w natężeniu ruchu były jeszcze większe: od 14000 do 21000 samochodów dziennie. Mieszkańcy najspokojniejszej z analizowanych ulic deklarowali, że stanowią wspólnotę, mieli też 2 razy więcej dalszych znajomych i 5 razy więcej bliższych znajomych niż ci, których domy stały przy najbardziej uczęszczanej ulicy[1][2].

Zobacz też

ISOCARP – International Society of City and Regional Planners

Przypisy

  1. a b Rower to więcej znajomych, [w:] Peter Walker, Jak rowery mogą uratować świat, Kraków: Wysoki Zamek, 2018, ISBN 978-83-950387-4-7.
  2. Wayback Machine, web.archive.org, 7 września 2018 [dostęp 2019-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-07].

Bibliografia

  • Karwińska Anna, Gospodarka przestrzenna, uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008
  • Zuziak K. Zbigniew, O tożsamości urbanistyki, Wydawnictwo PK, Kraków 2008

Linki zewnętrzne

  • System planowania przestrzeni w Polsce. pts.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-30)].
  • CEMAT – Europejska Konferencja Ministrów odpowiedzialnych za Planowanie Regionalne
  • EJSD – Europejska Publikacja o Planowaniu Przestrzennym
  • ESPON – Europejski Portal Obserwacyjny Rozwoju Przestrzennego
  • Planum – The European Journal of Planning
  • VASAB – Inicjatywa Planowania Przestrzennego Rejonu Morza Bałtyckiego VASAB