Podział administracyjny Niemiec
Niemcy Ustrój i polityka Niemiec Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Polityka zagraniczna | |
Portal  Niemcy | |
Niemcy charakteryzują się czteroszczeblową strukturą administracyjną, na którą składają się: federacja, kraje związkowe, powiaty i miasta wyłączone z powiatów oraz lokalne jednostki administracyjne (gminy i związki gmin)[1].
Kraje związkowe
Kraje związkowe Niemiec (landy) mają charakter państw o ograniczonej suwerenności.
Niemieckie kraje związkowe zostały wprowadzone republikańską konstytucją z 1919 r., w miejsce monarchii wchodzących w skład Cesarstwa Niemieckiego[2].
Niemcy składają się obecnie z 16 krajów związkowych (niem. Länder), z których trzy stanowią wydzielone miasta.
Badenia-Wirtembergia (Baden-Württemberg) – stolica Stuttgart
Bawaria (Bayern) – stolica Monachium (München)
Berlin – miasto wydzielone
Brandenburgia (Brandenburg) – stolica Poczdam (Potsdam)
Brema (Bremen) (z Bremerhaven) – miasto wydzielone
Dolna Saksonia (Niedersachsen) – stolica Hanower (Hannover)
Hamburg – miasto wydzielone
Hesja (Hessen) – stolica Wiesbaden
Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern) – stolica Schwerin
Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen) – stolica Düsseldorf
Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz) – stolica Moguncja (Mainz)
Saara (Saarland) – stolica Saarbrücken
Saksonia (Sachsen) – stolica Drezno (Dresden)
Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt) – stolica Magdeburg
Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein) – stolica Kilonia (Kiel)
Turyngia (Thüringen) – stolica Erfurt
Powiaty
Gminy
Historia
Po II wojnie światowej Niemcy zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne: amerykańską, brytyjską, francuską (nazywane Trizonią) i radziecką. Z Trizonii utworzono w 1949 r. Republikę Federalną Niemiec (Bundesrepublik Deutschland, BRD, RFN), a z radzieckiej strefy Niemiecką Republikę Demokratyczną (Deutsche Demokratische Republik, DDR, NRD).
Stan ten utrzymywał się do 3 października 1990 r., czyli do zjednoczenia Niemiec.
Podział administracyjny Niemiec Zachodnich
Republika Federalna Niemiec ze stolicą w Bonn była początkowo podzielona na:
W 1952 r. kraje: Badenia (stolica Fryburg Bryzgowijski), Wirtembergia-Badenia (stolica Stuttgart) i Wirtembergia-Hohenzollern (stolica: Tybinga) połączyły się w jeden: Badenia-Wirtembergia. W 1957 r. do Republiki Federalnej Niemiec przyłączono będący wcześniej pod francuską kontrolą kraj: Saarę (niem. Saarland) (stolica Saarbrücken).
Podział administracyjny NRD
Niemiecka Republika Demokratyczna była podzielona na:
- strefa radziecka
- Berlin (stolica o statusie specjalnym)
- Brandenburgia
- Meklemburgia
- Saksonia
- Saksonia-Anhalt
- Turyngia
Podział NRD od 1952 r. – 15 okręgów (niem. Bezirke):
- Okręg Chociebuż (Cottbus)
- Okręg Drezno (Dresden)
- Okręg Erfurt
- Okręg Frankfurt nad Odrą (Frankfurt an der Oder)
- Okręg Gera
- Okręg Halle (Halle an der Saale)
- Okręg Karl-Marx-Stadt (obecnie Chemnitz)
- Okręg Lipsk (Leipzig)
- Okręg Magdeburg
- Okręg Neubrandenburg
- Okręg Poczdam (Potsdam)
- Okręg Rostock
- Okręg Schwerin
- Okręg Suhl
oraz stolica NRD: Berlin (część wschodnia).
Berlin
Stolica Niemiec miała w latach 1945–1990 specjalny status. Miasto było również, podobnie jak cały kraj, podzielone na 4 sektory okupacyjne: amerykański, brytyjski i francuski sektor zwano Berlinem Zachodnim Westberlin (pisownia w NRD), Berlin (West) (pisownia w RFN), który był oddzielony w latach 1961–1989 r. Murem Berlińskim od wschodniej części miasta i od radzieckiej strefy. Berlin (wschodni) (Berlin w NRD, Berlin (Ost) w RFN) od 1949 pełnił funkcję stolicy NRD (Niemieckiej Republiki Demokratycznej).
Podział administracyjny Republiki Weimarskiej
W latach 1920–1929 państwo składało się z 18 krajów związkowych, których korzenie wywodzą się z czasów Cesarstwa Niemieckiego. Jedynie kraj związkowy Turyngia został utworzony w 1920 r. W 1934 r., za rządów Adolfa Hitlera, z krajów związkowych Mecklenburg-Schwerin i Mecklenburg-Strelitz utworzono jeden kraj związkowy Meklemburgia. W 1937 r. Lubeka stała się częścią Prus.
| Kraj | Powierz- chnia (km²) | Liczba mieszk. | Gęstość zaludnienia | Stolica |
|---|---|---|---|---|
| Anhalt | 2 313,58 | 351 045 | 143 | Dessau |
| Badenia | 15 069,87 | 2 312 500 | 153 | Karlsruhe |
| Bawaria | 75 996,47 | 7 379 600 | 97 | Monachium |
| Brunszwik | 3 672,05 | 501 875 | 137 | Brunszwik |
| Brema | 257,32 | 338 846 | 1322 | Brema |
| Hamburg | 415,26 | 1 132 523 | 2775 | Hamburg |
| Ludowa Republika Hesji | 7 691,93 | 1 347 279 | 167 | Darmstadt |
| Lippe | 1 215,16 | 163 648 | 135 | Detmold |
| Lubeka | 297,71 | 127 971 | 430 | Lubeka |
| Meklemburgia-Schwerin | 13 126,92 | 674 045 | 51 | Schwerin |
| Meklemburgia-Strelitz | 2 929,50 | 110 269 | 38 | Neustrelitz |
| Oldenburg | 6 423,98 | 545 172 | 85 | Oldenburg |
| Prusy | 292 695,36 | 38 175 986 | 130 | Berlin |
| Saksonia | 14 986,31 | 4 992 320 | 333 | Drezno |
| Schaumburg-Lippe | 340,30 | 48 046 | 141 | Bückeburg |
| Turyngia | 11 176,78 | 1 607 329 | 137 | Weimar |
| Waldeck | ? | ? | ? | Waldeck |
| Wirtembergia | 19 507,63 | 2 580 235 | 132 | Stuttgart |
| Saara | 1 910,49 | 768 000 | 402 | Saarbrücken |
| Republika Weimarska | 468 116,13 | 62 410 619 | 134 | Berlin |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Radosław Kamiński: Ustrojowy model niemieckiej gminy i jego lokalne zróżnicowanie organizacyjne, HOMO POLITICUS vol. 7–8/2012–2013, s. 50.
- ↑ Chris Cook, John Stevenson: Leksykon historii Europy XX wieku. 1900-2004, wyd. polskie 2004, s. 402.
- Stolica: Berlin
| Kraje związkowe (Bundesland) |
|
|---|
- Zobacz też: Portal:Niemcy
- Wikiprojekt:Niemcy
Media użyte na tej stronie
.svg)
Autor: Antares, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The 15 districts (Bezirke) of the GDR (East Germany) with their district towns, administrative divisions 1952–1990.
Autor: Fred the Oyster (EN), glglgl (original SVG), David Liuzzo (original PNG), C.Löser (content for PNG), Gzhegozh (UK), Roman Poulvas (RU), Poux (FR), JAn Dudík (CS), Soued031 (LB), Trygve W Nodeland (NO), Civvi (IT), R4m.3sp4d4s (ES), Andrew Dalby (LA), Salamander724 (KO), UkainoADX (JA), Nico (DA), Liglioto (BG), Aeroid (merged SVG), Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Graphic with the administrative division of the Federal Republic of Germany, showing the vertical (Federal) separation of powers across the federal government (White), the states (Yellow), and the municipalities (Brown).
- federal government
- states
- municipalities
Civil and state flag of the state Rhineland-Palatinate
Autor: User Korny78 on de.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Die Länder des Deutschen Reiches und ihre Hauptstädte (1925). Das Saargebiet und die Freie Stadt Danzig sind ebenfalls eingezeichnet. Kleinere Exklaven sind nicht dargestellt.
