Podział administracyjny Poznania

Podział administracyjny Poznania – podział miasta Poznania na jednostki administracyjne podległe władzom miasta. Od 1 stycznia roku 2011 są to 42 jednostki pomocnicze, zwane osiedlami.

Obecny podział administracyjny

Miasto Poznań oficjalnie podzielone jest wyłącznie na osiedla.

Funkcjonowanie osiedli

Sesja Rady Osiedla Piątkowo, 2011

Mieszkańcy każdej jednostki pomocniczej wybierają radę osiedla, która jest organem uchwałodawczym.Składa się ona z 15 lub 21 członków, w przypadku gdy osiedle zamieszkuje więcej niż 20 tys. mieszkańców.^[1]. Organem wykonawczym jednostek jest zarząd osiedla, którego strukturę ustala każdorazowo rada osiedla. Na czele zarządu stoi przewodniczący zarządu osiedla^[2].

Urząd Miasta Poznania powołał specjalnie Wydział Wspierania Jednostek Pomocniczych Miasta, który sprawuje nadzór nad ich działalnością oraz współdziała z osiedlami^[3].

Obsługę administracyjną, finansowo-księgową i prawną organów osiedli zapewnia Prezydent Poznania^[4].

Zadania osiedli

Osiedla reprezentują lokalne wspólnoty mieszkańców, gdzie mają tworzyć więzi lokalne obszaru osiedla. Do zadań osiedli należy:

• prowadzenie działań dotyczących funkcjonowania i rozwoju infrastruktury technicznej, lokalnych dróg, chodników i parkingów, rozwoju oświaty, kultury, sportu, rekreacji;
• dbanie o mienie miasta, ład przestrzenny, porządek i bezpieczeństwo na swoim obszarze;
• prowadzenie działań związanych ze stanem środowiska i zieleni miejskiej;
• podejmowanie działań związanych z usługami świadczonymi przez jednostki organizacyjne miasta^[5].

Osiedla Poznania

Podział administracyjny Poznania

Antoninek–
Zieliniec –
Kobylepole

Chartowo

Fabianowo-
Kotowo

Główna

Głuszyna

Górczyn

Grunwald
Południe

Jeżyce

Junikowo

Kiekrz

Krzesiny-
Pokrzywno-
Garaszewo

Krzyżowniki-
Smochowice

Os. Kwiatowe

Ławica

Morasko-Radojewo

Naramowice

Ogrody

Piątkowo

Podolany

Rataje

Sołacz

 Stare
Miasto

    Starołęka-
Minikowo-
Marlewo

Strzeszyn

Szczepankowo–
 Spławie–
  Krzesinki

   Stare
Winogrady

Świerczewo

  Św.
Łazarz

Umultowo

Wilda

  Warszawskie-
Pomet-
Maltańskie

Winiary

Wola

Żegrze

Zielony
Dębiec

1

2

3

4

5

6

7

1 → Grunwald Północ

2 → Stary Grunwald

3 → Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria

4 → Nowe Winogrady Północ

5 → Nowe Winogrady Wschód

6 → Nowe Winogrady Południe

7 → Piątkowo Północ

Osiedle Jeżyce

Osiedle Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria

Osiedle Rataje

Osiedle Sołacz

Osiedle Stare Miasto

Alternatywne podziały miasta

W użyciu są także alternatywne podziały miasta, bazujące na obecnym oraz dawnym podziale administracyjnym, a także będące od niego niezależne. Dla przykładu Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu oraz Urząd Skarbowy Poznań-Nowe Miasto wyznaczają swoje obszary działania korzystając z nazwy dawnej dzielnicy Nowe Miasto^[6][7]. Z kolei Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, ma w obszarze właściwości łącznie dwie dawne dzielnice: Nowe Miasto, Wilda^[8]. Niektóre instytucje posługują się odmiennymi podziałami miasta. Przykładem jest Komisariat Policji „Północ”, którego nazwa nie odwołuje się do jakiegokolwiek z podziałów administracyjnych miasta^[9]. Pomimo tego, że delegatury urzędu miasta zostały zlikwidowane, dane statystyczne delegatur gminy miejskiej Poznań nadal przedstawia Główny Urząd Statystyczny m.in. w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju^[10] oraz w rejestrze REGON.

Reforma podziału administracyjnego 2010/2011

Reforma w roku 2010

Urząd miasta ocenił, że zbyt duże rozdrobnienie jednostek pomocniczych w Poznaniu na 69 osiedli oraz ich znaczne dysproporcje ludnościowe uniemożliwiają nadanie im tych samych zadań, praw, a w szczególności kompetencji decyzyjnych, w sposób jednakowy, sprawiedliwy i zapewniający racjonalność finansowania osiedli w ramach budżetu miasta. Zadecydowano o reformie funkcjonalnej, która doprowadziła do połączenia się osiedli w większe osiedla, adekwatne do planowanych nowych zadań i większych kompetencji, jakie zostaną przyznane jednostkom pomocniczym – reprezentującym lokalne wspólnoty mieszkańców Poznania. Łączenie osiedli uwzględniało stanowiska rady osiedla oraz konsultacje z mieszkańcami, a także zróżnicowane minimalne kryteria wielkościowe dla osiedli działających w poszczególnych strefach funkcjonalnych Poznania, szanujących charakter zabudowy, gęstość zaludnienia oraz położenie topograficzno-przestrzenne poszczególnych osiedli^[11].

16 marca 2010 r. Rada Miasta Poznania przyjęła uchwałę tzw. reformy funkcjonalnej jednostek pomocniczych w Poznaniu. Utworzone 69 jednostek pomocniczych, podzielono na trzy grupy osiedli z uwagi na ich charakter zabudowy i położenie topograficzno-przestrzenne oraz przypisano dla każdej z grup osiedli minimalne progi ludnościowe^[12]:

1. osiedla z zabudową wielorodzinną (osiedla śródmiejskie oraz położone na terenie spółdzielni mieszkaniowych), gdzie minimalny próg ludności na obszarze każdego osiedla winien wynosić 15 tys. zameldowanych mieszkańców;
2. osiedla z zabudową mieszaną (z występującą w różnych proporcjach zabudową jedno- lub wielorodzinną), gdzie minimalny próg ludności na obszarze każdego osiedla winien wynosić 5 tys. zameldowanych mieszkańców;
3. osiedla peryferyjne (których jedna z granic stanowi jednocześnie granicę administracyjną Poznania), gdzie minimalny próg ludności na obszarze każdego osiedla winien wynosić 1 tys. zameldowanych mieszkańców.

Następnie sporządzono listę osiedli, które będą podlegać łączeniu. Rady tych osiedli (organy uchwałodawcze) miały przedstawić stanowisko z którym z sąsiednich osiedli zamierzałoby się połączyć, względnie z jaką inną grupą sąsiednich osiedli utworzyć nowe osiedle powstałe z ich połączenia^[12]. Następnie 9 lipca i 31 sierpnia 2010 Rada Miasta Poznania w oparciu o uchwałę reformy, stanowisko rad osiedli i konsultacje z mieszkańcami – podjęła uchwały o łączeniu, zmianach granic i nazw osiedli. Wskutek reformy zredukowano liczbę jednostek pomocniczych z 69 do 42 oraz przyłączono do niektórych osiedli tereny wcześniej nie przydzielone.

Mimo kryteriów istnienia osiedli, po dokonanych łączeniach nowo-utworzone Osiedle Stary Grunwald, powstałe z połączenia dwóch osiedli z zabudową mieszaną (Os. Jana Ostroroga i Os. Przybyszewskiego), nadal nie ma 5 tys. mieszkańców. Brak danych o dominującym charakterze zabudowy i położeniu topograficzno-przestrzennym nowo-utworzonych osiedli, które powstały z dwóch różnych grup. Dla przykładu:

• „Osiedle Jana III Sobieskiego i Marysieńki” powstałe z dużego osiedla z zabudową wielorodzinną i małego osiedla z zabudową mieszaną oraz
• Osiedle Nowe Winogrady Wschód powstałe z dwóch osiedli z zabudową wielorodzinną i małego osiedla z zabudową mieszaną

nadal nie mają 15 tys. mieszkańców^[13].

Informacja o wyborach do Rady Osiedla Piątkowo 20 marca 2011 r.

Reforma w roku 2011

Drugim elementem reformy jest obowiązujące od 31 marca 2011 wprowadzenie szczegółowych zasad naliczania środków budżetowych na realizację zadań przez osiedla oraz szczegółowych uprawnień do prowadzenia gospodarki finansowej przez osiedla^[14]. Przy naliczaniu środków budżetowych na realizację zadań przez osiedla zostanie wprowadzone kryterium powierzchniowe (im większe osiedle tym więcej pieniędzy), a także udział osiedla w uzyskanym przez Poznań podatku od nieruchomości. Kryteria te będą stanowić podstawę do naliczania tzw. środków wolnych, które służyć mają osiedlom na pokrycie kosztów realizacji powierzonych im zadań statutowych i zaspakajanie potrzeb społeczności lokalnej tych osiedli^[15].

Nowym rozwiązaniem jest także wprowadzenie kategorii tzw. środków celowych, przypisanych jednostkom organizacyjnym Miasta, na realizację ich zadań, w podziale na osiedla, gdzie organy osiedli będą określać hierarchizację ważności tych zadań i kolejność ich realizacji^[15].

Przed reformą

Podział miasta na osiedla samorządowe do 31 grudnia 2010 r.

Na podstawie ustawy o samorządzie terytorialnym, a także statutu miasta oraz uchwały rady miejskiej miasta Poznania z 1991 r. w sprawie trybu powoływania samorządów pomocniczych^[16] powstała możliwość tworzenia jednostek pomocniczych, w związku z czym ustanowiono Osiedle Smochowice (19 listopada 1991^[17]). Później, dnia 7 stycznia 1992 roku, utworzono 4 kolejne jednostki: Osiedle Umultowo, Osiedle Stare Winogrady, Osiedle Plewiska, Osiedle Sołacz^{[18][19][20][21]}. W ciągu następnych kilkunastu lat tworzono nowe jednostki, łączono powstałe, zmieniano ich granice i nazwy. Finalnie część obszaru Poznania była podzielona na kilkadziesiąt osiedli, podczas gdy jego reszta nie była przydzielona do żadnego osiedla.

Podział administracyjny miasta na przestrzeni lat

Przed 1954 rokiem

Pierwszy powojenny podział wprowadzono prawdopodobnie około 1948 roku – miasto podzielono na 11 nienazwanych okręgów, wewnątrz których utworzono 36 dzielnic oraz obwody znajdujące się w większości dzielnic^[23][24]. Został on zniesiony około 1951 roku^[25].

1954–1976

W 1954 roku Prezydium Rządu dokonało podziału Poznania na 5 dzielnic: Stare Miasto, Nowe Miasto, Wilda, Grunwald, Jeżyce^[26]. Ustawa z 28 maja 1975 o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie Ustawy o radach narodowych zniosła podział miasta na dzielnice^[27]. Dzielnice zostały formalnie uchylone w 1976 r.^[28]

Lata 80.

Podział Poznania na dzielnice w latach 1987–1990 (po zmianach granic miasta)

W 1984 roku podział na 5 dzielnic ponowiła Rada Ministrów w granicach wyznaczonych przez Wojewódzką Radę Narodową w Poznaniu^[29][30]. Dzielnice zwiększały swoją powierzchnię na skutek przyłączania do miasta okolicznych wsi np. w 1987 r. Kiekrz do dzielnicy Jeżyce.

Po 1990 r.

Po 1990 roku dzielnice zostały zlikwidowane, jednak Urząd Miasta Poznania przydzielił ich dawne obszary do swoich pięciu delegatur, w których znajdowało się część wydziałów urzędu. Granice dawnych dzielnic zostały wykorzystane w celu organizacji pracy urzędu miasta. Biura delegatur prowadziły także obsługę administracyjną osiedli samorządowych^[32].

W 1997 r. utworzono jednostkę pomocniczą Osiedle Winiary, którego obszar znajdował się w zakresie działania delegatur UM Poznań-Jeżyce i UM Poznań-Stare Miasto. Teren osiedla należący do obszaru działania delegatury Poznań-Jeżyce zamieszkiwało ponad 1400 osób, natomiast należący do delegatury Poznań-Stare Miasto ponad 720 osób. Obsługę administracyjną organów osiedla z uwagi na liczbę mieszkańców i obszar sprawowała delegatura UM Poznań-Jeżyce^[33].

Po 2000 r. delegatury urzędu miasta zostały zlikwidowane, jednakże dane statystyczne delegatur gminy miejskiej Poznań nadal przedstawia także Główny Urząd Statystyczny m.in. w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju^[34] oraz w rejestrze REGON.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Samorządy pomocnicze Urząd Miasta Poznania