Pokój toruński (1466)
 | Ten artykuł od 2015-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 Obraz M. Jaroczyńskiego II Traktat toruński, 1873 r., Muzeum Okręgowe w Toruniu | |||
| Data | 19 października 1466 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Przyczyna | |||
| Strony traktatu | |||
| |||
| Przywódcy | |||
| |||
II pokój toruński – traktat zawarty w Toruniu 19 października 1466 roku pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach 1454–1466. Papiestwo, stojące po stronie Krzyżaków, nie zatwierdziło uchwał zawartego pokoju[1].
Postanowienia II pokoju toruńskiego
Ziemie inkorporowane (włączone/dołączone) do Królestwa Polskiego
- Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (jako Prusy Królewskie), ziemię chełmińską i ziemię michałowską
- Polska uzyskała Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg
Zobowiązania wielkiego mistrza krzyżackiego
- każdy nowo obrany mistrz miał w ciągu 6 miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny[2]
- wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie królewskiej na wezwanie władcy polskiego, włącznie z prawem udziału w elekcji nowego władcy
- wielki mistrz miał obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce (obowiązek ten odroczono na okres 20 lat) i był ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego
Inne
- traktat zabraniał Krzyżakom zabiegania o zwolnienie z przysięgi wierności, składanej królowi polskiemu i korzystania z ewentualnie udzielonego zwolnienia (dotyczyło to czynników wyższych i postronnych np. papieskich)
- skład Zakonu, do połowy stanu miał być werbowany spośród poddanych Królestwa Polskiego, czyli Korony i królewskiej części Prus
- traktat zapewniał amnestię dla poddanych króla polskiego i Zakonu
- traktat zapewniał swobodę kontaktów handlowych na terenach całych Prus
- dokonano sekularyzacji biskupstwa chełmińskiego, poddając je zwierzchnictwu arcybiskupa gnieźnieńskiego
- biskupstwo pomezańskie nie uległo sekularyzacji, ale zostało również oddane pod zwierzchnictwo – tym razem tylko dożywotnio – Wincentego Kiełbasy
- traktat miał być potwierdzony przez papiestwo, które formalnie utrzymywało zwierzchnictwo nad Prusami
Ziemie lenne Królestwa Polskiego zorganizowano w Prusach Zakonnych, ze stolicą w Królewcu. Traktat, przez przywrócenie dostępu do morza i tym samym umożliwienie eksportu zboża i innych towarów na zachód Europy, na około dwieście lat określił kierunek politycznego, ekonomicznego i społecznego rozwoju Rzeczypospolitej[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Janusz Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce (1460-1795), Warszawa 1966, s. 19.
- ↑ a b toruński pokój, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-10-12].
Linki zewnętrzne
- Drugi pokój toruński
- Dokumenty II pokoju toruńskiego z 1466 roku
- Drugi pokój toruński. Z prof. Marianem Biskupem rozmawia Ewa Zientara
- Przekład polski układu toruńskiego
- Fotokopia pierwszej strony układu. dziedzictwo.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-28)].
Media użyte na tej stronie
Rekonstrukcja herbu z rewersu pieczęci majestatycznej króla Polski – Przemysła II z 1295
Banner of Kingdom of Poland in the 14th century
A seal of Duke Premislaus II from 1290 shows the ruler holding a banner emblazoned with a crowned eagle. During the reign of King Ladislaus (r. 1320–1333), the red cloth with the White Eagle was established as the royal banner. The orientation of the eagle on the banner varied; its head could point either upwards or towards the hoist.
The Banner of the Order of Teutonic Knights
The Second Peace of Thorn of 1466 (German: Zweiter Friede von Thorn; Polish: Drugi Pokój Toruński) was a peace treaty signed in the Hanseatic city of Thorn (Toruń) on 9 October 1466 between the Polish king on one side, and the Teutonic Knights on the other.
Autor: S. Bollmann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Map of the monastic state of the Teutonic Knights, 1466