Politonalność

Politonalność – technika kompozytorska polegająca na jednoczesnym stosowaniu dwóch (bitonalność) lub kilku tonacji lub trybów w różnych głosach[1][2][3]. W jazzie znana także jako „upper structure”[4].

Struktury bitonalne stosował m.in. Béla Bartók w Bagatelach (1908), Igor Strawinski w Pietruszce (1911) i Siergiej Prokofjew w Sarkazmach (1912–1914)[1]. Bardziej złożoną politonalność można znaleźć u Karola Szymanowskiego w finale I Kwartetu smyczkowego op. 37 (1917)[1][3][5], w którym zestawił tonację C-dur, As-dur, Fis-dur i A-dur[3].

Politonalność była próbą obejścia zasady prawidłowości tonalnej utworu. Podobnie jak atonalność wyeliminowała znaczenie brzmieniowe konsonansu i dysonansu[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c Mała encyklopedia muzyki, s. 812–813, PWM, Warszawa 1970
  2. ↑ Habela 1968 ↓, s. 148.
  3. ↑ a b c d Chodkowski 1995 ↓, s. 702.
  4. ↑ Ellenberger 2005 ↓, s. 19-20.
  5. ↑ Śledziński 1970 ↓, s. 812–813.

Bibliografia

  • Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
  • Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6. (pol.)
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Kurt Johann Ellenberger: Materials and Concepts in Jazz Improvisation. Assayer Publishing, 2005, s. 19-20 i nast.. via Google Books. ISBN 978-0970981134. [dostęp 2020-02-01]. (ang.)