Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.

Kompleks PWPW od strony ulic Romana Sanguszki i Zakroczymskiej w Warszawie (2020)
Państwo	Polska
Adres	ul. Romana Sanguszki 1 00-222 Warszawa
Data założenia	25 stycznia 1919
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Maciej Biernat
Przewodniczący rady nadzorczej	Wiktor Klimiuk
Udziałowcy	Skarb Państwa
Nr KRS	0000062594
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	130 650 380 zł[1]
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.
52°15′22,2″N 21°00′25,6″E/52,256167 21,007111
Strona internetowa

Kompleks PWPW od strony ul. Wójtowskiej

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. (PWPW S.A.) – jednoosobowa spółka Skarbu Państwa^[2], przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją banknotów, dokumentów, druków zabezpieczonych i systemów IT.

PWPW znajduje się na liście spółek strategicznych Skarbu Państwa. Od stycznia 2017 nadzór właścicielski nad PWPW S.A. sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Od 2006 spółka znajduje się na liście producentów banknotów euro akredytowanych przez Europejski Bank Centralny.

Główna siedziba PWPW mieści się w gmachu przy ul. Romana Sanguszki 1 w Warszawie, wzniesionym w latach 1926–1929.

Historia

Do 1939

Początki Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych były ściśle związane z historią niepodległej Polski. Po zakończeniu I wojny światowej władze II Rzeczypospolitej rozpoczęły uporządkowanie przejętych po zaborcach systemów walutowych. Produkcja własnych banknotów i dokumentów miała podkreślić niezależność i być elementem nowej tożsamości niepodległej Polski. 25 stycznia 1919 rząd Ignacego Jana Paderewskiego podjął uchwałę o powstaniu Państwowych Zakładów Graficznych^[3]. Przedsiębiorstwo powstało na bazie drukarń J. Hirszowicza w Al. Jerozolimskich i A. Hurkiewicza na Mariensztacie oraz papierni więzienia mokotowskiego^[4].

W 1920 w zakładzie wyprodukowano pierwszy banknot o nominale 100 marek polskich.

26 maja 1925 minister skarbu Władysław Grabski podpisał umowę z Bankiem Polskim, która przewidywała powołanie spółki z udziałem banku centralnego i Skarbu Państwa. W rezultacie 10 lipca 1926 Państwowe Zakłady Graficzne zostały przekształcone w Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych. W tym samym roku rozpoczęto budowę nowej siedziby firmy przy ul. Sanguszki w Warszawie. Prace nad budynkiem według projektu Antoniego Dygata zostały zakończone w 1929 roku.

W lipcu 1939 Wytwórnia zatrudniała 560 pracowników^[5].

Lata okupacji

Od 1940, w czasie okupacji niemieckiej, na terenie zakładu działała Podziemna Wytwórnia Banknotów (PWB), która na potrzeby państwa podziemnego produkowała w konspiracji banknoty i dokumenty legalizacyjne. Na początku 1944 PWB przekształcono w samodzielny oddział bojowy PWB/17/S^[6].

Po wybuchu powstania warszawskiego pracownicy PWPW najpierw odbili budynek wytwórni z rąk Niemców, a potem przez blisko miesiąc bronili wytwórni przed dalszymi atakami. PWPW przeszła do historii Warszawy jako jedna z redut powstańczych Starego Miasta. 27 sierpnia 1944 nastąpiło ostateczne uderzenie niemieckie w sile 1600 żołnierzy wspartych bronią pancerną, przeciwko którym stanęło do walki zaledwie 200 powstańców. Po zażartej walce o każde piętro budynku przy ulicy Sanguszki, 28 sierpnia 1944 powstańcy opuścili budynek. W ciągu 27 dni walki zginęło tu niemal 100 polskich powstańców.

Lata powojenne

Dekretem z 10 listopada 1945 została utworzona Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, a zarządzeniem Ministra Skarbu z 28 kwietnia 1947 przedsiębiorstwu państwowemu PWPW nadano statut^[7]. W 1946 rozpoczęła się odbudowa zniszczonego bombardowaniami gmachu przy ul. Sanguszki. W tym czasie produkcja banknotów i dokumentów została przeniesiona do Łodzi. Prace budowlane zakończyły się w 1950, produkcja wróciła do Warszawy. Po reformie pieniężnej PWPW drukuje nowe banknoty wprowadzone do obiegu oraz dokumenty zabezpieczone. W 1975 do emisji trafia pierwszy banknot z serii „Wielcy Polacy”. To 500 złotych z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki wydrukowane w PWPW. W kolejnych latach wprowadzane są kolejne nominały (do 1994). Ostatnim banknotem z tej serii był banknot o nominale 2 000 000 złotych z wizerunkiem Ignacego Jana Paderewskiego. Projektantem wszystkich banknotów z tej serii jest Andrzej Heidrich. Od 1998 roku PWPW drukuje banknoty z nowej serii o nazwie „Władcy Polski”.

W 2016 spółka z inicjatywy jej kierownictwa została „zawierzona Bogu za pośrednictwem niepokalanego serca Maryi”^[8].

Obszary działalności

Banknoty

PWPW zajmuje się produkcją banknotów obiegowych i kolekcjonerskich dla Narodowego Banku Polskiego, ale również dla banków centralnych innych państw np. dla Słowacji, Gruzji, Gwatemali, Paragwaju, Hondurasu, Dominikany czy Dżibuti.

Dokumenty i systemy IT

Dokumenty identyfikacyjne: blankiety dowodów osobistych, które są następnie personalizowane w Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA, polski paszport biometryczny – książeczka paszportowa z wszytym w okładkę mikroprocesorem, do którego w MSWiA wprowadzane są dane biometryczne, legitymacje, dokumenty dla cudzoziemców (np. karta pobytu). PWPW jest producentem paszportów także dla Litwy, Armenii i Bangladeszu.

Dokumenty komunikacyjne: prawa jazdy, dowody rejestracyjne, karty pojazdu, nalepki legalizacyjne na szyby i tablice rejestracyjne, zaświadczenia ADR, karty do tachografów cyfrowych oraz system Tachograf Cyfrowy – dla Polski, Armenii, Gruzji i Azerbejdżanu.

Oprócz produktów poligraficznych PWPW oferuje również usługi elektroniczne (również przez swoje spółki zależne) takie jak: Centrum Usług Zaufania Sigillum (e-podpis), Polską Platformę Przetargową, jest operatorem systemów Pojazd i Kierowca (PIK), Info-car, Paszportowy System Informacyjny (PSI) czy Centralny System Identyfikacji kibiców piłkarskich zrealizowany dla polskiej Ekstraklasy.

Papier i druki zabezpieczone

PWPW jest producentem znaczków pocztowych dla Poczty Polskiej, znaków akcyzy dla Ministerstwa Finansów wraz z systemem identyfikacji banderoli akcyzowych. Produkuje także akcje, obligacje, dyplomy i bony. PWPW eksportuje papier zabezpieczony ze znakiem wodnym, m.in. do Austrii, Grecji, Holandii, Francji, USA i Turcji.

Karty plastikowe

PWPW jest producentem kart plastikowych i poliwęglanowych (m.in. karty bankowe, legitymacje)

Działalność badawczo-rozwojowa

Efektem prac prowadzonych w PWPW jest kilka własnych rozwiązań przeznaczonych do zabezpieczania dokumentów jak np. e-DataPage^[9] – sztywna poliwęglanowa strona personalizowana zawierająca mikroprocesor, wykorzystywana do produkcji paszportów biometrycznych; Extreme ID^[9] – karta identyfikacyjna zawierająca odporny na działanie wysokich temperatur metalowy element identyfikacyjny, dzięki czemu dane osoby mogą być odczytane, nawet jeśli dokument został wystawiony na działanie ognia (rozwiązanie to wykorzystano po raz pierwszy w kartach identyfikacyjnych dla górników); PCP^[9] – technologia kolorowej personalizacji kart poliwęglanowych, która umożliwia umieszczenie kolorowego zdjęcia w strukturze wielowarstwowej karty (uniemożliwia fałszowanie dokumentu bez widocznych śladów ingerencji) – jest wykorzystywana m.in. w polskim prawie jazdy; TLE^[9] – transparentne grawerowanie laserowe – wykorzystane w polskich dowodach osobistych i prawach jazdy.

Od 2016 wydawany jest kwartalnik „Człowiek i Dokumenty”. Jest to specjalistyczne czasopismo podejmujące temat dokumentów w systemie bezpieczeństwa obywateli, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów prawnych, administracyjnych i ekonomicznych^[10].

Fundacja

3 czerwca 2016 w obecności żołnierza AK i uczestnika walk powstańczych na terenie PWPW – Juliusza Kuleszy, Zarząd PWPW podpisał akt założycielski Fundacji Reduta^[11].

Organy

Zarząd^[12]

• Maciej Biernat – prezes zarządu
• Piotr Ciompa – wiceprezes zarządu ds. finansowych
• Mariusz Kujawski – członek zarządu
• Piotr Wojcieszek – członek zarządu
• Jacek Trabczyński – członek zarządu

Rada Nadzorcza^[2]

• Wiktor Klimiuk – przewodniczący rady nadzorczej
• Sylwester Siuchta – wiceprzewodniczący rady nadzorczej
• Wojciech Zabłocki – sekretarz rady nadzorczej
• Dariusz Nowak – członek rady nadzorczej
• Jarosław Pinkas – członek rady nadzorczej
• Krzysztof Skalski – członek rady nadzorczej
• Ewa Stępień – członek rady nadzorczej
• Mariusz Worek – członek rady nadzorczej

Osoby związane z PWPW

Zobacz też

• załoga Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych w czasie powstania warszawskiego

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych
• PWPW w latach 30. XX w. i dziś. warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-21)].