Polskie Zakłady Optyczne

Ten artykuł od 2017-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Polskie Zakłady Optyczne

Pracownik PZO w latach 50.
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Adres	04-186 Warszawa ul. Grochowska 43
Forma prawna	Sp. z o.o.
Prezes	Wojciech Cholewo
Nr KRS	0000130985
brak współrzędnych
Strona internetowa

Dawna siedziba PZO przy ul. Grochowskiej 316 (2019)

Polskie Zakłady Optyczne (PZO) – przedsiębiorstwo założone w 1921 w Warszawie przez grupę przemysłowców: Kazimierza Mieszczańskiego, Georga Cora, Karola Hercyka, Henryka Kolberga i innych. Powstało ono na bazie fabryki aparatów optycznych utworzonej w 1899. Pierwotnie nosiło nazwę „Fabryka Aparatów Optycznych i Precyzyjnych H. Kolberg i s-ka”.

Na szybki rozwój firmy miało wpływ zamówienie złożone przez III Departament Artylerii i Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych na 1000 sztuk lornetek. Do produkcji potrzebne było miejsce i tak w czerwcu 1926 zakupiono plac wraz z budynkami przy ul. Grochowskiej 316, gdzie wcześniej produkowano tabakierki.

Lata 1930-1931 były dla firmy trudne z powodu kryzysu gospodarczego w Polsce. Wtedy to francuscy udziałowcy wykupili pakiet kontrolny akcji i zmienili nazwę na Polskie Zakłady Optyczne S.A.

Podczas II wojny światowej kontrolę nad zakładem przejął Zeiss–Jena. W połowie 1944 wskutek szybko zbliżającego się frontu produkcja została przerwana^[1]. Później Niemcy wywieźli maszyny i urządzenia, a budynki spalili i wysadzili w powietrze^[1].

W 1951 decyzją Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego nastąpiła rozbudowa fabryki i wprowadzenie do produkcji nowych wyrobów, które z powodzeniem eksportowano na zachód.

Do lat 80. minionego wieku w PZO wytwarzano asortyment wyrobów precyzyjno-optycznych, takich jak mikroskopy, instrumenty geodezyjne, lornetki, lupy, rzutniki. Produkowano również sprzęt dla potrzeb wojskowych Układu Warszawskiego. Wraz z przyłączeniem pod koniec lat 60. Warszawskich Zakładów Fotooptycznych PZO przejęły także produkcję aparatów i akcesoriów fotograficznych.

Zmiany w 1989 spowodowały spadek aktywności firmy, przede wszystkim w produkcji zbrojeniowej i jednostkach organizacyjnych finansowanych z budżetu Państwa.

2 listopada 1995 przedsiębiorstwo państwowe PZO zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. 14 maja 1996 Ministerstwo Przekształceń Własnościowych wniosło akcje PZO S.A. do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.

Obecnie PZO składa się z kilku spółek zależnych od spółki Polskie Zakłady Optyczne Sp. z o.o. (można używać skróconej nazwy PZO Sp. z o.o.). Spółka zależna – PZO Mikroskopy i Wyroby Optyczne Sp. z o.o. zajmuje się produkcją sprzętu optycznego dla potrzeb cywilnych. Produkcja odbywa się ciągle w tym samym miejscu. Część nieużywanych przedwojennych hal została sprzedana deweloperom w celu przekształcenia w lofty. Spółka główna PZO zakończyła około 2010 r. produkcję cywilną (w tym mikroskopów warsztatowych i płytek interferencyjnych) i obecnie wytwarza wyłącznie optykę wojskową.

W 1970 w Rzeszowie powstała Filia PZO. Początkowo myślano o budowie 4 budynków przy ulicy Zwierzynieckiej 4 w których miało się mieścić Polskie Centrum Optyczne. Budowa zakończyła się na jednym budynku, który w pierwotnym założeniu miał być budynkiem administracyjnym. PZO w Rzeszowie pod koniec lat 80. zatrudniała ponad 500 osób. Produkowała pojedyncze elementy optyczne dla PZO. Zajmowano się też składaniem prostych urządzeń optycznych. W 1992 PZO w Rzeszowie oddzieliło się od macierzystej firmy w Warszawie i zostało nazwane Optores. W 1993 zostało sprywatyzowane, a w 1997 zlikwidowane. Na bazie potencjału ludzkiego i maszyn powstała w 1997 w Rzeszowie nowa firma: Optica sp. z o.o., która w 2002 zmieniła nazwę na B&M Optik Sp. z o.o.

PZO są (były) producentem wszelkiego rodzaju sprzętu optycznego

• aparatów fotograficznych
  • Start (I, B, II, 66, 66S)
  • Fenix (I, Ib, II)
  • Ami
  • Alfa (1 i 2)
• obiektywów fotograficznych
  • Poloxer 210/4,5
• powiększalników fotograficznych
  • Krokus (II,3,44,66 Color)
  • Mak
  • Beta
• obiektywów powiększalnikowych
  • Janpol Color
• rzutników do przeźroczy
  • Narcyz
  • Diapol
  • Diapol Automat (zdalnie sterowany)
  • Krokus TF (zdalnie sterowany)
  • Krokus AF (autofocus, zdalnie sterowany)
• przeglądarek do przezroczy
  • Krokus DIA
  • Krokus DIA (wersja bateryjna)
• mikroskopów
  • mikroskopów medycznych
  • mikroskopów laboratoryjnych
  • mikroskopów stereoskopowych
  • mikroskopów szkolnych (np. Mikros)
• noktowizorów
• refraktometrów
• kolimatorów
• teodolitów, niwelatorów i różnego rodzaju przyrządów geodezyjnych
• optycznych przyrządów pomiarowych (produkcja zakończona)
• mikroskopów warsztatowych (pomiarowych) małych
• mikroskopów warsztatowych (pomiarowych) dużych
• mikrointerferometrów (gładkościomierzy optycznych)
• okularów mikrometrycznych
• płaskich płytek interferencyjnych – jednostronnych i dwustronnych, o średnicach 45, 60, 80 i 100 mm, w klasach dokładności I i II – do sprawdzania przywieralności i płaskości powierzchni przyrządów pomiarowych
• trzech serii czterosztukowych kompletów płytek interferenycjnych płasko-równoległych (PRP-I, PRP-II i PRP-III) – do sprawdzania płaskości i równoległości powierzchni pomiarowych przyrządów pomiarowych

Galeria

• 

  Optical microscope 1936, producer Polish Optical Works (PZO)

• 

  © Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

  Lornetka wojskowa 6x30

• 

  Przeglądarka do przezroczy KROKUS DIA

• 

  Głowica panoramiczna PZO do statywu fotograficznego

• 

  Celownik optyczny PU oznaczony symbolem miejsca produkcji 131 – Polskie Zakłady Optyczne

• 

  Niwelator PZO Ni30-20

Przypisy