Pomarańcza bergamota
| |||
 Pokrój rośliny. | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | różopodobne | ||
| Rząd | mydleńcowce | ||
| Rodzina | rutowate | ||
| Rodzaj | cytrus | ||
| Gatunek | pomarańcza bergamota | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Citrus bergamia Risso & Poit. Hist. nat. orangers 1:111, t. 53-56. 1819 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Pomarańcza bergamota (bergamota, bergamotka) (Citrus bergamium) – gatunek rośliny z rodziny rutowatych[3]. Jej ojczyzna jest nieznana, przypuszcza się, że pochodzi z Indii[4]. Uprawiana jest głównie we Włoszech[3].
Morfologia
- Pokrój
- Niewielkie drzewo lub krzew o wysokości do 5 m. Ma szeroką koronę, a gałązki z rzadka pokryte krótkimi kolcami.
- Liście
- Podłużnie jajowate, na wąsko oskrzydlonych ogonkach. Brzegi ząbkowane.
- Kwiaty
- Małe, słodko pachnące, zebrane w gęste baldachokształtne kwiatostany. Mają 5-płatkową białą koronę, 1 słupek i liczne pręciki.
- Owoce
- Okrągława jagoda o gorzkim smaku i długości 6-8 cm. Ma gładką, żółtawozielonkawą okrywę i pachnący, kwaśny miąższ[4].
Zastosowanie
Skórka owoców, kwiaty i liście są źródłem olejków eterycznych – olejku bergamotowego stosowanego w produkcji herbaty earl grey oraz olejku nerolowego stosowanego w perfumerii (m.in. woda kolońska)[4]. Znajduje też zastosowanie w aromaterapii (słynie ze swych właściwości antydepresyjnych) oraz leczniczo przy problemach układu trawiennego.
Nie należy jej mylić z amerykańską byliną ozdobną – bergamotką (Monarda didyma) również słynącą ze swego intensywnego aromatu.
Zastosowanie w medycynie
Skondensowany ekstrakt soku z bergamoty w postaci BPF wykazuje również korzyści dla zdrowia:
- redukcję cholesterolu LDL, podwyższenie cholesterolu HDL i obniżenie poziomu trójglicerydów[5];
- zmniejszenie fotostarzenia skóry, a co za tym idzie, ryzyka zmian nowotworowych[5];
- uzupełnienie terapii zaburzeń erekcji w przebiegu cukrzycy typu 2[6];
- korzystny wpływ na śródbłonek naczyniowy u chorych z zaburzeniem gospodarki lipidowej i węglowodanowej[6];
- działanie hipoglikemizujące (obniżające stężenie cukru we krwi)[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
- ↑ a b c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ a b c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. (Charakterystyka)
- ↑ a b Nisticò S., Bottoni U., Gliozzi M.. Bergamot polyphenolic fraction counteracts photoageing in human keratinocytes.. „PharmaNutrition”, s. 32-34, 2016.
- ↑ a b c Mollace V., Malara N., Gratteri S.,. Bergamot polyphenolic fraction counteracts erectile dysfunction occurring in patients suffering from type 2 diabetes.. „PharmaNutrition”, s. 41-46, 2016.
Media użyte na tej stronie
Autor: Jacopo Werther, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cross section of Bergamot orange
Bergamotte. A Blütenzweig. B Frucht, nahzu reif. C Querschnitt derselben. D Diagramm der Blüte. 1 Kelch ohne Scheibe im Längsschnitt; 2 Staubblätter; 3 Pistill mit Scheibe; 4 dasselbe im Längsschnitt. A B C natürliche Grösse; 1—4 vergrössert.