Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem

Pomnik spadochroniarzy
pod Sokołowem

Pomnik w 2014 roku
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Projektant	Jerzy Sobociński
Materiał	Beton
Data budowy	1974
Położenie na mapie gminy Lubasz Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem
52°47′09,4″N 16°31′22,8″E/52,785944 16,523000

Pomnik spadochroniarzy pod Sokołowem – betonowy dawny pomnik polskich i radzieckich spadochroniarzy, zlokalizowany w gminie Lubasz około 3 kilometry na północny wschód od Klempicza i 1,5 kilometra na południe od Sokołowa, na terenie leśnictwa Annogóra, w pobliżu samotnego gospodarstwa zwanego Brzeg, bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 182.

Pomnik upamiętniał spadochroniarzy Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego 1 Armii Wojska Polskiego, którzy działali w obrębie Puszczy Noteckiej jesienią i zimą 1944, zbierając informacje o wojskach niemieckich na tym obszarze. Stał w miejscu ich lądowania w dniu 7 września 1944. Na cokole wymienione były nazwiska:

• porucznik Sergiusz Iliaszewicz (dowódca)
• porucznik Stanisław Maciejewski
• porucznik Wojciech Skoracki
• podporucznik Józef Dłużak
• starszy sierżant Roman Żmudziński
• starszina Mikołaj
• starszina Borys
• plutonowy Antoni Hertel
• kapral Franciszek Płachta
• szeregowy Henryk Szafruga
• szeregowy Jan Promiński

Monument wykonany w 1974 przez Jerzego Sobocińskiego o formie czteroosobowej grupy figuralnej z bronią w ręku. Jedna z postaci została ujęta w momencie zwijania wyoblonej czaszy spadochronu. Na cokole umieszczono tablicę pamiątkową ku pamięci Józefa (1899–1945) i Franciszki (1904–1945) Furmanów którzy za udzielenie pomocy dwóm spadochroniarzom zostali zamordowani – Józef Furman w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen a Franciszka Furman w obozie karno-śledczym Żabikowo.

W lutym 2015 pomnik poważnie zdewastowano. Trzem postaciom żołnierzy urwano głowy, a czwartej ją odłupano. Wyłamano też karabiny, trzymane przez wojskowych w rękach. Na monumencie umieszczono ponadto napis sprayem: Goń z pomnika bolszewika, znaki Polski Walczącej oraz wyrwano część liter tworzących napis „Polskim i radzieckim spadochroniarzom”, zostawiając jedynie ostatni wyraz i dopisując czarnym sprayem „zdrajcom”. Sprawców dewastacji nie wykryto^[1].

W 2021 roku stary napis na pomniku dotyczący sowieckiej grupy zwiadowczej na mocy obowiązującej ustawy dekomunizacyjnej i decyzją władz gminy został usunięty. Nowy napis zgodnie z życzeniem mieszkańców będzie poświęcony wszystkim ofiarom II wojny światowej (również spadochroniarzom) i zostanie umieszczony po uzgodnieniu jego treści^[2].

Zobacz też

• Pomnik zwiadowców w Rzecinie

Przypisy

Bibliografia

• Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PawełP. Anders (red.), WłodzimierzW. Łęcki (red.), PiotrP. Maluśkiewicz (red.), Warszawa/Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 251, ISBN 83-01-10630-1, OCLC 830056994 .
• napis na pomniku in situ.
• Powiat obornicki, mapa 1:80.000, TopMapa, Poznań, 2007, ISBN 978-83-7445-037-9.