Pomorska Nagroda Literacka „Wiatr od morza”

Pomorska Nagroda Literacka „Wiatr od morza” – nagroda literacka ustanowiona w 2018 r. przez Samorząd Województwa Pomorskiego.

Geneza i zasady

Nawiązując do tradycji takich nagród jak Nagroda Artusa czy Nagroda Pro Libro Legendo, władze województwa pomorskiego ufundowały w 2018 r. Pomorską Nagrodę Literacką Wiatr od morza[1]. Nazwa nagrody została zapożyczona od tytułu utworu Stefana Żeromskiego poświęconego powrotowi Pomorza, w tym Kaszub, w granice Rzeczypospolitej i wpisywała się w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości[2]. Inicjatywa była także formą uczczenia 20-lecia powstania samorządu wojewódzkiego[3].

Nagroda przyznawana jest dorocznie za dokonania w roku poprzednim. Mogą ją otrzymać autorzy zamieszkali i tworzący na Pomorzu, bądź też autorzy dzieł w istotny sposób związanych z tematyką pomorską. Prawo do zgłaszania kandydatur do nagrody przysługuje różnym podmiotom o charakterze kulturalnym, m.in. stowarzyszeniom i związkom literackim, mediom, wydawnictwom, bibliotekom. Laureatów wyłania liczące przynajmniej pięciu członków jury powołane przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród przedstawicieli środowisk literackich, akademickich i dziennikarskich. Przewodniczącym jury pierwszej kadencji został prof. Zbigniew Majchrowski[4]. Organizacją procesu przyznawania nagrody zajmuje się Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku.

Kategorie

Pomorską Nagrodę Literacką przyznaje się w trzech kategoriach:

  1. Literacka Książka Roku – oceniane są utwory należące do szeroko rozumianej literatury pięknej
  2. Pomorska Książka Roku – oceniane są wszelkie publikacje związane tematycznie z regionem, zarówno literackie, jak i inne np. opracowania historyczne, monografie, biografie, studia regionalne, przewodniki, albumy, rozprawy naukowe
  3. Całokształt pracy literackiej – ocenie podlega dorobek pracy twórczej: jego wartość intelektualna, artystyczna, oddziaływanie krajowe, znaczenie dla regionu, bądź dokonania w dziedzinach pozaliterackich: edukacji, życiu kulturalnym i społecznym oraz popularyzacji literatury, książki lub czytelnictwa[5]

W 2022 r. po raz pierwszy przyznano Nagrodę Publiczności. Wybierać można było spośród nominowanych książek. W plebiscycie internetowym oddano 183 głosy[6][7].

Nagrody mają charakter indywidualny. W przypadku dokonań o charakterze zbiorowym nagrodę przekazuje się osobie lub osobom kierującym projektem, np. redaktorom książki. Zwycięzca w każdej z trzech kategorii otrzymuje statuetkę „Wiatr od morza" (zaprojektowaną przez prof. Jacka Zdybla) oraz nagrodę pieniężną (w 2018 i 2019 r. było to 10 000 zł, w 2020 r. 15 000 zł)[8][9][10].

Nagroda wręczana jest podczas uroczystej gali w IV kwartale każdego roku. Wówczas przyznaje się także Kaszubską Nagrodę Literacką. Uroczystość odbywa się w Centrum św. Jana w Gdańsku[11][12]. W 2020 r. galę odwołano ze względu na epidemię koronawirusa[13].

Laureaci i nominowani

Laureaci z 2018 r.

Literacka Książka Roku 2017 – Martyna Bunda Nieczułość (Wydawnictwo Literackie)

Nominacje:

Pomorska Książka Roku 2017 – Edmund Kizik (red.), Sławomir Kościelak (red.) Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra T. 1, Eseje (Muzeum Narodowe w Gdańsku)

Nominacje:

  • Dariusz Rosiak Biało-czerwony. Tajemnica Sat-Okha (Czarne)
  • Edmund Kizik (red.), Sławomir Kościelak (red.) Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra T. 1, Eseje (Muzeum Narodowe w Gdańsku)
  • Cezary Niedziółka (red.) Teatr Wybrzeże 1946-2017 (Teatr Wybrzeże)

Całokształt pracy literackiej – Stefan Chwin[14]

Laureaci z 2019 r.

Literacka Książka Roku 2018 – Monika Milewska Latawiec z betonu (WAM)

Nominacje:

Pomorska Książka Roku 2018 – Ewa Barylewska-Szymańska (red.), Katarzyna Rozmarynowska (red.), Zofia Maciakowska (red.), Wojciech Szymański (red.) Gdańskie ogrody (Muzeum Gdańska)

Nominacje:

  • Małgorzata Omilanowska Budowanie nad Bałtykiem. Studia z architektury i sztuki Gdańska, Pomorza i Żmudzi (Fundacja Terytoria Książki)
  • Ewa Barylewska-Szymańska (red.), Katarzyna Rozmarynowska (red.), Zofia Maciakowska (red.), Wojciech Szymański (red.) Gdańskie ogrody (Muzeum Gdańska)
  • Jacek Friedrich Walka obrazów. Przedstawienie wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku (Fundacja Terytoria Książki, Słowo / Obraz Terytoria)

Całokształt pracy literackiej – Aleksander Jurewicz[15]

Laureaci z 2020 r.

Literacka Książka Roku 2019 – Izabela Morska Znikanie (Znak)

Nominacje:

Pomorska Książka Roku 2019 – Józef Borzyszkowski, Cezary Obracht-Prondzyński Historia Kaszubów w dziejach Pomorza T. 3-5 (Instytut Kaszubski)

Nominacje:

  • Józef Borzyszkowski, Cezary Obracht-Prondzyński Historia Kaszubów w dziejach Pomorza T. 3-5 (Instytut Kaszubski)
  • Jerzy Jankau Lekcja anatomii u Hansa Memlinga (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego)
  • Jan Daniluk "Miasta skoszarowane". Gdańsk i Sopot jako garnizon Wehrmachtu w latach 1939-1945 (Muzeum Gdańska)
  • Andrzej Janusz Żelewscy w cieniu von dem Bacha (Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy)

Całokształt twórczości – Zenon Ciesielski[16]

Laureaci z 2021 r.

Literacka Książka Roku 2020 – Antoni Pawlak Ale bez rozgrzeszenia (Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka)

Nominacje:

  • Tadeusz Dąbrowski Scrabble (PIW)
  • Dariusz Filar Szklanki żydowskiej krwi (Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku)
  • Antoni Pawlak Ale bez rozgrzeszenia (Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka)
  • Barbara Szczepuła W domu wroga (Wydawnictwo Arche Marek Tokarczyk)

Pomorska Książka Roku 2020 – Mikołaj Trzaska, Tomasz Gregorczyk, Janusz Jabłoński Wrzeszcz! Mikołaj Trzaska. Autobiografia (Wydawnictwo Literackie)

Nominacje:

  • Janusz Dargacz Od Sopotu po Stogi. Początki kąpielisk morskich w okolicach Gdańska (1800-1870) (Muzeum Gdańska)
  • Dorota Karaś, Marek Sterlingow Walentynowicz. Anna szuka raju (Znak)
  • Michał Ślubowski Czarownice, mieszczki, pokutnice. Gdańskie szkice herstoryczne (Marpress)
  • Mikołaj Trzaska, Tomasz Gregorczyk, Janusz Jabłoński Wrzeszcz! Mikołaj Trzaska. Autobiografia (Wydawnictwo Literackie)

Całokształt twórczości – Paweł Huelle[17]

Laureaci z 2022 r.

Literacka Książka Roku 2021 – Monika Milewska Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL (PIW)

Nominacje:

  • Zbigniew Joachimiak Córka / Daughter (Fundacja Światło Literatury)
  • Bożena Ptak Lęki nieoswojone (SPP)
  • Stefan Chwin Oddać życie za Polskę. Samobójstwo altruistyczne w kulturze polskiej XIX wieku (Tytuł)
  • Monika Milewska Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL (PIW)
  • Krystyna Lars Światło w Zatoce. Wiersze gdańskie (Tytuł)

Pomorska Książka Roku 2021 – Janusz Dargacz (red.), Katarzyna Kurkowska (red.), Leszek Molendowski (red.) Historie gdańskich dzielnic T. 3, Nowy Port (Muzeum Gdańska)

Nominacje:

  • Janusz Dargacz (red.), Katarzyna Kurkowska (red.), Leszek Molendowski (red.) Historie gdańskich dzielnic T. 3, Nowy Port (Muzeum Gdańska)
  • Anna Kriegseisen Kolory Gdańska. Kompozycje barwne fasad od XVI do końca XVIII wieku (Muzeum Gdańska)
  • Joanna Breza Moja Wróblewskiego (Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku)
  • Jaśmina Korczak-Siedlecka Przemoc i honor w życiu społecznym wsi na Mierzei Wiślanej w XVI-XVII wieku (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika)
  • Tymon Tymański Sclavus (Części Proste)

Nagroda Publiczności – Janusz Dargacz (red.), Katarzyna Kurkowska (red.), Leszek Molendowski (red.) Historie gdańskich dzielnic T. 3, Nowy Port (Muzeum Gdańska)

Całokształt twórczości – Anna Czekanowicz[18]

Przypisy

  1. ↑ Jarosław Zalesiński. Nagroda Wiatr od Morza. „Dziennik Bałtycki”. 119, s. 10, 2018-05-24. [dostęp 2020-01-04]. 
  2. ↑ Tomasz Rozwadowski, Pomorska Nagroda Literacka Wiatr od Morza. Po raz pierwszy przyznano nagrody literackie samorządu województwa pomorskiego [zdjęcia], Dziennik Bałtycki, 18 października 2018 [dostęp 2019-12-31] (pol.).
  3. ↑ l, Nowa Pomorska Nagroda Literacka „Wiatr od morza”. Zgłoszenia do 28 maja, Gdańsk – oficjalny portal miasta [dostęp 2019-12-31] (pol.).
  4. ↑ Małgorzata Muraszko, Wyborcza.pl, trojmiasto.wyborcza.pl, 22 maja 2018 [dostęp 2019-12-31].
  5. ↑ Regulamin Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza”, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 9 lipca 2019 [dostęp 2019-12-31] (pol.).
  6. ↑ Martyna Tymrowska, Nagroda Publiczności Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od Morza” za rok 2021 – ankieta, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 10 października 2022 [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  7. ↑ Ralph Kamiński rozruszał galę Pomorskiej Nagrody Literackiej, trojmiasto.pl, 22 października 2022 [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  8. ↑ Małgorzata Muraszko, Wyborcza.pl, trojmiasto.wyborcza.pl, 18 października 2018 [dostęp 2019-12-31].
  9. ↑ Anna Kisicka, Ogłoszono laureatów II Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza”, dzieje.pl, 24 października 2019 [dostęp 2019-12-31] (pol.).
  10. ↑ Pomorskie Nagrody Literackie rozdane. Sprawdź, kto w tym roku został ich laureatem -, Pomorskie.eu, 23 października 2020 [dostęp 2021-10-05] (pol.).
  11. ↑ Gala wręczenia nagród Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza” | Centrum św. Jana [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  12. ↑ GALA POMORSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ „WIATR OD MORZA” ZA ROK 2018 | Centrum św. Jana [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  13. ↑ Odwołana gala Pomorskiej Nagrody Literackiej Wiatr od Morza, instytutksiazki.pl, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-24] (pol.).
  14. ↑ I edycja – PNL za rok 2017, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 16 lipca 2019 [dostęp 2020-01-01] (pol.).
  15. ↑ Gala Pomorskiej Nagrody Literackiej za rok 2018, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 25 października 2019 [dostęp 2020-01-01] (pol.).
  16. ↑ Barbara Blacharska, OGŁOSZENIE WERDYKTU JURY POMORSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 16 października 2020 [dostęp 2020-10-24] (pol.).
  17. ↑ Barbara Blacharska, GALA POMORSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ „WIATR OD MORZA” ZA ROK 2020, WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 19 października 2021 [dostęp 2021-11-14] (pol.).
  18. ↑ Barbara Blacharska, GALA POMORSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ "WIATR OD MORZA", WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 18 października 2022 [dostęp 2022-10-22] (pol.).

Linki zewnętrzne