Pomorzany (Szczecin)

Pomorzany
jednostka pomocnicza Szczecina
Ilustracja
Widok z wieżowców przy ul. Budziszyńskiej na osiedle „Wzgórze Hetmańskie”
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miasto

Szczecin

Dzielnica

Zachód

SIMC

0978444

Powierzchnia

7,1[1] km²

Populacja (2015)
• liczba ludności


20 717

• gęstość

2918 os./km²

Strefa numeracyjna

91

Tablice rejestracyjne

ZS

Położenie na mapie Szczecina
Położenie na mapie
53°23′58,9″N 14°31′34,3″E/53,399700 14,526200
Strona internetowa
Portal Polska

Pomorzany (do 1945 niem. Pommerensdorf[2]) – część miasta i osiedle administracyjne Szczecina, będące jednostką pomocniczą miasta, położone w rejonie Zachód, nad Odrą.

Według danych z 26 kwietnia 2015 w osiedlu na pobyt stały zameldowanych było 20 717 osób[3].

Położenie

Pomorzany są podzielone na dwie części: część położoną na wzniesieniu (najwyższe osiąga 39 m n.p.m.), którą tworzą dwa osiedla: zachodnie Wzgórze Hetmańskie i wschodnie: Pomorzany właściwe oraz część położoną na nizinie, nad rzeką. Granicę pomiędzy osiedlami wyznaczają tory linii kolejowej łączącej dworzec Szczecin Główny ze stacją Szczecin Gumieńce. Przez wiele lat po II wojnie światowej Pomorzany były słabo zaludnione. Rozbudowa osiedla nastąpiła w końcu lat 60. XX wieku w części wschodniej. Osiedle położone na Wzgórzu Hetmańskim powstało w latach 70. i 80.

Graniczy z:

Nazwa

Polska nazwa dzielnicy jest kalką nazwy niemieckiej. Powstała ona przez zastąpienie członu „dorf” formantem „any”. Niemiecka nazwa „Pommerensdorf” jest nazwą topograficzną, złożoną z nazwy „Pommern” (pol. „Pomorze”) z wyrazem „Dorf” (pol. „wieś”) – „Pomorska Wieś”. Nazwa oznaczała, że wieś zamieszkuje ludność pomorska, bądź też została założona przez kolonistów niemieckich na ziemi pomorskiej[4].

Historia

Pomnik ku czci ofiar poległych w niemieckich obozach pracy na Pomorzanach podczas II wojny światowej

Północna część Pomorzan (do 1945 roku niem. Pommerensdorfer Anlagen) na północ od linii obecnych ulic: 9 Maja – Smolańskiej – Szczawiowej – Bydgoskiej została włączona w granice miasta w 1865 roku, natomiast południowa część w czasie tworzenia Wielkiego Szczecina, w 1939 roku.

Pierwszy pociąg przez Pomorzany przejechał 15 sierpnia 1843 r., kiedy to połączono Berlin ze Szczecinem. Kolejna linia kolejowa zbudowana została w 1898 r., połączyła ona Szczecin Główny z Policami przez stację „Szczecin Pomorzany” („Stettin-Pommerensdorf”), w 1910 została wydłużona do Trzebieża Szczecińskiego, zamknięta 1 października 2002 r. W 1899 r. otwarta została wąskotorowa linia do Casekow (w Niemczech), stacja „Pommerensdorf Kleinbahnhof” była jej końcową, została rozebrana w 1945 r. przecięta granicą państwową. W 1931 r. powstała kolejna linia, odnoga linii Szczecin Główny – Gumieńce przez nieczynną w ruchu pasażerskim stację „Szczecin Wzgórze Hetmańskie” (istnieje tam także Lokomotywownia EZT). Ostatnia linia połączyła 5 lat później Szczecin z Dąbiem przez południowe Międzyodrze. W ten sposób Pomorzany stały się jednym z większych stacji węzłowych w Szczecinie.Na terenie Pomorzan od poł. XIX wieku przy dzisiejszych ulicach Chmielewskiego i Tamie Pomorzańskiej powstało wiele zakładów i fabryk: dwa browary Bergschlos, Bohrish(dzisiejszy Bosman), gazownia, elektrownia, oczyszczalnia, fabryka Didiera (wyroby szamotowe), fabryka mydła i świec, ogromna fabryka produktów chemicznych przy dzisiejszej ulicy Szczawiowej. Wszystkie te zakłady bardzo ucierpiały podczas II wojny. Po wojnie kilka zakładów po odbudowie wznowiło produkcje i działalność.Po kilku zakładach które nie wznowiły działalności pozostały pojedyncze budynki lub kilka budynków np. po browarze Bergschlos, fabryce Didiera, wyrobów chemicznych, fabryce mydła i świec, dzisiaj służą one różnym firmom lub służą jako magazyny[5].

Gospodarka

Browar „Bosman”

Samorząd mieszkańców

Rada Osiedla Pomorzany liczy 21 członków. W wyborach do Rady Osiedla Pomorzany 20 maja 2007 roku nie odbyło się głosowanie na kandydatów z powodu ich zbyt małej liczby, mimo że przedłużono zgłaszanie o 3 dni. Na podstawie ordynacji wyborczej za wybranych członków rady osiedla miejska komisja wyborcza uznała 21 zarejestrowanych kandydatów[8][9]. W wyborach do rady osiedla 13 kwietnia 2003 udział wzięło 628 głosujących, co stanowiło frekwencję 3,22%[10].

Samorząd osiedla Pomorzany został ustanowiony w 1990 roku[11].

Komunikacja

Na Pomorzanach znajduje się pętla tramwajowa Pomorzany (linie 3, 4, 6, 11 i 12) i autobusowa Pomorzany Dobrzyńska (linie 53, 524, 528), które łączą je z innymi osiedlami. Głównymi ulicami są: Milczańska, al. Powstańców Wielkopolskich, Mieszka I, Budziszyńska i Chmielewskiego. Niżej położoną część oddziela od osiedli ciąg ulic Tama Pomorzańska i Szczawiowa, przy których znajdują się punkty widokowe. Nad Odrą znajduje się przystań żeglarska.

Oświata

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Szczecinie
  • Szkoła Podstawowa nr 20 przy ulicy Dobrzyńskiej
  • Szkoła Podstawowa nr 55 przy ulicy Orawskiej (dawniej Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3, w którego skład wchodziła Szkoła Podstawowa nr 55 i Liceum Ogólnokształcące nr X) – zwana powszechnie „Błękitna”
  • Katolicka Szkoła Podstawowa im. Świętej Rodziny przy ul. Budziszyńskiej (dawniej Gimnazjum nr 17 i Liceum Ogólnokształcące nr 23)
  • Liceum Ogólnokształcące nr 16 przy ul. Dunikowskiego (dawniej Gimnazjum nr 9 i Szkoła Podstawowa nr 30)
  • Biblioteka Główna Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego (dawniej klub kultury studenckiej i kino „Trans”)

Służba zdrowia

  • Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 2 PUM w Szczecinie (pierwotnie Szpital Kliniczny Nr 2 Pomorskiej Akademii Medycznej)[12]

Wspólnoty religijne

Kościół Matki Boskiej Jasnogórskiej

Zdjęcia

Zobacz też

Przypisy

  1. Rocznik statystyczny Szczecina 2014, Urząd Statystyczny w Szczecinie, ISSN 1896-2718 (na płycie CD).
  2. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).
  3. Liczba mieszkańców. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Miasta Szczecin, 2015-04-26. [dostęp 2015-04-26]. (pol.).
  4. Tadeusz Białecki, Lucyna Turek-Kwiatkowska: Szczecin stary i nowy. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 1991, s. 208.
  5. Pomorzany Pommerensdorf, Marek Łuczak, Zapol, Szczecin 2010.
  6. Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia Ścieków „Pomorzany” wraz z gospodarką osadową w Szczecinie. [w:] Opis instalacji na stronie Budowa Roku 2010 Nagroda I stopnia [on-line]. www.budowaroku.pl. [dostęp 2015-07-12].
  7. Zakład Gazowniczy w Szczecinie. [w:] Położenia na mapie [on-line]. www.google.pl/maps. [dostęp 2015-07-12].
  8. Członkowie Rad Osiedli – Kadencja 2007-2011. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2010-05-07]. (pol.).
  9. Na podstawie (§ 22 ust.3) Uchwała Nr V/133/07 Rady Miasta Szczecin z dnia 23 lutego 2007 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania wyborów do rad osiedli w Gminie Miasto Szczecin (Ordynacja wyborcza) (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2007 r. Nr 32, poz. 473).
  10. Wybory do Rad Osiedli 13 kwietnia 2003 r. w statystyce. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2010-05-07]. (pol.).
  11. Uchwała Nr VIII/53/90 Rady Miejskiej w Szczecinie z dnia 28 listopada 1990 r. w sprawie utworzenia w mieście Szczecinie dzielnic i osiedli (Uchwała VIII/53/90 Rady Miejskiej w Szczecinie z dnia 28 listopada 1990 r. Załącznik nr 1).
  12. Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 2 PUM w Szczecinie. [w:] Strona internetowa szpitala [on-line]. www.spsk2-szczecin.pl. [dostęp 2015-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Szczecin Pomorzany 2010-05.svg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był JDavid z projektu Wikimedia Commons, Licencja: CC BY-SA 3.0
Osiedle Pomorzany – jednostka pomocnicza miasta w 2010
Blekitna.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
ZSO nr 3 w Szczecinie
Szczecin, kościół MB Jasnogórskiej.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół Matki Boskiej Jasnogórskiej w Szczecinie (zabytek nr rejestr. 405)
Powstańców Wlkp. Avenue in Szczecin, 2016.jpg
Autor: Szczecinolog, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aleja Powstańców Wlkp. w Szczecinie
Szczecin, ulica Ruska.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ulica Ruska w Szczecinie.
KolbegoSzczecin.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół św. Maksymiliana Kolbe w Szczecinie.
Szczecin Wzgórze Hetmanskie (1).jpg
Osiedle Wzgórze Hetmańskie na Pomorzanach w Szczecinie
Pomorzany Pomnik.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik ku czci ofiar poległych w obozach pracy na Pomorzanacg podczas II wojny światowej.
Browarwjazd.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Browar Bosman w Szczecinie
Ul.Milczańska, Szczecin.jpg
Autor: Szczecinolog, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ul.Milczańska, Szczecin
Szczecin quarters 2010-05.png
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dzielnice Szczecina w 2010
Saint Joseph church in Szczecin.jpg
Autor: X ziomal X, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół Świętego Józefa w Szczecinie (zabytek nr rejestr. 404)