Porąbka (Sosnowiec)

Porąbka
	Dzielnica Sosnowca
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Sosnowiec
Prawa miejskie	1967–1972
W granicach Sosnowca	1975
	Położenie na mapie Sosnowca Porąbka
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Porąbka
	Położenie na mapie województwa śląskiego Porąbka
	50°16′48″N 19°13′20″E/50,280000 19,222222
	Portal Polska

Porąbka – wschodnia dzielnica Sosnowca od 1975; W latach 1967–1973 samodzielne miasto w powiecie będzińskim^[1]; W latach 1973 - 1975 dzielnica Kazimierza Górniczego^[2]; Do 1967 wieś w powiecie będzińskim^[3] sięgająca początkami średniowiecza^[4]. W latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis wymienia Porąbkę wśród wsi jako Porambka^[5].

Graniczy od północnego zachodu z Zagórzem, od północnego wschodu z Kazimierzem i Ostrowami Górniczymi, od południowego zachodu z Klimontowem a od południowego wschodu z Maczkami. Przecięta torowiskiem historycznej Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej posiadającym tutaj stację, jednak rzadko już używanym na tym odcinku, a w części zachodniej drogą ekspresową S1 posiadającą tutaj węzeł o charakterze miejskim^[6].

Współcześnie do Porąbki zalicza się historycznie odrębne Zawodzie (określane czasem jako Porąbka-Zawodzie), wzajemnie oddzielone przepływającą tutaj rzeką Bobrek. W przeszłości w Zawodziu łączyły się ważne szlaki komunikacyjne: będzińsko-krakowski i sławkowsko-modrzejowski. Złączony szlak szedł na północ, a po przecięciu brodu na Bobrku rozchodził się w trzy strony: do Strzemieszyc Wielkich (na północny wschód, przez wieś Porąbka), Będzina i Modrzejowa^[6].

W dzielnicy wyodrębnia się:

Zawodzie
- Nowe Zawodzie
- Pekin Zawodzie
- Stare Zawodzie
Galot
Juliusz i os. Juliusz
kolonia Zabobrek
Poręba Wielka

Historia

Data	Wydarzenie
1326	Pierwsza informacja pisana o Porąbce. Pierwotnie obejmowała ona w przybliżeniu teren dzisiejszych dzielnic Sosnowca: Porąbka, Kazimierz Górniczy, Ostrowy Górnicze i Maczki^[6].
5 sierpnia 1390	Abraham z Wojkowa sprzedaje Porąbkę biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy za 250 grzywien groszy praskich. Odtąd do końca epoki przedrozbiorowej Porąbka wchodzi w skład sławkowskiego klucza dóbr biskupich.
1827	Porąbka liczy 100 domów i 577 mieszkańców.
6 stycznia 1913	W Porąbce urodził się Edward Gierek^[6].
1 czerwca 1939	Uruchomienie pierwszego połączenia autobusowego na trasie Śródmieście Sosnowca - Maczki.
1 maja 1959	Uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca^[6].
1967	Uzyskanie praw miejskich^[6].
1 stycznia 1973	Utrata statusu miasta, przyłączenie do Kazimierza Górniczego^[7].
1975	Razem z Kazimierzem Górniczym włączona w granice Sosnowca^[6]

Kościół Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Porąbce
Przystanek kolejowy Sosnowiec Porąbka
Park im. Włodzimierza Mazura
Dom charakterystyczny dla Zagłębia Dąbrowskiego.
Osiedle Juliusz
Stary szyb kopalni przy ul. Reja
(c) dzidek, CC BY 3.0
Rzeka Bobrek na terenie Porąbki

Zabytki

Kościół NMP Częstochowskiej – świątynia, o cechach neogotyckich, powstała z budynku zbornego (cechowni) kopalni „Kazimierz", który w 1924 r. został zaadaptowany do celów sakralnych.

Inne obiekty i miejsca

Balaton;
Park im. Włodzimierza Mazura w Sosnowcu^[8];
Przystanek kolejowy Sosnowiec Porąbka;

Osoby związane z Porąbką

Zobacz też

Sosnowiec
Zagłębie Dąbrowskie
Klucz sławkowski
Parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Sosnowcu

Przypisy

↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
↑ Zmiany administracyjne miast 1945-1984, t. Statystyka regionalna 7, Warszawa 1985, s. 170, 233, 238, 244 .
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VIII - wynik wyszukiwania - DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2022-01-17] .
↑ RobertR. Krzysztofik RobertR., Dawna granica państwowajako czynnik miastotwórczy niektórych osiedlina obszarze współczesnego Sosnowca, [w:] W: J.W.: J. Runge (red.), Granice, obszary przygraniczne, euroregiony, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 218, 225 .
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 205.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Porąbka (Sosnowiec) – WikiZagłębie, wikizaglebie.pl [dostęp 2022-01-17] .
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
↑ MateuszM. Załęski MateuszM., Włodzimierz Mazur będzie patronem jednego z parków, Twoje Zagłębie, 22 stycznia 2019 [dostęp 2020-12-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

Porąbka (Sosnowiec) w Encyklopedii Zagłębia Dąbrowskiego
Rada Dzielnicy Porąbka
Porąbka 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 813 .

[1] Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318

[2] Zmiany administracyjne miast 1945-1984, t. Statystyka regionalna 7, Warszawa 1985, s. 170, 233, 238, 244 .

[3] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VIII - wynik wyszukiwania - DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2022-01-17] .

[4] RobertR. Krzysztofik RobertR., Dawna granica państwowajako czynnik miastotwórczy niektórych osiedlina obszarze współczesnego Sosnowca, [w:] W: J.W.: J. Runge (red.), Granice, obszary przygraniczne, euroregiony, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 218, 225 .

[5] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 205.

[:1-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Porąbka (Sosnowiec) – WikiZagłębie, wikizaglebie.pl [dostęp 2022-01-17] .

[7] Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327

[:0-8] MateuszM. Załęski MateuszM., Włodzimierz Mazur będzie patronem jednego z parków, Twoje Zagłębie, 22 stycznia 2019 [dostęp 2020-12-15] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1915–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1915–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1919) Koziegłowy (1919–26 →) Koziegłówki (1919–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Mrzygłód (1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1926 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne