| Ustrój Finlandii | Ustrój polityczny Finlandii - Finlandia to demokratyczna republika parlamentarno-gabinetowa, w której modelu rządów można dopatrzyć się semiprezydencjalizmu. Wyrazicielem wielopartyjnego składu politycznego parlamentu jest rząd z premierem na czele, pełniący kierowniczą rolę w państwie (jest on częścią władzy wykonawczej). Parlament fiński jest unikameralny, liczący 200 członków pochodzących z wyborów powszechnych, sprawuje on władzę ustawodawczą. Premiera desygnuje prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 6 lat. Prezydent jest głową państwa, Dowódcą Naczelnym sił zbrojnych i prowadzi politykę zagraniczną państwa. Obecnie prezydentem Finlandii jest Sauli Niinistö, a premierem Alexander Stubb. Sądownictwo jest niezależne od egzekutywy i legislatury. Nie ma sądu konstytucyjnego, zgodność ustaw z konstytucją nie może być podważana. W Finlandii obowiązuje konstytucja z 1 marca 2000 roku (poprzednia pochodziła z 1919 roku). Czytaj dalej...
| | Czy wiesz, że... | | Czy wiesz...
| | Finlandia na mapie | | | To warto zobaczyć | Finlandia Talo – budynek wielofunkcyjny w Helsinkach, mieszczący salę koncertową i centrum konferencyjne. Gmach został zaprojektowany przez Alvara Aalto. Prace budowlane rozpoczęły się w 1967, a zakończyły w 1971. W 1975 w Finlandia Talo został podpisany Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Budynek jest też siedzibą Filharmonii Helsińskiej i Orkiestry Symfonicznej Fińskiego Radia.
Gmach mieści się w Helsinkach, w dzielnicy Töölö, niedaleko zatoki Töölönlahti, przy ulicy Mannerheimintie (droga E 12 i krajowa nr 1), jej wschodniej części, w pobliżu dworca kolejowego.
Alvar Aalto w stworzonym przez siebie planie zagospodarowania miasta przewidział miejsce dla sali koncertowej i kongresowej. Pierwsze projekty powstały w 1961, późniejsze zmiany wprowadzono w latach 1964 i 1971. Miasto powierzyło Alvarowi Aalto realizację tego projektu w 1968. Budowę skrzydła koncertowego ukończono w 1971, pierwszy koncert odbył się 2 grudnia 1971. Do 1975 przygotowano skrzydło konferencyjne dla potrzeb KBWE.
Czytaj dalej... | | Pomoc | Jak możesz pomóc rozwijać ten portal:- rozwijaj istniejące artykuły
- pisz nowe artykuły
| | W siostrzanych projektach | | | Inne portale tematyczne w polskojęzycznej Wikipedii | |
| | Rzut oka... |
| | Artykuł miesiąca | | Turku Turku (fiń. Turku, szw. Åbo, ros. Турку) – miasto w południowo-zachodniej Finlandii, u ujścia rzeki Aurajoki. Stolica kraju do roku 1812 (oficjalnie od 1809, najstarsze miasto Fińskie. Uniwersytet założony w 1640 roku. Obecnie stolica prowincji Turku-Pori, ważny port (w 2007 obsłużył 3,6 mln pasażerów). Rozwinięty przemysł. W skład zespołu miejskiego wchodzą: Raisio, Kaarina i Naantali. Jest atrakcyjnym turystycznie miejscem. Działa tam także m.in. polski konsulat honorowy. Bardzo silne wpływy kultury szwedzkiej. Nazwa Turku pochodzi od starosłowiańskiego słowa tǔrgǔ oznaczającego "rynek, targ". Tereny dzisiejszego Turku zamieszkane były już w okresie epoki brązu. W VIII-X w. był ważną osadą handlową i stolicą księstwa Varsinais-Suomi. Źródła historyczne wymieniają je w kontekście prób podboju i chrystianizacji kraju przez Eryka IX. W 1154 wysłano tam angielskiego biskupa Henryka, który popadł w konflikt z miejscowym bogatym rolnikiem i został przez niego zabity. Od początku średniowiecza Turku było stolicą kraju. Było w strefie wpływów szwedzkich. Rozwinęło się wtedy w duże miasto. Wybudowano wiele kościołów romańskich, a w późniejszym czasie gotyckich. W roku 1249 ufundowano klasztor Dominikanów, zaś w 1300 poświęcona została katedra. W Turku powstało biskupstwo obejmujące niemal całą dzisiejszą Finlandię, które niedługo później stało się arcybiskupstwem. W XIV wieku miasto należało do związku miast hanzeatyckich. Czytaj dalej...
| | Coś na ząb | Pierogi karelskie (fin. karjalanpiirakat) - fińska potrawa mączna, rodzaj płaskiego pieroga otwartego, składającego się z dwóch warstw: spodniej, z ciasta z maki pszenno-żytniej, oraz wierzchniej, wykonanej z purée ziemniaczanego lub gotowanego ryżu. Podaje się na gorąco, często z voimuna paisti - smarowidła wykonanego z jajek i masła. | | Postać miesiąca | 
Carl Gustaf Emil Mannerheim Carl Gustaf Emil Mannerheim, (wymowa: maner'hejm, ur. 4 czerwca 1867, Askainen, zamek Villnäs, zm. 28 stycznia 1951 w Lozannie w Szwajcarii) – baron, fiński dowódca wojskowy (generał-lejtnant carskiej Armii Rosyjskiej, marszałek Finlandii) i polityk; prezydent kraju w latach 1944–1946. Był też, jako regent, pierwszą głową państwa po uzyskaniu niepodległości. Był synem księcia Carla Roberta Mannerheima i jego żony Heleny von Julin. Jako czternastolatek poszedł do Szkoły Kadetów w Haminie, skąd usunięto go ze względów dyscyplinarnych. Wstąpił na Uniwersytet Helsiński. Od 1897 słuchacz Mikołajewskiej Szkoły Oficerskiej Kawalerii w Petersburgu. Od 1889 jako kornet w 15 Aleksandryjskim Pułku Dragonów stacjonującym w Kaliszu. Wraz z pułkiem został przeniesiony do Sankt Petersburga. Później służył w Azji Środkowej i na Dalekim Wschodzie. W 1905 pułkownik i dowódca pułku. Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905). W l. 1906–1908 szef Misji Wojskowej w Chinach. W 1911 trafił do Polski, gdzie dowodził 13 Władymirskim pułkiem dragonów w Mińsku Mazowieckim i później pułkiem ułanów lejbgwardii w Warszawie, jednym z najlepszych pułków kawalerii w armii Imperium Rosyjskiego, którego koszary mieściły się w parku warszawskiego Belwederu.
| | Finlandia w Wikipedii | | Literatura fińska: Mikael Agricola, Minna Canth, Aleksis Kivi, Paavo Haavikko, Pentti Haanpää, Annika Idström, Tove Jansson, Aino Kallas, Ilmari Kianto, Sam Lake, Joel Lehtonen, Väinö Linna, Eeva-Liisa Manner, Timo Mukka, Pentti Saarikoski, Kaarlo Sarkia, Frans Sillanpää, Johanna Sinisalo, Karin Smirnoff, Maila Talvio, Lauri Viita, Mika Waltari Polityka: flaga Finlandii, herb Finlandii, ustrój polityczny Finlandii, Allemansrätten, Eduskunta, konstytucja Finlandii, sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Finlandii Media: Helsingin Sanomat, Yle, Ilta-Sanomat, Hufvudstadsbladet Miasta: Äänekoski, Alavus, Espoo, Fiskars, Haapajärvi, Hämeenlinna, Hamina, Hanko, Haukipudas, Heinävesi, Heinola, Helsinki, Hollola, Hyvinkää Iisalmi, Imatra, Ivalo, Jakobstad, Järvenpää, Joensuu, Joutseno, Jyväskylä, Kaarina, Kajaani, Kalajoki, Kangasala, Karkkila, Kemi, Kerava, Keuruu, Kirkkonummi,Kitee, Kokkola, Kontiolahti, Kotka, Kouvola, Kuopio, Kuusamo, Kuusankoski, Lahti, Lappeenranta, Lemi, Lieksa, Lohja, Mikkeli, Naantali, Npkia, Nurmijärvi, Oulainen, Oulu, Oulunkylä, Petäjävesi, Pieksämäki, Pohja, Pori, Porvoo, Raahe, Raisio, Rauma, Riihimäki, Rovaniemi, Salo, Savonlinna, Seinäjoki, Siilinjärvi, Sipoo, Tampere, Teuva, Tornio, Turku, Tuusula, Uusikaupunki, Vaasa, Valkeakoski, Vantaa, Varkaus, Vihti, Ylöjärvi Jeziora: Bodom, Inari, Oulujärvi, Pielinen, Pihlajavesi, Päijänne, Saimaa Rzeki: Kemijoki, Kokemäenjoki, Ounas, Paatsjoki, Tana, Torne Historia Finlandii: 5 Finlandzki Pułk Strzelców Imperium Rosyjskiego, Armia „Norwegen”, Armia Przesmyku Karelskiego, Finlandia w polityce Stanów Zjednoczonych 1917-1919, Fińska Republika Demokratyczna, Front Północny, Hakapelici, kosz chlebowy Mołotowa, Królestwo Finlandii, Linia Mannerheima, Linia Salpa, marka fińska, Ochotniczy Fiński Batalion Waffen-SS, Ostrobotnia, strzelanina w Tuusula, Wielka Finlandia, Wielkie Księstwo Finlandii, Wojna domowa w Finlandii, Wojna lapońska, Wojna zimowa, Wojna kontynuacyjna, władcy Finlandii Oświata w Finlandii: Uczelnie w Finlandii, Helsińska Wyższa Szkoła Handlu, Jyväskylän ammattikorkeakoulu, Techniczny Uniwersytet Helsiński, Uniwersytet Helsiński, Uniwersytet Joensuu, Uniwersytet Turku, Åbo Akademi
|
|
