Portal:Holandia

 < Portale < Geografia < Europa < Holandia


Holandia w polskojęzycznej Wikipedii

Flag of the Netherlands.svg

Royal coat of arms of the Netherlands.svg
Holandia (nid. Nederland, wym. [ˈneːdərˌlɑnt]; zachodniofryzyjski Nederlân; papiamento Hulanda) – państwo położone w Europie zachodniej, część składowa Królestwa Niderlandów. Stolicą jest Amsterdam, natomiast siedzibą rządu, parlamentu i rodziny królewskiej jest Haga. Graniczy na południu z Belgią oraz na wschodzie z Niemcami, od północy i zachodu oblewa ją wody Morza Północnego. Holandia jest monarchią konstytucyjną, a jej władcą jest król Wilhelm Aleksander. Jest członkiem Unii Europejskiej, ONZ i NATO.
Położenie Holandii na mapie Europy

Artykuł na medal

VanGogh 1887 Selbstbildnis.jpg

Vincent Willem van Gogh (wym. [ˈvɪnsɛnt vaŋˈɣɔɣ]; ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) – holenderski malarz postimpresjonistyczny, którego twórczość dzięki żywej kolorystyce i emocjonalnemu oddziaływaniu wywarła dalekosiężny wpływ na sztukę XX w. Artysta w ciągu swego życia cierpiał na napady lękowe i narastające ataki spowodowane zaburzeniami psychicznymi. Zmarł w wieku 37 lat jako twórca nieznany szerszemu ogółowi, w wyniku postrzału z broni palnej – prawdopodobnie samobójczego. Czytaj więcej...

Inne wyróżnione artykuły o tematyce holenderskiejInne artykuły na medal

Dobry artykuł

Simple Dutch meal.JPG

Kuchnia holenderskanarodowa kuchnia Holendrów. Oferuje proste, pożywne, oszczędne i zdrowe potrawy. Podstawowymi składnikami większości współczesnych tradycyjnych dań obiadowych są: ziemniaki, warzywa i mięso, ugotowane osobno lub łącznie w postaci stamppotu – potrawy charakterystycznej dla kuchni holenderskiej, występującej w wielu wariantach, do której często podawana jest kiełbasa rookworst. W tradycyjnym menu goszczą też ryby. Na ulicy od końca maja do początku lipca można kupić tradycyjną zakąskęwypatroszonego solonego śledzia z cebulką pokrojoną w kostkę tzw. Hollandse Nieuwe lub maatjesharing. Kuchnia holenderska słynie z serów żółtych, które wyrabiano już p.n.e. Ze względu na uwarunkowania historyczne – byłe kolonie – kuchnia Holendrów uległa wpływom innych kuchni, głównie wpływowi kuchni indonezyjskiej. Czytaj więcej…

Inne dobre artykułyJak pisać w stylu encyklopedycznym?

Czy wiesz...

Muiderkring
InterContinental Amstel Amsterdam

Z najciekawszych artykułów w Wikipedii na temat Holandii:

co biegnie pod Nową Mozą?

…że Kanał Amsterdam-Ren oddano do użytku ponad 20 lat od rozpoczęcia budowy?

…jakie spotkania (na zdjęciu) odbywały się w XIII-wiecznym zamku w Muiden?

kto ma reprezentować Holandię w przyszłorocznym Konkursie Piosenki Eurowizji?

…które koronowane głowy nocowały w hotelu Amstel (na zdjęciu) w Amsterdamie w drugiej połowie XIX wieku?

Zaproponuj artykuł do ekspozycjiJak napisać nowe hasło?

Rocznice i wydarzenia

Vechtdallijnen, Mariënberg.jpg

Historia Holandii

Replika statku Amsterdam należącego do Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej

W średniowieczu tereny dzisiejszej Holandii były podzielone na hrabstwa (w VIII w. było ich prawie 50). W 1477 Holandia, a wraz z nią terytoria obecnej Belgii i Luksemburga, przeszła pod panowanie Habsburgów (od 1556 ich linii hiszpańskiej).

W marcu 1572 doszło do wybuchu powstania przeciw Hiszpanii. Wynikiem rewolty było podpisanie 23 stycznia 1579 Unii Utrechckiej. W pokoju westfalskim 1648 Hiszpania uznała niepodległość Zjednoczonych Prowincji. Od końca XVI w. Prowincje przeżywały rozkwit – rozwijał się handel zamorski, powstały kompanie handlowe takie jak: Kompania Wschodnioindyjska, Kompania Zachodnioindyjska. Republika Zjednoczonych Prowincji rywalizowała z takimi potęgami jak Anglia czy Francja o kolonizację Ameryki Północnej. w 1830 wskutek powstania niepodległościowego, od Niderlandów oderwała się Belgia, uznane przez Holandię w 1839.

W 1848 r. uchwalono konstytucję Holandii. Holandia była okupowana przez III Rzeszę, mimo swojej neutralności. Holandia jest jednym z założycieli Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, później Unii Europejskiej.

Czytaj więcej o historii Holandii...

Geografia Holandii

Zdjęcie satelitarne Holandii

Holandia leż w Europie Zachodniej, graniczy od południa z Belgią i do wschodu z Niemcami. Od północy i zachodu oblewa ją Morze Północne. Holandia ma powierzchnię 41 526 km² co odpowiada 1/8 powierzchni Polski.

Leży w dorzeczu trzech rzek: Renu, Mozy i Skaldy, IJsselu, Waalu i Amstelu. Długą tradycję (od VIII wieku) ma tu osuszanie terenów nadmorskich, jezior i zatok, poprzez tworzenie polderów. W 1932 powstał zbiornik IJsselmeer (1 100 km²) w wyniku odcięcia tamą Afsluitdijk (dł. 32 km) zatoki Zuiderzee od Morza Północnego.

Klimat Holandii jest morski, umiarkowany i ciepły. Średnia temperatura stycznia wynosi od +1 °C na wschodzie do +3 °C na zachodzie. Natomiast w lipcu od +17 °C do +19 °C, w głębi kraju do +20 °C. Mała amplituda roczna temperatur jest wynikiem zachodnich i południowo-zachodnich wiatrów, które łagodzą upały i chłody zimowe. Średnia roczna suma opadów wynosi 750 mm. Częstym zjawiskiem są mgły.

Czytaj więcej o geografii Holandii...

Kultura Holandii

Rembrandt – jeden z przedstawicieli Niderlandzkiego malarstwa

Holandię zamieszkuje 16 778 806 osób i jest 24. najgęściej zaludnionym krajem świata. Gęstość zaludnienia wynosi w tym kraju 404 osób/km². Językiem urzędowym Holandii jest język niderlandzki, a we Fryzji od niedawna także fryzyjski. Holendrzy kultywują rodzime dialekty i bywa, że język mówiony sąsiedniej wioski to inny dialekt. Obecnie Holandia jest jednym z najbardziej świeckich krajów Europy. W 2010 roku tylko 48,7% populacji Holandii wyznawało jakąś religię.

Grupy wyznaniowe w Holandii

Sztuka holenderska jest szczególnie znana z malarstwa. Wielu znakomitych malarzy to właśnie Holendrzy. Po za tym popularna jest również Holenderska literatura, kinematografia oraz muzyka.

Malarze: Rembrandt van Rijn, Vincent van Gogh, Jan Vermeer, Frans Hals, Gabriël Metsu, George Hendrik Breitner, Piet Mondrian, Karel Appel i Guillaume Cornelis Beverloo

Pisarze: Joost van den Vondel, Eduard Douwes Dekker, Harry Mulisch, Gerard Reve, Willem Frederik Hermans, Johan Huizinga, Erazm z Rotterdamu, Christiaan Huygens i Baruch Spinoza

Reżyserzy: Bert Haanstra, Fons Rademakers, Marleen Gorris, Mike van Diem

Muzycy/grupy muzyczne: Jan Pieterszoon Sweelinck, Louis Andriessen, Willem Pijper, Golden Earring, Focus, The Gathering, Shocking Blue, Within Temptation, Armin van Buuren, Tiësto, Caro Emerald, Anouk, Ton Koopman

Uniwersytety: Erasmus Universiteit Rotterdam, Radboud Universiteit Nijmegen, Rijksuniversiteit Groningen, Technische Universiteit Delft, Uniwersytet Techniczny w Eindhoven, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden, Maastricht University, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht, Universiteit van Tilburg, Vrije Universiteit Amsterdam, Wageningen University & Research Centre

Media: Nederland 1, Nederland 2, Nederland 3, RTL 4, RTL 5, BVN TV, Radio Nederland Wereldomroep

Wybrana ilustracja

Richèl Hogenkamp - Masters de Madrid 2015 - 11.jpg
Richèl Hogenkamp

Podział administracyjny Holandii

Map provinces Netherlands-en.svg

Holandia podzielona jest na 12 prowincji, które dzielą się z kolei na 458 gmin oraz na trzy gminy specjalne położone na Karaibach.

prowincjajęzyk niderlandzkistolicapowierzchnia (km²)ludność
Prowincje
GroningenGroningenGroningen2336575 234
FryzjaFrieslandLeeuwarden3349642 998
DrentheDrentheAssen2642483 173
OverijsselOverijsselZwolle33271 109 250
FlevolandFlevolandLelystad1419365 301
GeldriaGelderlandArnhem49751 970 865
UtrechtUtrechtUtrecht13861 171 356
Holandia PółnocnaNoord-HollandHaarlem26702 595 294
Holandia PołudniowaZuid-HollandHaga28183 452 323
ZelandiaZeelandMiddelburg1788379 948
Brabancja PółnocnaNoord-BrabantDen Bosch49192 410 649
LimburgiaLimburgMaastricht21531 135 962
Gminy specjalne
BonaireBonaireKralendijk29414 006
SabaSabaThe Bottom131424
Sint EustatiusSint EustatiusOranjestad213100

Polityka Holandii

Holandia
Godło Holandii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Holandii

Królestwo Niderlandów od 16 marca 1815 roku jest monarchią konstytucyjną, na czele państwa stoi monarcha (od 2013 – król Wilhelm Aleksander). Król Niderlandów mianuje szefa rządu Holandii, wywodzącego się najczęściej ze zwycięskiego ugrupowania – jest on szefem egzekutywy. Premier kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną państwa. Rolę władzy ustawodawczej odgrywa dwuizbowy parlament – Stany Generalne (Staten-Generaal), przy czym faktyczne znaczenie posiada jedynie izba niższa (Tweede Kamer). Senat (Eerste Kamer) pełni funkcję reprezentacyjną i ewentualnie może opóźniać wejście w życie ważnych ustaw.

Największe ugrupowania polityczne:

Władcy Niderlandów

W Holandii panuje obecnie dynastia Orańska-Nassau panująca od czasów Wilhelma I Orańskiego, który zorganizował powstanie przeciwko Hiszpanii i uzyskał niepodległość Niderlandów.


Władcy z dynastii Orańskiej-Nassau:

Kategorie związane z Holandią

Holandia
Ludzie związani z Holandią
Holendrzy
Architektura Holandii
Etnografia Holandii
Flagi miast holenderskich
Geografia Holandii
Gospodarka Holandii
Historia Holandii
Kultura Holandii
Lunaparki w Holandii
Holenderskie odznaczenia
Organizacje w Holandii
Polityka Holandii
Sport w Holandii
Stosunki międzynarodowe Holandii
Symbole narodowe Holandii
Turystyka w Holandii
Wojsko holenderskie




Inne portale tematyczne w polskojęzycznej Wikipedii

Portal.svg
.

Media użyte na tej stronie

Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Map provinces Netherlands-en.svg
Autor: Alphathon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Map of The Netherlands (including the special municipalities of Saba, Saint Eustatius and Bonaire; the Caribbean Netherlands), showing provinces, large cities, rivers and lakes. English version
AmstelHotelAmsterdam.jpg
Autor: Massimo Catarinella, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Amstel Hotel in Amsterdam, the Netherlands along the banks of the river Amstel.
Flag of the Vatican City.svg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Flag of the Vatican City.
Simple Dutch meal.JPG
Autor: Takeaway, Licencja: CC BY-SA 3.0
A simple Dutch meal of braadworst (sausage fried in butter), boiled potatoes, boiled Brussels sprouts, and a cucumber salad. The gravy comes from the butter used for frying the sausage and a dollop of coarse Dutch mustard is for added taste.
Contributions icon.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
Contributions
United States Navy Band - Het Wilhelmus.ogg
An instrumental U.S. recording of "Wilhelmus van Nassouwe", the Dutch national anthem.
Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Royal Coat of Arms of the Netherlands
EU-Netherlands.svg
Autor: NuclearVacuum, Licencja: CC BY-SA 3.0
  (Dark-Green) the Netherlands.
  (Light-Green) The rest of the European Union (EU).
  (Dark-grey) The rest of Europe.
  (Light-grey) The surrounding region.

See also:

VOC Amsterdam.jpg
Autor: Deepak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
VOC ship Amsterdam
State coat of arms of the Netherlands.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
State Coat of Arms of the Netherlands
Vechtdallijnen, Mariënberg.jpg
Autor: Alfenaar, Licencja: CC BY-SA 2.0
Twee GTW-stellen van de Arriva-Vechtdallijnen, te Mariënberg
Rembrandt Self-portrait (Kenwood).jpg
A late self portrait by Rembrandt, from the period when he had lost most of his fortune.