Portal:Protestantyzm

W najbliższym czasie...

• 14-16 września 2012 r. w Wiśle odbędzie się Forum Ewangelickie.

• 14 listopada 2012 r. w Warszawie odbędzie się sympozjum poświęcone pamięci ks. bp. prof. Jana Szerudy (1889-1962).

Cytat miesiąca

Artykuł miesiąca

Wyznanie augsburskie (Konfesja Augsburska, łac. Confessio Augustana) – podstawowa księga wyznaniowa luteranizmu, napisana przez Filipa Melanchtona i ogłoszona na sejmie Rzeszy w Augsburgu 25 czerwca 1530 roku. Od tytułu wyznania biorą swoją nazwę Kościoły ewangelicko-augsburskie. Wraz z pozostałymi księgami wyznaniowymi wchodzi w skład Księgi zgody, opublikowanej w 50. rocznicę ogłoszenia Wyznania augsburskiego.

W reakcji na Wyznanie augsburskie strona katolicka przygotowała jego Konfutację (Obalenie), na którą Melanchton odpowiedział Obroną Wyznania augsburskiego.

Proces powstawania Wyznania augsburskiego wywarł znaczący wpływ na jej ton i treść. Był to dokument jednocześnie teologiczny, jak i polityczny. Z politycznego punktu widzenia Wyznanie stanowiło potwierdzenie wierności stanów ewangelickich prawu Rzeszy i służyć miało utrzymaniu pokoju międzywyznaniowego. Z teologicznego punktu widzenia miało być ono zarówno wyznaniem wiary, jak i obroną stanowiska obozu ewangelickiego przed zarzutami o sekciarstwo.

Wyznanie augsburskie stara się wykazać zgodność nauczania ewangelickiego nie tylko z Pismem Świętym, ale i z Kościołem katolickim „jak dalece jest on znany z pisarzy”. Dążenie do jedności i zgody sprawiło, że Wyznanie augsburskie pomija niektóre istniejące już w chwili jest powstania różnice pomiędzy ewangelikami a katolikami. Brak tu odrzucenia nauki o transsubstancjacji czy nieuznawanych przez luteranów sakramentów, albo też wyraźnego podkreślenia zasady sola scriptura. Nie zmienia to faktu, że jest to w swej wymowie wyznanie zdecydowanie luterańskie, zwłaszcza przez wyraźne podkreślenie artykułu o usprawiedliwieniu przez wiarę.

Teologia

Prawo (Zakon) i Ewangelia – w teologii protestanckiej: dwie postacie Słowa Bożego, różne co do ról w procesie zbawienia. Prawo definiowane jest jako wszystko to w Słowie Bożym, co domaga się doskonałego posłuszeństwa Bogu, zwiastuje Boży gniew wszystkim nieposłusznych grzeszników i wywołuje poznanie grzechu, natomiast Ewangelia stanowi zwiastowanie odpuszczenia grzechów. Zagadnienie wzajemnego stosunku Prawa i Ewangelii stanowi istotny temat teologii luterańskiej i reformowanej.

Zagadnienie Prawa i Ewangelii było dyskutowane już we wczesnym Kościele, czego wyrazem są Listy Pawła, List Jakuba i List do Hebrajczyków. W II wieku ultrapaulinista Marcjon całkowicie odrzucił Prawo, przypisując wartość jedynie Ewangelii. Marcjonizm został przez Kościół potraktowany jako herezja. Przeciwne stanowisko zajął Tertulian, dla którego Nowy Testament był Nowym Prawem, wymagającym od człowieka zadośćuczynienia za popełnione grzechy. Pogląd ten w mniejszym lub większym stopniu dominował w Kościele Zachodnim. Konieczność zasług dla zbawienia w sposób szczególny akcentowała teologia scholastyczna.

Luterańska nauka o Prawie i Ewangelii dzieli się na cztery punkty:

1. Definicja Prawa i Ewangelii.
2. Rysy wspólne: Prawo i Ewangelia są w równym stopniu natchnionym Słowem Bożym i jako takie muszą być głoszone przez Kościół wszystkim ludziom.
3. Rozróżnienie i przeciwieństwo: Prawo i Ewangelia są od siebie różne i oddzielone oraz wzajemnie przeciwne. O tym, czy dane Słowo jest Prawem czy Ewangelią decyduje jego natura i przeznaczenie, granica nie biegnie pomiędzy Starym i Nowym Testamentem. Prawo głosi usprawiedliwienie warunkowe, uzależniając je od całkowitego posłuszeństwa Bogu. Jest to jednak dla człowieka niemożliwe, gdyż wszyscy są grzesznikami. Ewangelia głosi usprawiedliwienie darmo z łaski. Tym samym Prawo zwiastuje potępienie, Ewangelia – zbawienie.
4. Bliska koneksja: chociaż Prawo i Ewangelia są radykalnie różne, należy je zwiastować w powiązaniu ze sobą.

Podczas gdy Luter akcentował relację Prawa i grzechu, Jan Kalwin stawiał nacisk na związek Prawa i zbawczej woli Boga. W odróżnieniu od luteranizmu, kalwinizm kładzie nacisk na jedność Prawa i Ewangelii. Kalwinizm uznaje trzy funkcje Prawa. Dla Kalwina istotny jest temat doskonałości chrześcijańskiej, której normą jest Dekalog. Stąd też, podczas gdy Luteranizm zajął pozycję pośrednią pomiędzy nomizmem a antynomizmem, etyka reformowana tradycyjnie ma charakter nomistyczny. Propozycję zmiany wysunął Karl Barth, który na nowo postawił problem Prawa i Ewangelii. Według Bartha „Zakon jest postacią Ewangelii”.

Historia

Związek Stanowczych Chrześcijan – protestanckie towarzystwo religijne powstałe w początkach XX wieku na Śląsku Cieszyńskim.

W 1906 w ramach kościoła luterańskiego powstała na Śląsku Cieszyńskim "Społeczność Chrześcijańska", część jej członków przyjęła poselstwo zielonoświątkowe. W wyniku niezgodności stanowisk osoby które przyjęły nową naukę, zostały wykluczone ze Społeczności Chrześcijańskiej i przeszły do struktur Stanowczych Chrześcijan, które prawnie zalegalizowano przez władze austriackie 10 lipca 1910 pod nazwą Związek na Rzecz Stanowczego Chrześcijaństwa (niem. Bund für entschiedenes Christentum).

W czerwcu 1912 otworzono pierwszą kaplicę Związku Stanowczych Chrześcijan w Nieborach. Przed pierwszą wojną światową powstały już zbory w Nieborach, Dolnym Żukowie i Ustroniu. Grupa liczyła ok. 80 członków. Pismo "Głos Prawdy" z 1920 informowało, ze nabożeństwa odbywały się w miejscowościach: Niebory, Sucha, Jawor, Ustroń, Tyra, Wisła, Wędrynia i Puńców.

Dużym przedsięwzięciem finansowym Związku była budowa w latach 30. przytułku – schroniska w Gródku, który miał służyć wszystkim cierpiącym. W 1935 wprowadzono karty członkowskie w kilku kolorach.

Kultura

Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach to pierwsze w Polsce muzeum poświęcone w całości historii reformacji polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Mazur.

Muzeum posiada unikatowy zbiór zabytków piśmiennictwa i drukarstwa polskiego na Mazurach do 1945. Zbiory muzealne zawierają również inne cenne druki, dokumenty, zdjęcia, itp., związane z ruchem reformacyjnym (i nie tylko) na terenie Polski i Europy.

Najstarszy starodruk pochodzi z 1658. Są księgi parafialne, tablice z nazwiskami mieszkańców Mikołajek, poległych podczas wojen napoleońskich. Jest też Biblia w języku polskim z 1726.

Zgromadzone w Muzeum wydawnictwa książkowe obejmują nie tylko druki oficyn królewieckich, które najczęściej zaopatrywały ewangelików mazurskich i wydawały np. Kancjonały polskie aż do początków naszego wieku. Są też wydawnictwa i cieszyńskie i dolnośląskie (brzeskie i oleśnickie), berlińskie i łużyckie (m.in. XVIII-wieczne).

Bogate są zbiory czasopiśmiennicze. Najwięcej spotykamy pism wychodzących w Cieszynie. Jest też dokumentacja poświęcona ewangelikom warszawskim oraz zbiór map historycznych regionu mazurskiego. Zbiory dopełniają kopie obrazów słynnych pastorów.

Denominacja miesiąca

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP – chrześcijański wolny kościół protestancki nurtu ewangelikalnego, polski przedstawiciel tradycji ruchu ewangelicznych chrześcijan, założonego w Rosji przez Jana Prochanowa. Kościół jest członkiem Aliansu Ewangelicznego w RP oraz Międzynarodowej Federacji Wolnych Kościołów Ewangelicznych. Siedzibą władz Kościoła jest miasto stołeczne Warszawa. Kościół wydaje własny organ prasowy – miesięcznik Głos Ewangeliczny. Wpisany jest do rejestru Kościołów i związków wyznaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w dziale A, pod nr 27. Prezbiterem Naczelnym Kościoła jest pastor Tadeusz Tołwiński. Kościół zrzesza 2 300 wiernych.

Ruch Ewangelicznych Chrześcijan został zapoczątkowany w Rosji, w 1884, przy znaczącym współudziale Jana Prochanowa, zwanego „reformatorem Wschodu”. Pierwsze nabożeństwa Ewangelicznych Chrześcijan na ziemiach polskich zaczęto organizować w 1908, a w 1909 powstał pierwszy polski zbór. W 1927 Związek Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan, jako jedyny spośród pokrewnych ruchów religijnych, uzyskał prawną legalizację. Ewangeliczni Chrześcijanie prowadzili ożywioną działalność ewangelizacyjną wśród młodzieży, służbę muzyczną, charytatywną i wydawniczą. W okresie przedwojennym Związek liczył 131 zborów, 1 223 placówki i stacje misyjne, 18 500 członków (27 000 włączając dzieci), 112 chórów, 2 sierocińce i 1 szkołę biblijną. Po II wojnie światowej większość zborów znalazła się za wschodnimi granicami Polski. W 1946 władze polskie uznały ważność przedwojennej rejestracji Związku Ewangelicznych Chrześcijan, a w 1947 z inicjatywy Związku utworzono Zjednoczony Kościół Ewangeliczny (ZKE), do którego przyłączyły się cztery inne konfesje o charakterze ewangelicznym (dwie z nich w 1953), tworząc największy w Polsce ewangeliczny kościół protestancki. W 1988 miała miejsce reorganizacja ZKE polegająca na usamodzielnieniu jego składowych konfesji.

Zalążek miesiąca

Biblia Lutra – protestanckie tłumaczenie Biblii z języków oryginalnych na język niemiecki.

Zmiany

Śledź ostatnie zmiany w wybranych kategoriach:

Projekty judeochrześcijańskie

Projekt Biblia	Projekt Chrześcijastwo	Biblioteka teologiczna

Czy wiesz, że...

...w marcu zostanie reaktywowane czasopismo "Słowo i Myśl" wydawane od 1989 roku przez Polskie Towarzystwo Ewangelickie? Będzie ukazywać się jako kwartalnik.

...w 2011 roku ukazała się pierwsza na polskim rynku monografia historii polskiego luteranizmu po 1945 r., którą napisał historyk z Torunia, dr Jarosław Kłaczkow?

Ks. płk. Adam Pilch (1965-2010)

...w katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 r. zginął m.in. ks. płk. Adam Pilch pełniący obowiązki Naczelnego Kapelana Ewangelickiego w Wojsku Polskim?

...protestancka Biblia brzeska była pierwszym całościowym przekładem biblijnym z języków oryginalnych na język polski?

...decyzję o budowie starego cmentarza ewangelickiego w Bielsku-Białej przyspieszyła epidemia cholery?

...obecnie 12 polskich wyznań protestanckich jest zrzeszonych w Aliansie Ewangelicznym?

...Biblioteka Tschammera w Cieszynie liczy przeszło 16 500 tomów i 600 rękopisów?

Ilustracja miesiąca

Kościół Ewangelicko-Reformowany w Warszawie

Biblia

List do Hebrajczyków [Hbr], List do Żydów [Żyd] – jeden z listów Nowego Testamentu zamieszczany w wydaniach Biblii przed Listami powszechnymi. Imię autora nie jest w liście wymienione i od początku stanowiło kwestię sporną. Przez długie lata autorstwo przypisywano Pawłowi z Tarsu, pogląd ten jest jednak obecnie zarzucony. Również kanoniczność Listu budziła wątpliwości. Obecnie kwestie autorstwa i kanoniczności nie znajdują się w centrum zainteresowań biblistów, poruszane są natomiast zagadnienia takie jak struktura Listu, tło religijno-historyczne i główne wątki myśli teologicznej.

List do Hebrajczyków wyróżnia się spośród innych pism Nowego Testamentu specyficznym językiem, nawiązującym do teologii Starego Testamentu. Szczególne znaczenie mają w nim pojęcia takie jak przymierze, kapłaństwo czy ofiara. Ma to na celu wykazanie wypełnienia się starego przymierza w osobie i dziele Chrystusa oraz zapoczątkowanym przez niego nowym przymierzu.

W starożytnych rękopisach List do Hebrajczyków pojawiał się w zbiorze Listów Pawłowych. Według Euzebiusza z Cezarei nauczyciel Klemensa Aleksandryjskiego, Pantajos, uznawał Pawła za autora Listu. Miał on powstać z języku aramejskim, a Łukasz przetłumaczyć miał go na język grecki. Według Klemensa Paweł miał ukryć swoje autorstwo ze względu na niepopularność wśród Żydów. Euzebiusz podaje także, że również Orygenes uznawał Pawłowe autorstwo, choć miał pewne wątpliwości. Tertulian przypisywał autorstwo Barnabie. W okresie reformacji Pawłowego autorstwa nie uznawali Marcin Luter i kardynał Kajetan.

Sylwetka miesiąca

Enoch Adejare Adeboye (ur. 2 marca 1942 w Ifeware) - doktor filozofii, kaznodzieja zielonoświątkowy, pastor i przewodniczący zgromadzenia Kościoła Bożego Zbawionych Chrześcijan.

Z wykształcenia matematyk. W latach 1967-1975 był wykładowcą hydrodynamiki na Uniwersytecie w Lagos. Następnie pracował naukowo na Uniwersytecie w Ilorin. W 1984 r. porzucił pracę wykładowcy akademickiego i poświęcił się kaznodziejstwu oraz przewodnictwu Kościoła zielonoświątkowego, którego jest liderem.

Jego nawrócenie na pentakostalizm miało miejsce w latach 70. XX wieku. Początkowo był jedynie lektorem charyzmatycznego pastora Jozjasza Akindayomi, który w 1952 roku założył Kościół Boży Zbawionych Chrześcijan w Nigerii. Zajmował się dla niego tłumaczeniem kazań z języka joruba na język angielski. W 1973 roku przystąpił oficjalnie do ruchu zielonoświątkowego i w 1975 roku został ordynowany przez Jozjasza Akindayomi na pastora Kościoła Bożego Zbawionych Chrześcijan.

W 1981 roku po śmierci Jozjasza Akindayomi został wybrany przewodniczącym zgromadzenia Kościoła. Rozwinął działalność misyjną swojej denominacji. Początkowo w Afryce później na innych kontynentach. Zaczął wykorzystywać w swojej działalności środki masowego przekazu.

Prowadzony przez niego Kościół w ciągu dwudziestu kilku lat rozwinął się bardzo dynamicznie. Jest jednym z największych Kościołów zielonoświątkowych na świecie. Posiada około 5 milionów wiernych, 14 tysięcy zborów i placówki misyjne w 110 krajach (m.in. w Chinach, Pakistanie i Malezji). Wydaje również magazyn The Mandate oraz jest właścicielem stacji telewizyjnej Open Heavens TV.

Według raportu magazynu Newsweek opublikowanego w grudniu 2008 roku, Enoch Adeboye jest obecnie jednym z pięćdziesięciu najbardziej wpływowych ludzi na świecie.

Polecamy artykuły

• Ks. Adam Pilch (1965–2010) – polski duchowny luterański, kapelan, pułkownik Wojska Polskiego. Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie samolotu prezydenckiego w Smoleńsku, gdy udawał się na uroczystość ku pamięci ofiar zbrodni katyńskiej.

• Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach – kościół diecezjalny diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP oraz parafialny Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach.

Nowe artykuły

• Kościół Szwecji to największy kościół ewangelicko-luterański na świecie i największe wyznanie w Szwecji. Liczy 6,9 mln wiernych. Do 2000 r. posiadał charakter Kościoła państwowego. Teologicznie nawiązuje do nauczania ojca Reformacji, ks. dra Marcina Lutra. Kościół Szwecji, w którym mimo reformy biskupi zachowali władzę w diecezjach, a liturgia uległa jedynie niewielkim modyfikacjom, doskonale ukazuje umiarkowane skrzydło luterańskiej reformacji.

• Wyznająca Konferencja Ewangelicko-Luterańska – ogólnoświatowa organizacja stanowiąca porozumienie konserwatywnych kościołów luterańskich, tzw. skrzydła wyznającego. Jest spadkobierczynią Synodalnej Konferencji Ewangelicko-Luterańskiej Ameryki Północnej, z tą różnicą, że obecna organizacja ma charakter międzynarodowy i zrzesza kościoły luterańskie z całego świata.

Drzewo kategorii

Do zrobienia

Do sprawdzenia i rozszerzenia