Powiat sanocki
| powiat | |||||||||
.jpg) | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC | 1817 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta | Stanisław Chęć | ||||||||
| Powierzchnia | 1158,55 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość | 81,5 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja | 47,16% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne | RSA | ||||||||
Adres urzędu: Rynek 138-500 Sanok | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Portal  Polska | |||||||||
Powiat sanocki – powiat w Polsce (południowo-wschodnia część województwa podkarpackiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sanok. Od wschodu graniczy z powiatem leskim, od południa ze słowackim powiatem Medzilaborce kraju preszowskiego, a od zachodu z powiatem krośnieńskim.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 94 385 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 94 166 osób[3].
Podział administracyjny
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Sanok
- gminy miejsko-wiejskie: Zagórz
- gminy wiejskie: Besko, Bukowsko, Komańcza, Sanok, Tyrawa Wołoska, Zarszyn
- miasta: Sanok, Zagórz
Demografia
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 94 622 | 100 | 48 284 | 51,03 | 46 338 | 48,97 |
| Miasto | 44 537 | 47,07 | 23 196 | 24,51 | 21 341 | 22,55 |
| Wieś | 50 085 | 52,93 | 25 088 | 26,51 | 24 997 | 26,42 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu sanockiego w 2014 roku[4].
Historia powiatu
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 1898):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 95 306 | 100 | 48 704 | 51,10 | 46 602 | 48,90 |
| Miasto | 17 318 | 18,17 | 7807 | 8,19 | 9511 | 9,98 |
| Wieś | 77 988 | 81,83 | 40 897 | 42,91 | 37 091 | 38,92 |
Administracyjnie powiat sanocki w okresie do 1918 dzielił się na 130 gmin politycznych oraz 120 gmin katastralnych. W okresie zaborów w powiecie było 9 jednostek na prawach miasta i miasteczek: Bukowsko, Mrzygłód, Jaćmierz, Nowotaniec, Jaśliska, Tyrawa Wołoska, Zarszyn, Rymanów i Sanok.
Do roku 1956 granice powiatu sanockiego pokrywały się z przebiegiem granicy administracyjnej z okresu II RP. W roku 1954 dokonano niewielkiej korekty przyłączając kilka wsi, a mianowicie Wróblik Szlachecki, Dobrą, Kreców, Lachawę i Rozpucie. Tym samym powierzchnia powiatu sanockiego wynosząca w roku 1939 1282 km², wzrosła w roku 1954 do 1386 km². W obrębie powiatu znalazły się wówczas dwa miasta Sanok i Rymanów oraz 8 gmin administracyjnych: Bukowsko, Jaśliska, Komańcza, Mrzygłód, Rymanów, Sanok-wieś, Szczawne i Zarszyn.
Liczba mieszkańców powiatu sanockiego w roku 1939 wynosiła ok. 130 tys. mieszkańców. W roku 1947 w powiecie sanockim było ok. 51 tys. mieszkańców. Według danych demograficznych sporządzonych przed rokiem 1939 powiat sanocki zamieszkiwało 59,5% ludności etnicznie polskiej, 33,4% ukraińsko-ruskiej oraz 6,4% ludności żydowskiej. W wyniku działań wojennych oraz polityki władz niemieckich znaczna część ludności żydowskiej została deportowana do ZSRR lub uległa zagładzie.
W październiku 1939 utworzono nową jednostkę administracyjną – Landkreis Sanok w składzie dystryktu krakowskiego, która funkcjonowała do sierpnia 1944. Obszar powiatu powiększono wówczas do 2585,6 km². W tym okresie do powiatu sanockiego napłynęła blisko 20 tys. migracja ludności ukraińskiej z terenów położonych za Sanem, w tym do samego Sanoka blisko 3500 osób.
Największe straty na przestrzeni swoich dziejów powiat sanocki poniósł w okresie walk ze zbrojnym podziemiem ukraińskim w latach 1944–1947. Spalonych wówczas zostało całkowicie lub częściowo przez UPA kilkadziesiąt wsi i miast, w tym Bykowce, Besko, Bukowsko, Czaszyn, Czystogarb, Dębna, Dołżyca, Dudyńce, Hłomcza, Hołuczków, Jędruszkowce, Jurowce, Kalnica, Karlików, Komańcza, Kreców, Lachawa, Lalin, Liszna, Łodzina, Łukowe, Łupków, Międzybrodzie, Mików, Mokre, Morochów, Moszczaniec, Mrzygłód, Nadolany, Nagórzany, Niebieszczany, Nowosielce, Nowotaniec, Odrzechowa, Olchowa, Pielnia, Pobiedno, Poraż, Prusiek, Raczkowa, Radoszyce, Rakowa, Rozpucie, Rzepedź, Sanoczek, Siemuszowa, Smolnik, Stróże Małe, Stróże Wielkie, Szczawne, Średnie Wielkie, Tarnawa Dolna, Tarnawa Górna, Tokarnia, Trepcza, Turzańsk, Tyrawa Solna, Tyrawa Wołoska, Wisłok Wielki, Wola Krecowska, Wola Michowa, Wola Piotrowa, Wola Sękowa, Wolica, Wujskie, Wysoczany, Zahutyń, Załuż i Zboiska. Ogółem w latach 1939–1947 w powiecie sanockim spłonęło 6332 zagrody wiejskie o wartości 27 mln złotych sprzed roku 1939.
W roku 1950 w powiecie zanotowano liczbę 55 tys. mieszkańców, a w 1960 72,5 tys.
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 października 1972, zniesiono powiat sanocki (jego część włączono do utworzonego wówczas powiatu bieszczadzkiego), a z miasta Sanok utworzono powiat miejski Sanok, poszerzając dotychczasowe granice miasta[5][6].
| Rok | 1565 | 1898 | 1939 | 1947 | 1950 | 1960 | 2005 |
| Zaludnienie | 76 866[7] | 95 306 | 130 000 | 51 000 | 55 000 | 72 500 | 94 622 |
Starostowie
- Starostowie po reformie samorządowej z 1998
- Edward Olejko (1998–2002) (AWS)
- Bogdan Struś (2002–2006) (SLD)
- Wacław Krawczyk (2006–2010)
- Sebastian Niżnik (2010–2014) (PO)
- Roman Konieczny (2014–2018) (PiS)
- Stanisław Chęć (od 2018) (PiS)
- Wicestarostowie po reformie samorządowej z 1998
- Czesława Kurasz (1998–2002)
- Zbigniew Daszyk (2002–2006)
- Andrzej Bożydar Radwański (2006–2010)
- Wacław Krawczyk (2010–2014, od 2014)
- Janusz Cecuła (od 2018)
Skład Rady Powiatu
Religia
Sąsiednie powiaty
Zobacz też
- Doły Jasielsko-Sanockie
- Ziemia sanocka
- Landkreis Sanok
- Zakierzoński Kraj
- Powiat ustrzycki
- Powiat bieszczadzki
- Powiat bieszczadzki (województwo rzeszowskie)
- Powiat sanocki (Galicja)
- Powiat sanocki (II Rzeczpospolita)
Przypisy
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r., 30 czerwca 2020.
- ↑ Powiat sanocki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 43, poz. 273
- ↑ Utworzenie powiatu bieszczadzkiego. „Nowiny”, s. 1, Nr 279 z 8 października 1972.
- ↑ W II połowie XVI wieku ziemia sanocka była najbardziej zaludnionym powiatem województwa ruskiego, gęstość zaludnienia wynosiła tu 19 osób na 1 kilometr².
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2016-08-21].
Linki zewnętrzne
- Skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwie Bukowińskim, wydanie V, Lwów 1918
- Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów 1857
| Miasta na prawach powiatu |
|
|---|---|
| Powiaty | |
| Inne zagadnienia |
- miasto wojewódzkie – Lwów
Media użyte na tej stronie
Flaga województwa podkarpackiego
Autor: Krzysztof Kuba Wawrzosek (Kuba ads), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polska - województoa podkarpackie, powiat rzeszowski sanocki
Autor: Silar, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Międzybrodzie at the San river near Sanok
Herb województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców powiatu sanockiego, 2014