Powożenie
Powożenie – jedna z najstarszych konkurencji jeździeckich, obecnie jest jedną z 7 dyscyplin wspieranych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W dyscyplinie tej powożący siedzi w pojeździe zaprzęgowym i kieruje koniem, parą lub czwórką koni[1].
Historia
Konie zaprzęgnięte w dwukołowe wozy obecne były już w starożytnym Egipcie, o czym świadczą datowane na XI w. p.n.e. płaskorzeźby, przedstawiające sceny z uroczystości, igrzysk oraz bojów. Wyścigi zaprzęgów były także popularne w starożytnej Grecji, począwszy od 680 roku p.n.e. Już podczas XXV olimpiady greckiej rozgrywano wyścigi kwadryg. Wyścigi zaprzęgów stanowiły bardzo atrakcyjną część programu olimpiad. Ich kontynuacją w czasach późniejszych były rzymskie wyścigi rydwanów[2][3].
W XVIII wieku powożenie zostało uznane za sport w Anglii, dzięki działaniom ówczesnego księcia Walii, późniejszego króla Jerzego IV. W XX wieku ważnym propagatorem tej dyscypliny był Filip, książę Edynburga, który w latach 70.- 80. był zawodnikiem powożenia (zaprzęgi czterokonne) oraz przewodniczącym FEI[2][3].
Organizacja FEI rozpoczęła rozgrywanie zawodów w powożeniu w roku 1970. Powożenie było w kolejności czwartą dyscypliną uznaną przez tę organizację. W rozwój i uznanie dyscypliny przez FEI ważny wkład mieli członkowie Polskiego Związku Jeździeckiego: Eryk Brabec i Czesław Matławski. Pierwsze przepisy utworzono wcześniej na podstawie przepisów dla dyscypliny wszechstronnego konkursu konia wierzchowego (WKKW)[2][3][1].
Początki ważniejszych imprez datują się na lata[2][3]:
- 1971 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach czterokonnych (do 1981 roku w lata nieparzyste),
- 1972 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach czterokonnych (kolejne w lata parzyste),
- 1983 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach parokonnych (jedyne),
- 1985 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach parokonnych (kolejne rozgrywane w lata nieparzyste),
- 1998 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach jednokonnych (kolejne planowane w lata parzyste).
Zawody w powożeniu
Zawody rozgrywane są w 3 kategoriach: zaprzęgów czterokonnych, parokonnych i jednokonnych. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami. Celem zawodów jest sprawdzenie wartości użytkowej koni oraz kultywacja kultury. Zawody trwają zazwyczaj 3 dni i składają się z 3 konkursów – każdy w kolejnym dniu. Wygrywa ten, kto zdobędzie najmniejszą ilość punktów karnych. Czas przebiegu w konkursach B i C przeliczany jest na punkty karne, podobnie „pozytywną” punktację konkursu A przelicza się tak, by dostosować wpływ wyniku na całe zawody. Powożącemu w zawodach towarzyszy tzw. luzak (w zaprzęgach czterokonnych – 2 luzaków), którego rola polega na nawigowaniu w maratonie i pomocy przy obsłudze koni i zaprzęgu. Dopuszczalne działania luzaków regulowane są przepisami, których nieprzestrzeganie skutkuje punktami karnymi lub nawet eliminacją zaprzęgu[2][3][4][5][6].
Konkurs A – ujeżdżenie
Celem tego konkursu jest ocena regularności, swobody, harmonii, impulsu i prawidłowości ruchu koni. Ważna jest również dokładność, precyzja oraz wygląd zawodnika i jego zaprzęgu (strój, uprząż, prezencja). Konkurs ten rozgrywany jest na placu (czworoboku) o wymiarach 100 × 40 m. Zaprzęg wykonuje określony program składający się z figur w stępie i w kłusie[2][3].
Konkurs B – maraton
Celem tego konkursu jest ocena stanu wytrenowania, zwinności i wytrzymałości koni, ocena wyczucia tempa, odległości oraz zręczności powożenia zawodnika. Trasa pełnego maratonu składa się z pięciu odcinków i nie przekracza 22 km. W ostatnim etapie oznaczonym literą E, należy w dowolnym tempie pokonać od 5 do 8 przeszkód. O zwycięstwie w konkursie B decyduje szybkość, precyzja i prawidłowość jazdy. Używa się bryczki o specjalnej konstrukcji, typu „maratonowego” (tzw. maratonówki), innej niż w konkursie A i C[2][3].
Konkurs C – zręczność powożenia
Celem jest ocena kondycji, posłuszeństwa i elastyczności koni po maratonie (konkursie B) oraz precyzji powożącego. Konkurs ten jest rozgrywany na placu, gdzie ustawione są przeszkody o ściśle określonych wymiarach. Obowiązuje ten sam pojazd i ubiór zawodnika i luzaka, jak w konkursie A. Z powodu rozmiaru przeszkód tego konkursu, obowiązują przepisowe wymiary powozu[2][3].
Dyscyplina sportu dla niepełnosprawnych
Od 2006 roku organizacja FEI zarządza także zawodami w powożeniu dla osób niepełnosprawnych i jest jedyną międzynarodową federacją sportową, która nadzoruje obie odmiany konkurencji. Obywają się parajeździeckie imprezy sportowe o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Podobnie jak w dyscyplinie ujeżdżenia, ogólne zasady rozgrywania konkursów pozostają niezmienione, a w określonych sytuacjach dopuszcza się używanie sprzętu pomocniczego. Grupy współzawodników są dobierane w zależności od ich sprawności fizycznej, dzięki czemu możliwe jest ocenianie przebiegu koni bez względu na niepełnosprawność powożących[7].
Powożenie w Polsce
Zawody w powożeniu w Polsce
Pierwsze Mistrzostwa Polski w Powożeniu datują się na lata[2]:
- 1979 w zaprzęgach czterokonnych,
- 1985 w zaprzęgach parokonnych,
- 1998 w zaprzęgach jednokonnych.
W Polsce odbyło się również kilka imprez międzynarodowych w latach[3][6]:
- 1975 – Mistrzostwa Europy w Powożeniu Zaprzęgami Czterokonnymi w Sopocie,
- 1995 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Poznaniu,
- 2007 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Warce,
- 2008 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi w Jarantowie.
Osiągnięcia polskiego powożenia
Polskie zaprzęgi w dyscyplinie powożenia przez wiele lat zajmowały silną pozycję na arenie międzynarodowej, na co wskazują wysokie pozycje rankingowe Mistrzostw Świata dla wszystkich trzech rodzajów zaprzęgów[2][8][6]. Polską rasą odnoszącą sukcesy w powożeniu są konie śląskie.
Zaprzęgi czterokonne – Mistrzostwa Świata:
| Medale | Druż./ind. | Zawodnicy | Data i miejsce | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Brązowy | Drużynowo | Zygmunt Szymoniak, Tadeusz Czermiński | 1974 – Frauenfeld  |
| 2 | Brązowy | Indywidualnie | Zygmunt Waliszewski | 1976 – Apeldoorn  |
| 3 | Brązowy | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Tadeusz Czemiński, Antoni Musiał | 1976 – Apeldoorn |
| 4 | Brązowy | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak | 1980 – Windsor  |
Zaprzęgi czterokonne – Mistrzostwa Europy:
| Medale | Druż./ind. | Zawodnicy | Data i miejsce | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Srebrny | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Tadeusz Czemiński, Zygmunt Szymoniak | 1975 – Sopot  |
| 2 | Srebrny | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Zygmunt Szymoniak | 1977 – Donaueschingen |
| 3 | Srebrny | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak | 1981 – Zug  |
| 4 | Brązowy | Drużynowo | Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak | 1979 – Haras du Pin  |
| 5 | Brązowy | Indywidualnie | Zygmunt Waliszewski | 1979 – Haras du Pin |
| 6 | Brązowy | Indywidualnie | Władysław Adamczak | 1981 – Zug |
Zaprzęgi parokonne – Mistrzostwa Świata:
| Medale | Druż./ind. | Zawodnicy | Data i miejsce | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Srebrny | Indywidualnie | Rajmund Wodkowski | 1987 – Riesenbeck |
| 2 | Srebrny | Drużynowo | Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Czesław Konieczny | 1995 – Poznań |
| 3 | Srebrny | Drużynowo | Roman Kusz, Jacek Kozłowski, Ireneusz Kozłowski | 2003 – Wersal |
| 4 | Brązowy | Drużynowo | Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Czesław Konieczny | 1987 – Riesenbeck |
| 5 | Brązowy | Drużynowo | Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec | 1989 – Balaton Fenyves  |
| 6 | Brązowy | Drużynowo | Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec | 1991 – Zwettl  |
| 7 | Brązowy | Indywidualnie | Roman Kusz | 1991 – Zwettl |
| 8 | Brązowy | Drużynowo | Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec | 1993 – Gladstone  |
| 9 | Brązowy | Indywidualnie | Roman Kusz | 2003 – Wersal |
Zaprzęgi jednokonne – Mistrzostwa Świata:
| Medale | Druż./ind. | Zawodnicy | Data i miejsce | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Złoty | Indywidualnie | Bartłomiej Kwiatek | 2018 – Kronenberg |
| 2 | Srebrny | Indywidualnie | Bartłomiej Kwiatek | 2010 – Pratoni del Vivaro  |
| 3 | Srebrny | Drużynowo | Marcin Kilańczyk, Bartłomiej Kwiatek, Weronika Kwiatek | 2016 – Piber |
| 4 | Srebrny | Indywidualnie | Weronika Kwiatek | 2016 – Piber |
| 5 | Brązowy | Drużynowo | Agnieszka Chwastek, Wiktor Pietrowski, Przemysław Zabłocki | 2004 – Åstorp  |
| 6 | Brązowy | Drużynowo | Bartłomiej Kwiatek, Katarzyna Kuryś, Sebastian Bogacz | 2018 - Kronenberg |
| 7 | Brązowy | Indywidualnie | Bartłomiej Kwiatek | 2020 – Pau |
| 8 | Brązowy | Drużynowo | Bartłomiej Kwiatek, Weronika Kwiatek | 2020 - Pau |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b About Driving. FEI. [dostęp 2011-08-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Danuta Nowicka: Przybliżenie dyscypliny. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2011-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-05)].
- ↑ a b c d e f g h i Departament Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi: Jeździeckie dyscypliny sportowe. Portal Turystyki Aktywnej „W siodle”. [dostęp 2011-08-13].
- ↑ Rozmowa z Bartłomiejem Kwiatkiem, Wicemistrzem Świata w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi. Portal Spomlek, 2010-08-27. [dostęp 2011-08-13].
- ↑ zob. Przepisy FEI - powożenie. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2011-08-14].
- ↑ a b c Jeździectwo - Medale. Sports 123. [dostęp 2011-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-06)]. (ang.).
- ↑ Para-Equestrian Driving. FEI. [dostęp 2011-08-16]. (ang.).
- ↑ Artur Szałkowski: Bartłomiej Kwiatek wicemistrzem świata w powożeniu. Wałbrzych Nasze Miasto, 2010-08-10. [dostęp 2011-08-13].
Linki zewnętrzne
- Equito.pl – Portal Jeździecki – Powożenie: aktualności
- Serwis Polskiego Związku Jeździeckiego – Powożenie. pzj.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-06)].
- Fédération Equestre Internationale (FEI) – Międzynarodowa Federacja Jeździecka – Driving (powożenie) (ang.)
- FEI World Cup Driving – FEI Puchar Świata w Powożeniu (ang.)
Media użyte na tej stronie
.svg)
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: User:MatthiasKabel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Horse driving at Stiegl brewery in Salzburg
A ball is dislodged from the top of a cone at high speed by British driver Pippa Bassett at the Lowther National Horse Driving Trials (GBR) in 2007.
French driver Benjamin Aillaud at the final of the FEI World Cup Driving competiton in Leipzig, Germany in 2008.
Irish driver Edwin Bryson exiting the water obstacle during the marathon phase of the British Horse Driving Trials National Championships at Windsor, England.
Autor: Phaethousa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Harrie Verstappen, Netherlands, competes in the World Horse Pairs Championship, Warka, Poland, 2007, with a pair of coloured Gelderlander horses, seen here negotiating an obstacle.
(c) Vickusin z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
George Bowman (GBR) during the Dressage phase of the Hopetoun National Horse Driving Trials (Edinburgh, Scotland) in May 2005