Prachanda

Prachanda
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1954
Kaski

Premier Nepalu
Okres

od 4 sierpnia 2016
do 7 czerwca 2017

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Nepalu (Maoistowska)

Poprzednik

Khadga Prasad Sharma Oli

Następca

Sher Bahadur Deuba

Premier Nepalu
Okres

od 18 sierpnia 2008
do 23 maja 2009

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Nepalu (Maoistowska)

Poprzednik

Girija Prasad Koirala

Następca

Madhav Kumar Nepal

Prachanda (nepalski: प्रचण्ड [pɾəʦəɳɖə]) właśc. Pushpa Kamal Dahal (ur. 11 grudnia 1954 w Kaski) – lider maoistowskiej Komunistycznej Partii Nepalu oraz jej zbrojnego skrzydła Armii Wyzwolenia Ludowego. Przywódca rebelii w latach 1996–2006[1]. Premier Nepalu od 18 sierpnia 2008 do 23 maja 2009 i – po raz drugi – od 4 sierpnia 2016 do 7 czerwca 2017.

Życie osobiste i początki działalności

Prachanda spędził większą część swojej młodości w dystrykcie Chitwan w Nepalu. Jego rodzice byli braminami. W latach 70. XX w. ukończył nauki rolnicze w Institute Of Agriculture and Animal Science w Rampur, po czym pracował na projektem rozwojowym sponsorowanym przez United States Agency for International Development. Przez dwa lata pracował także jako nauczyciel w szkole średniej. W 1986 został sekretarzem generalnym (liderem) Komunistycznej Partii Nepalu, która po różnych przekształceniach przybrała nazwę Komunistyczna Partia Nepalu (maoistowska). Prachanda ukrywał się w podziemiu nawet po przywróceniu w kraju demokracji w 1990. Jako mało znana postać, kontrolował tylko podziemne skrzydło partii podczas gdy parlamentarna reprezentacja komunistów znajdowała się pod przywództwem Baburama Bhattaraia. Dopiero od 1996 Prachanda zyskał rozgłos międzynarodowy, będąc już zupełnym liderem maoistów.

Wojna domowa i porozumienie pokojowe

4 lutego 1996 Bhattarai wręczył rządowi, kierowanemu przez Shera Bahadurę Deubę, listę 40 żądań, grożąc powstaniem zbrojnym w razie odmowy ich spełnienia i spotkania. Postulaty odnosiły się do odrzucenia "dominacji obcego kapitału w nepalskim przemyśle", zerwania "dyskryminującego traktatu z Indiami z 1950" oraz zerwania z feudalnym systemem ziemskim. Przedstawienie postulatów było początkiem trwającej 10 lat wojny domowej. Prachanda w czasie jej trwania przewodził maoistowskim rebeliantom, którzy zdobywali kontrolę w górskich i zachodnich rejonach kraju.

22 listopada 2005 Prachanda i Sojusz 7 Partii (koalicja tworząca rząd po wyborach w 1999) zawarli "12-punktowe porozumienie". Przedstawiało ono zbieżne postulaty obu grup. Zadeklarowano, iż główną przeszkodą w rozwoju Nepalu jest monarchia i król Gyanendra Bir Bikram Shah Dev. Maoiści zobowiązali się do poszanowania wolności prasy, praw człowieka i demokracji parlamentarnej. Od czasu rozpoczęcia wojny domowej zawieszenia broni zawierane były kilkakrotnie. 26 kwietnia 2006 Prachanda ogłosił 90-dniowe zawieszenie broni ze strony maoistów. Parlament i nowy rząd Giriji Prasad Koirali poparł ten krok i rozpoczął negocjacje z maoistami, mając za podstawę porozumienie z 2005. Prachanda spotkał się z premierem Koiralą 16 czerwca 2006 i była to jego pierwsza wizyta w Katmandu od ponad dekady. Rozmowy przyniosły ostateczne porozumienie pokojowe, podpisane 21 listopada 2006, które kończyło trwającą kilka lat wojnę domową. Na mocy porozumienia w Nepalu miała zostać przyjęta nowa tymczasowa konstytucja, maoiści mieli wejść w skład rządu oraz rozwiązać swoje bojówki wojskowe, a 20 czerwca 2007 miały odbyć się demokratyczne wybory. Wybory zostały ostatecznie przeniesione na kwiecień 2008. 15 stycznia 2007 Zgromadzenie Narodowe, wybrane w 1999, przekształciło się w Tymczasowy Parlament, w skład którego obok dotychczasowych deputowanych weszli przedstawiciele partii maoistowskiej[2]. Tego samego dnia Tymczasowy Parlament przyjął tymczasową konstytucję.

Droga do władzy

Prachanda w czasie wiecu w Pokharze.

1 kwietnia 2007 przedstawiciele Komunistycznej Partii Nepalu (M) weszli w skład rządu premiera Giriji Prasad Koirali i objęli w nim 5 stanowisk ministerialnych. Jednakże 18 września 2007 maoiści wycofali się z rządu Koirali z powodu odmowy uchwalenia przez parlament deklaracji zniesienia monarchii[3]. 30 grudnia 2007 powrócili do rządu po tym, jak dwa dni wcześniej parlament uchwalił deklarację o zniesieniu monarchii i ustanowieniu Republiki Nepalu po wyborach parlamentarnych w kwietniu 2008[4].

30 kwietnia 2008 odbyły się wybory parlamentarne, w których zwyciężyła KPN(M), zdobywając 229 mandatów w 601-osobowym Zgromadzeniu Konstytucyjnym. Prachanda uzyskał elekcję z okręgu Katmandu, uzyskując dwukrotnie więcej głosów niż jego rywal z Kongresu Nepalskiego. 28 maja 2008 nowo wybrane Zgromadzenie Konstytucyjne proklamowało Nepal republiką[5].

Premier

W czasie międzypartyjnych rozmów dotyczących podziału władzy po wyborach, Prachanda zapowiedział rezygnację z ubiegania się o stanowisko pierwszego prezydenta Nepalu. W zamian ogłosił gotowość sformowania rządu pod swoim przywództwem. Po długich negocjacjach, poparcia udzieliły mu ostatecznie Komunistyczna Partia Nepalu (Zjednoczenie Marksistowsko-Leninowskie) oraz Madhesi Janadhikar Forum. Kongres Nepalski wystawił własnego kandydata, Sher Bahadura Deubę. 15 sierpnia 2008 Zgromadzenie Konstytucyjne wybrało Prachandę nowym szefem rządu. Prachanda otrzymał 464 głosy poparcia, podczas gdy Deuba uzyskał 113 głosów[6]. 18 sierpnia 2009 Prachanda został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku premiera[7]. Po dojściu do władzy KPN (M) oficjalnie zrezygnowała z ideologii maoizmu deklarując że „w czasach Mao nie były rozwinięte koncepcje federalizmu i pluralizmu politycznego, a teraz mamy oba”, zmiana ideologiczna została poparta przez samego Prachandę[8].

Spór o przyszłość 19 tysięcy skoszarowanych bojowników maoistowskich z czasów wojny domowej, doprowadził na początku maja 2009 do upadku gabinetu premiera Prachandy[9]. 3 maja 2009 premier Prachanda zdymisjonował szefa armii, generała Rookmanguda Katawala, za niewykonywanie poleceń rządu o wcielaniu byłych partyzantów maoistowskich w szeregi armii narodowej. Generał Katawal, który za cztery miesiące miał przejść na wojskową emeryturę, sprzeciwił się włączeniu maoistowskich bojowników do wojska z powodu, jak mówił, ich politycznej indoktrynacji. Na znak protestu tego samego dnia z koalicji rządowej wycofała się Komunistyczna Partia Nepalu (Zjednoczenie Marksistowsko-Leninowskie)[10].

4 maja 2009 prezydent Ram Baran Yadav uznał działanie premiera za niekonstytucyjne i nakazał generałowi dalsze pełnienie swoich obowiązków[11]. W rezultacie, 4 maja 2009 w telewizyjnym orędziu, premier Prachanda ogłosił rezygnację ze stanowiska szefa rządu. Premier stwierdził, że rezygnuje z urzędu "w celu ochrony demokracji i pokoju" oraz uznał "posunięcie prezydenta za atak na młodą demokrację i proces pokojowy"[1]. 23 maja 2009 na stanowisku zastąpił go Madhav Kumar Nepal.

Dalsza działalność polityczna

W maju 2010 Komunistyczna Partia Nepalu (Maoistowska) (KPN (M)) zorganizowała 6-dniowy strajk generalny, domagając się ustąpienia rządu Madhava Kumara Nepala. Przez rok Zgromadzenie Konstytucyjne ani rząd nie zdołały opracować projektu nowej konstytucji. 28 maja 2010, kiedy mijał prawomocny termin jego uchwalenia, trzy największe partie polityczne (KPN (M), Kongres Nepalski, KPN (ZM-L)), zawarły porozumienie przedłużające o rok mandat parlamentu. Warunkiem udzielenia zgody przez KPN (M) była dymisja gabinetu Nepala i utworzenie nowego rządu jedności narodowej pod jej przewodnictwem[12]. 30 czerwca 2010 pod wpływem żądań ze strony KPN (M), premier Madhav Kumar Nepal podał się dymisji[13].

Pod koniec lipca 2010 w parlamencie odbyło się pierwsze głosowanie w sprawie wyboru nowego szefa rządu. Kandydatem maoistów został Prachanda, a kandydatem Kongresu Nepalskiego - Ram Chandra Poudel. Zgromadzenie Konstytucyjne nie było jednak w stanie wyłonić zwycięzcy. Sytuacja powtórzyła się w następnych 15 rundach głosowań organizowanych w kolejnych miesiącach. W rezultacie Nepal przez ponad 7 miesięcy dalej pełnił funkcję premiera. W tej sytuacji Prachanda wycofał się z kandydowania przed 8 turą zorganizowaną 26 września 2010. Nie uczynił tego jednak Poudel, który jako jedyny kandydat brał udział w kolejnych 9 rundach głosowań, nie uzyskując za każdym razem wymaganego poparcia[14]. Poudel wycofał swoją kandydaturę dopiero 16 stycznia 2011, co pozwoliło na wznowienie na nowo procesu wyborczego, już z nowymi kandydatami[15]. Partia maoistowska ponownie wysunęła kandydaturę Prachandy, podobnie jak Kongres Nepalski kandydaturę Poudela. Dopiero w dniu 17 rundy głosowania 3 lutego 2011 Prachanda zrezygnował z kandydowania, a maoiści udzielili poparcia Jhala Nathowi Khanalowi, kandydatowi KPN (ZM-L), co zagwarantowało mu wybór na urząd premiera[16].

4 sierpnia 2016 roku po raz drugi został premierem Nepalu. Z funkcji ustąpił 7 lipca 2017 roku[17].

Przypisy

  1. a b " Nepal PM quits in army chief row", BBC News, 4 maja 2009
  2. "Interim parliament endorses Interim Constitution", Nepalnews.com, 15 stycznia 2007.
  3. "Maoists quit govt; announce protest movement ". nepalnews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-22)]., Nepalnews.com, 18 września 2007.
  4. "Nepal Maoists rejoin cabinet after monarchy deal", 30 grudnia 2007.
  5. "Nepal abolishes monarchy", Al Jazeera English, 29 maja 2008.
  6. "Maoist leader becomes Nepalese PM", BBC News, 15 sierpnia 2008.
  7. "PM Dahal sworn in", Nepalnews.com, 18 sierpnia 2009.
  8. Nepalscy maoiści schodzą z chińskiej drogi
  9. " Is Nepal sliding back into the abyss?", BBC News, 4 maja 2009.
  10. "Nepal communists quit in protest", BBC News, 3 maja 2009.
  11. "Nepal head tells general to stay", BBC News, 4 maja 2009.
  12. Nepal parliament deal ends political impasse. BBC News, 28 maja 2010. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  13. Nepal PM announces resignation 'to end deadlock'. BBC News, 30 czerwca 2010. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  14. September 2010. rulers.org. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  15. Sole prime ministerial candidate in Nepal withdraws. BBC News, 13 stycznia 2011. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  16. Nepal: Jhalanath Khanal elected new prime minister. BBC News, 3 lutego 2011. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  17. New PM Prachanda will bring Indo-Nepal ties back on track, hopes India. economictimes.indiatimes.com. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Flag of Laos.svg
Flag of Laos
Flag of the People's Republic of Mongolia (1924-1930; variant).svg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był NuclearVacuum z projektu Wikimedia Commons
modified by User:Tcfc2349, Licencja: CC BY-SA 4.0
Varient flag of the People's Republic of Mongolia at 1924-1930. There seems to be a dispute whether this flag was actually in use. The Mongolian government gives a different sequence of flags for the period in a recent exhibition.
Flag of the Mongolian People's Republic (1924–1930, variant).svg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był NuclearVacuum z projektu Wikimedia Commons
modified by User:Tcfc2349, Licencja: CC BY-SA 4.0
Varient flag of the People's Republic of Mongolia at 1924-1930. There seems to be a dispute whether this flag was actually in use. The Mongolian government gives a different sequence of flags for the period in a recent exhibition.
Flag of Hungary (1949-1956).svg
Flag of Hungary from 20 August 1949 to 12 November 1956.
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Romania (1948-1952).svg

Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)

Flag of Romania (1965-1989) (construction).png

Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.

  • l = 2/3 × L
  • C = 1/3 × L
  • S = 2/5 × l
Flag of Romania (1948–1952).svg

Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)

Flag of Romania (1965-1989) (construction).png

Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.

  • l = 2/3 × L
  • C = 1/3 × L
  • S = 2/5 × l
Flag of Bulgaria (1948-1967).svg
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
Flag of Bulgaria (1948–1967).svg
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
Flag of Afghanistan (1978–1980).svg
Flag of Afghanistan from 1978 to 1980. Includes emblem Emblem of Afghanistan (1978-1980).svg with the name of the "Khalq" faction of the People's Democratic Party of Afghanistan as its central element.
Flag of Ethiopia (1987-1991).svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Ethiopia, used from 1987 to 1991
Flag of Ethiopia (1987–1991).svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Ethiopia, used from 1987 to 1991
Red star.svg
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
Emblem of Nepal (2020).svg
Autor: Biplab Anand, Licencja: CC BY-SA 4.0
Emblem of Nepal
Prachanda.jpg
Autor: en:User:Nhorning, Licencja: CC BY 2.5
Prachanda (Nepali communist leader) at a meeting in Pokhara
Prachanda 2009.jpg
Autor: GAD, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pushpa Kamal Dahal (also known as Prachanda), prime minister of Nepal, during a visit to Norway in March 2009