Prawo lokacyjne

Prawo lokacyjneśredniowieczne zbiory przywilejów i statutów, jakimi podmiot lokujący obdarzał założone miasto lub wieś. Zwykle poszczególne lokacje dokonywały się w oparciu o pewien wzorcowy wypracowany w jakimś innym miejscu model, np. prawo magdeburskie.

Źródła

Przepisy lokacyjne doczekały się w Rzeszy uregulowania w dokumencie znanym jako Zwierciadło saskie. Elementy prawa polskiego zachowały się w księdze henrykowskiej, księdze elbląskiej, a także Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniającej szereg miejscowości lokowanych na prawie polskim iure polonico na historycznym Śląsku.[1][2]

Polska

Akt lokacyjny Goleniowa

W dawnej Polsce, począwszy od XIII wieku, zakładano wsie lub miasta na prawie polskim iure polonico, połączone zwykle z wprowadzeniem niwowego układu pól i regularnej zabudowy. Później także przenoszono istniejące miejscowości z prawa polskiego na niemieckie. Akt lokacyjny wsi określał prawa i obowiązki zasadźcy i chłopów. Lokacja miast na prawie niemieckim gwarantowała zwykle w przywileju lokacyjnym prawa mieszczan, przyczyniając się m.in. do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i uniezależnienia miasta od feudałów; chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi, wieś – autonomiczny sąd.

W zależności od charakteru i obowiązków osady nadawano jej różne prawa.

Najczęściej stosowane prawa

Zobacz też

Przypisy

  1. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  2. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889

Media użyte na tej stronie

AktLokacyjnyGoleniowa.jpg
Akt lokacyjny Goleniowa z 23 stycznia 1314 r. nadany przez księcia Ottona I