Prezydenci Stanów Zjednoczonych

Na mapie zaznaczono stany, w których urodzili się prezydenci USA

Stany Zjednoczone Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych Ustrój polityczny Ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych Konstytucja Konstytucja Stanów Zjednoczonych Władza ustawodawcza Kongres Senat Przewodniczący: Kamala Harris Przewodniczący pro tempore: Patrick Leahy Izba Reprezentantów Spiker: Nancy Pelosi Władza wykonawcza Prezydent Joe Biden lista prezydentów Wiceprezydent Kamala Harris lista wiceprezydentów Gabinet Gabinet Joego Bidena Kolegium Elektorów Władza sądownicza System prawny Sąd Najwyższy Prezes: John G. Roberts Sądy federalne Prokurator generalny Stanów Zjednoczonych William P. Barr Kontrola państwowa Kontrola państwowa Generalny Kontroler Stanów Zjednoczonych Gene Dodaro Finanse System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych Jerome Powell Samorząd terytorialny Podział administracyjny Stanów Zjednoczonych Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Portal:Stany Zjednoczone

Prezydenci Stanów Zjednoczonych – chronologiczna lista prezydentów Stanów Zjednoczonych.

Urząd prezydenta sprawowało dotąd 45 osób. Różnica pomiędzy liczbą osób a numeracją prezydentów (obecnie urząd ten sprawowany jest przez 46. prezydenta) wynika z faktu, że Grover Cleveland sprawował go dwukrotnie, jako dwudziesty drugi (1885–1889) i dwudziesty czwarty prezydent Stanów Zjednoczonych (1893–1897). Jego kadencje zostały rozdzielone prezydenturą dwudziestego trzeciego prezydenta, Benjamina Harrisona (1889–1893).

Prezydenci Kongresu Kontynentalnego (1776–1788)

W momencie uchwalenia deklaracji niepodległości pełna władza należała do Kongresu Kontynentalnego. Na jego czele stał Prezydent Kongresu, którego działania były jednak mocno ograniczone przez decyzje Kongresu. Po ratyfikowaniu artykułów konfederacji przez wszystkie trzynaście stanów 1 marca 1781 roku, prezydent kongresu nosił oficjalny tytuł President of the United States in Congress Assembled.

Nietypowe sytuacje

Zmarli w trakcie pełnienia urzędu

Rycina ukazująca zamach na Abrahama Lincolna

W historii Stanów Zjednoczonych ośmiu prezydentów zmarło podczas sprawowania urzędu^[1]. Spośród nich czterech zostało zamordowanych, zaś pozostali zmarli z przyczyn naturalnych^[2]. We wszystkich ośmiu przypadkach wiceprezydent Stanów Zjednoczonych przejmował stanowisko prezydenta, na skutek linii sukcesji prezydenckiej w USA^[3]. Pierwszym prezydentem, który zmarł w czasie pełnienia kadencji był William Henry Harrison, który był także najkrócej urzędującym prezydentem USA (31 dni)^[4]. Franklin Delano Roosevelt sprawował funkcję głowy państwa najdłużej spośród wszystkich prezydentów USA, łącznie trzy pełne kadencje oraz 82 dni czwartej, w sumie 4422 dni^[5].

William Henry Harrison zmarł 4 kwietnia 1841 roku na zapalenie płuc^[4]. Niecałe dziesięć lat później, 9 lipca 1850 roku, na zapalenie żołądka zmarł Zachary Taylor^[6]. 15 kwietnia 1865 w Teatrze Forda aktor John Wilkes Booth, oddał strzały w kierunku Abrahama Lincolna. Prezydent zmarł następnego dnia o godzinie 7:22^[7].

Szesnaście lat później, 19 września 1881 roku, James Garfield został zastrzelony przez Charlesa Guiteau^[8]. Dwadzieścia lat po morderstwie Garfielda, na skutek ran odniesionych po strzale Leona Czolgosza, zmarł prezydent William McKinley^[9]. 2 sierpnia 1923 roku na zawał serca umarł Warren Harding^[10]. Franklin Delano Roosevelt w wieku 39 lat uległ wypadkowi podczas wakacji w Kanadzie, wskutek czego do końca życia poruszał się na wózku inwalidzkim. 12 kwietnia 1945 zmarł z powodu krwotoku mózgowego^[5].

Ostatnim prezydentem, który umarł podczas sprawowania funkcji, jest John F. Kennedy. 22 listopada 1963 podczas kampanii wyborczej w Dallas został zastrzelony przez Lee Harveya Oswalda^[11].

• Czterech prezydentów zamordowano w czasie pełnienia urzędu: Abraham Lincoln (1861–1865), James Garfield (1881), William McKinley (1897–1901), John F. Kennedy (1961–1963). Oznacza to, że zamordowano ponad 9% urzędujących prezydentów. Obecnie każdy prezydent, także po zakończeniu kadencji, jest chroniony przez Secret Service.
• Czterej prezydenci zmarli z przyczyn naturalnych w trakcie pełnienia urzędu: William Henry Harrison (1841), Zachary Taylor (1849–1850), Warren Harding (1921–1923), Franklin Delano Roosevelt (1933–1945).
• Jeden prezydent ustąpił ze stanowiska: Richard Nixon (1969–1974).
• Trzej prezydenci byli poddani procedurze usunięcia z urzędu, ale zostali uniewinnieni przez Senat Stanów Zjednoczonych: Andrew Johnson (1865–1869, sądzony w roku 1868), Bill Clinton (1993–2001, sądzony w 1998 roku), Donald Trump – jako jedyny dwukrotnie (2017–2021, sądzony w 2020 i 2021 roku).

Sposób objęcia urzędu

• Pięciu prezydentów objęło urząd, mimo że przegraliby w głosowaniu powszechnym (w wypadku Adamsa należy zauważyć, że w XIX wieku wiele stanów, np. Delaware, Karolina Południowa nie przeprowadzały powszechnych wyborów elektorów, których wybierała stanowa legislatywa, zatem nie wiadomo, jakie faktycznie poparcie mieli kandydaci w całym kraju): John Quincy Adams (1825–1829, pokonany w głosowaniu powszechnym przez Andrew Jacksona), Rutherford Hayes (1877–1881, pokonany przez Samuela J. Tildena), Benjamin Harrison (1889–1893, pokonany przez Grovera Clevelanda), George W. Bush (2001–2009, pokonany przez Ala Gore’a), Donald Trump (2017–2021, pokonany przez Hillary Clinton).
• Dwaj prezydenci zostali ostatecznie wybrani przez Izbę Reprezentantów: Thomas Jefferson (1801–1809), John Quincy Adams (1825–1829).
• Dziewięciu prezydentów objęło urząd w wyniku sukcesji: John Tyler (w 1841 po śmierci Williama Henry'ego Harrisona), Millard Fillmore (w 1850 po śmierci Zachary Taylora), Andrew Johnson (w 1865 po tragicznej śmierci Abrahama Lincolna), Chester Arthur (w 1881 po tragicznej śmierci Jamesa Garfielda), Theodore Roosevelt (w 1901 po tragicznej śmierci Williama McKinleya), Calvin Coolidge (w 1923 po śmierci Warrena Hardinga), Harry Truman (w 1945 po śmierci Franklina Delano Roosevelta), Lyndon B. Johnson (w 1963 po tragicznej śmierci Johna Kennedy'ego), Gerald Ford (w 1974 po rezygnacji Richarda Nixona).
• Pięciu prezydentów, którzy zostali wybrani lub mianowani na stanowisko wiceprezydenta i objęli najwyższy urząd w wyniku sukcesji, nigdy nie zostało wybranych na prezydenta: John Tyler (1841–1845), Millard Fillmore (1850–1853), Andrew Johnson (1865–1869), Chester Arthur (1881–1885), Gerald Ford (1974–1977).
• Jeden prezydent był wiceprezydentem i prezydentem nie z wyboru, ale z nominacji (w wyniku zastosowania 25. poprawki do Konstytucji): Gerald Ford (1974–1977).
• Czterej wiceprezydenci, którzy objęli rządy w wyniku sukcesji, zostali potem wybrani na kolejną kadencję: Theodore Roosevelt (1901–1909, wybrany w 1904 r.), Calvin Coolidge (1923–1929, wybrany w 1924 r.), Harry S. Truman (1945–1953, wybrany w 1948 r.), Lyndon B. Johnson (1963–1969, wybrany w 1964 r.)

Lista prezydentów Stanów Zjednoczonych

Prezydent Stanów Zjednoczonych			Okres prezydentury		Partia	Elekcja	Wiceprezydent
		1. George Washington (ur. 1732, zm. 1799)	30 kwietnia 1789	4 marca 1797	bezpartyjny	1 (1789)	1. John Adams
						2 (1792)
		2. John Adams Jr. (ur. 1735, zm. 1826)	4 marca 1797	4 marca 1801	federalista	3 (1796)	2. Thomas Jefferson
		3. Thomas Jefferson (ur. 1743, zm. 1826)	4 marca 1801	4 marca 1809	demokratyczny republikanin	4 (1800)	3. Aaron Burr 1801−1805
						5 (1804)	4. George Clinton 1805−1812[a]
		4. James Madison (ur. 1751, zm. 1836)	4 marca 1809	4 marca 1817	demokratyczny republikanin	6 (1808)
							wakat 20 kwietnia 1812 – 4 marca 1813
						7 (1812)	5. Elbridge Gerry 1813−1814[a]
							wakat 23 listopada 1814 – 4 marca 1817
		5. James Monroe (ur. 1758, zm. 1831)	4 marca 1817	4 marca 1825	demokratyczny republikanin	8 (1816)	6. Daniel Tompkins
						9 (1820)
		6. John Quincy Adams (ur. 1767, zm. 1848)	4 marca 1825	4 marca 1829	demokratyczny republikanin	10 (1824)	7. John C. Calhoun 1825−1832[b]
					narodowy republikanin
		7. Andrew Jackson (ur. 1767, zm. 1845)	4 marca 1829	4 marca 1837	demokrata	11 (1828)
							wakat 28 grudnia 1832 – 4 marca 1833
						12 (1832)	8. Martin Van Buren 1833−1837
		8. Martin Van Buren (ur. 1782, zm. 1862)	4 marca 1837	4 marca 1841	demokrata	13 (1836)	9. Richard Johnson
		9. William Henry Harrison[c] (ur. 1773, zm. 1841)	4 marca 1841	† 4 kwietnia 1841	wig	14 (1840)	10. John Tyler
		10. John Tyler (ur. 1790, zm. 1862)	4 kwietnia 1841	4 marca 1845	wig[d]		brak
					bezpartyjny
		11. James Polk (ur. 1795, zm. 1849)	4 marca 1845	4 marca 1849	demokrata	15 (1844)	11. George Dallas
		12. Zachary Taylor[c] (ur. 1784, zm. 1850)	4 marca 1849[e]	† 9 lipca 1850	wig	16 (1848)	12. Millard Fillmore
		13. Millard Fillmore (ur. 1800, zm. 1874)	9 lipca 1850	4 marca 1853	wig		brak
		14. Franklin Pierce (ur. 1804, zm. 1869)	4 marca 1853	4 marca 1857	demokrata	17 (1852)	13. William R. King 1853[a]
							wakat 18 kwietnia 1853 – 4 marca 1857
		15. James Buchanan (ur. 1791, zm. 1868)	4 marca 1857	4 marca 1861	demokrata	18 (1856)	14. John C. Breckinridge
		16. Abraham Lincoln[f] (ur. 1809, zm. 1865)	4 marca 1861	† 15 kwietnia 1865	republikanin Partia Unii Narodowej	19 (1860)	15. Hannibal Hamlin 1861−1865
						20 (1864)	16. Andrew Johnson 1865
		17. Andrew Johnson (ur. 1808, zm. 1875)	15 kwietnia 1865	4 marca 1869	Partia Unii Narodowej demokrata[g][h]		brak
		18. Ulysses Grant (ur. 1822, zm. 1885)	4 marca 1869	4 marca 1877	republikanin	21 (1868)	17. Schuyler Colfax 1869−1873
						22 (1872)	18. Henry Wilson 1873−1875[a]
							wakat 22 listopada 1875 – 4 marca 1877
		19. Rutherford Hayes (ur. 1822, zm. 1893)	4 marca 1877	4 marca 1881	republikanin	23 (1876)	19. William Wheeler
		20. James Garfield[f] (ur. 1831, zm. 1881)	4 marca 1881	† 19 września 1881	republikanin	24 (1880)	20. Chester Arthur
		21. Chester Arthur (ur. 1829, zm. 1886)	19 września 1881	4 marca 1885	republikanin		brak
		22. Grover Cleveland (ur. 1837, zm. 1908)	4 marca 1885	4 marca 1889	demokrata	25 (1884)	21. Thomas Hendricks 1885[a]
							wakat 25 listopada 1885 – 4 marca 1889
		23. Benjamin Harrison (ur. 1833, zm. 1901)	4 marca 1889	4 marca 1893	republikanin	26 (1888)	22. Levi Parsons Morton
		24. Grover Cleveland (ur. 1837, zm. 1908)	4 marca 1893	4 marca 1897	demokrata	27 (1892)	23. Adlai Ewing Stevenson
		25. William McKinley[i] (ur. 1843, zm. 1901)	4 marca 1897	† 14 września 1901	republikanin	28 (1896)	24. Garret Hobart 1897−1899[a]
							wakat 21 listopada 1899 – 4 marca 1901
						29 (1900)	25. Theodore Roosevelt 1901
		26. Theodore Roosevelt (ur. 1858, zm. 1919)	14 września 1901	4 marca 1909	republikanin		wakat 14 września 1901 – 4 marca 1905
						30 (1904)	26. Charles W. Fairbanks 1905−1909
		27. William Taft (ur. 1857, zm. 1930)	4 marca 1909	4 marca 1913	republikanin	31 (1908)	27. James Sherman 1909−1912[a]
							wakat 30 października 1912 – 4 marca 1913
		28. Woodrow Wilson (ur. 1856, zm. 1924)	4 marca 1913	4 marca 1921	demokrata	32 (1912)	28. Thomas Marshall
						33 (1916)
		29. Warren Harding[c] (ur. 1865, zm. 1923)	4 marca 1921	† 2 sierpnia 1923	republikanin	34 (1920)	29. Calvin Coolidge
		30. Calvin Coolidge (ur. 1872, zm. 1933)	2 sierpnia 1923	4 marca 1929	republikanin		wakat 2 sierpnia 1923 – 4 marca 1925
						35 (1924)	30. Charles Dawes 1925−1929
		31. Herbert Hoover (ur. 1874, zm. 1964)	4 marca 1929	4 marca 1933	republikanin	36 (1928)	31. Charles Curtis
		32. Franklin Delano Roosevelt[c][j] (ur. 1882, zm. 1945)	4 marca 1933	† 12 kwietnia 1945	demokrata	37 (1932)	32. John Nance Garner 1933−1941
						38 (1936)
						39 (1940)	33. Henry Wallace 1941−1945
						40 (1944)	34. Harry Truman 1945
		33. Harry Truman (ur. 1884, zm. 1972)	12 kwietnia 1945	20 stycznia 1953	demokrata		wakat 12 kwietnia 1945 – 20 stycznia 1949
						41 (1948)	35. Alben Barkley 1949−1953
		34. Dwight Eisenhower (ur. 1890, zm. 1969)	20 stycznia 1953	20 stycznia 1961	republikanin	42 (1952)	36. Richard Nixon
						43 (1956)
		35. John F. Kennedy[f] (ur. 1917, zm. 1963)	20 stycznia 1961	† 22 listopada 1963	demokrata	44 (1960)	37. Lyndon B. Johnson
		36. Lyndon B. Johnson (ur. 1908, zm. 1973)	22 listopada 1963	20 stycznia 1969	demokrata		wakat 22 listopada 1963 – 20 stycznia 1965
						45 (1964)	38. Hubert Humphrey 1965−1969
		37. Richard Nixon[k] (ur. 1913, zm. 1994)	20 stycznia 1969	9 sierpnia 1974	republikanin	46 (1968)	39. Spiro Agnew 1969−1973[b]
						47 (1972)
							wakat 10 października 1973 – 6 grudnia 1973
							40. Gerald Ford 1973−1974
		38. Gerald Ford (ur. 1913, zm. 2006)	9 sierpnia 1974	20 stycznia 1977	republikanin		wakat 9 sierpnia 1974 – 19 grudnia 1974
							41. Nelson Rockefeller 1974−1977
		39. Jimmy Carter (ur. 1924)	20 stycznia 1977	20 stycznia 1981	demokrata	48 (1976)	42. Walter Mondale
		40. Ronald Reagan (ur. 1911, zm. 2004)	20 stycznia 1981	20 stycznia 1989	republikanin	49 (1980)	43. George H.W. Bush
						50 (1984)
		41. George H.W. Bush (ur. 1924, zm. 2018)	20 stycznia 1989	20 stycznia 1993	republikanin	51 (1988)	44. James Danforth Quayle III
		42. Bill Clinton (ur. 1946)	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001	demokrata	52 (1992)	45. Al Gore
						53 (1996)
		43. George W. Bush (ur. 1946)	20 stycznia 2001	20 stycznia 2009	republikanin	54 (2000)	46. Richard B. Cheney
						55 (2004)
		44. Barack Obama (ur. 1961)	20 stycznia 2009	20 stycznia 2017	demokrata	56 (2008)	47. Joe Biden
						57 (2012)
		45. Donald Trump (ur. 1946)	20 stycznia 2017	20 stycznia 2021	republikanin	58 (2016)	48. Mike Pence
		46. Joe Biden (ur. 1942)	20 stycznia 2021		demokrata	59 (2020)	49. Kamala Harris

Byli prezydenci

Od lewej: prezydenci Gerald Ford, Richard Nixon, George H.W. Bush, Ronald Reagan, oraz Jimmy Carter podczas uroczystego otwarcia Prezydenckiej Biblioteki im. Ronalda Wilsona Reagana (1991)

Od lewej: prezydenci Barack Obama, George W. Bush, Bill Clinton, George H.W. Bush i Jimmy Carter podczas otwarcia Prezydenckiej Biblioteki im. Georga Walkera Busha (2013)

Zgodnie z prawem ustalonym we wczesnych latach 60. XX wieku byłym prezydentom Stanów Zjednoczonych przysługuje dożywotnie uposażenie w wysokości pensji sekretarza gabinetu, rządowe ubezpieczenie zdrowotne, środki na fundusze reprezentacyjne i prowadzenie biura oraz ochrona osobista Secret Service. Byli prezydenci zachowują również prawo dostępu do tajnych informacji wywiadowczych na poziomie porównywalnym z wysokiej rangi urzędnikami prezydenckimi, jednak nieco niższym niż urzędujący prezydent. Dokładny zakres i częstotliwość przekazywanych im informacji zależą od preferencji zarówno każdego z byłych prezydentów, jak i obecnej administracji. Ma to na celu lepszą koordynację publicznej działalności byłych głów państwa z bieżącymi priorytetami i wyzwaniami. Każdy były prezydent zakłada też bibliotekę własnego imienia, gdzie gromadzi materiały związane ze swoją prezydenturą. Niektórzy tworzą też własne fundacje.

Przywileje te są niezbywalne, chyba że prezydent zostanie usunięty z urzędu i ich pozbawiony. Można się też ich zrzec. Tak uczynił w latach 80. Richard Nixon, który zrezygnował z ochrony osobistej.

W 1994 roku Kongres zdecydował, że każdemu prezydentowi, który obejmie urząd po 1 stycznia 1997 roku, ochrona będzie przysługiwała przez okres 10 lat po odejściu z urzędu, nie zaś dożywotnio. Ostatnim prezydentem, który miał być chroniony do końca życia, był wedle tych przepisów Bill Clinton. Po zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku w Kongresie toczyła się debata nad przywróceniem byłym prezydentom tego przywileju. Ostatecznie w 2012 roku uchwalono nową ustawę regulującą tę kwestię, która weszła w życie w styczniu 2013 po złożeniu pod nią podpisu przez prezydenta Obamę. Ustawa przywróciła dożywotnią ochronę dla wszystkich byłych prezydentów, działając retroaktywnie również wobec prezydenta George’a W. Busha. Wprowadziła ona również zasady dotyczące ochrony członków najbliższej rodziny byłych prezydentów. I tak dzieci byłych prezydentów mają być chronione do ukończenia 16. roku życia, zaś małżonkowie byłych prezydentów dożywotnio. Jedynym wyjątkiem ma być sytuacja, w której po śmierci byłego prezydenta albo rozwodzie jego były współmałżonek wejdzie w nowy związek małżeński. Gdyby tak się stało, ochrona wygasa z chwilą ponownego ślubu^[12].

Często prezydenci prowadzą na emeryturze aktywne życie, jak na przykład Jimmy Carter, będący autorem wielu bestsellerowych książek, międzynarodowym działaczem humanitarnym i na rzecz praw człowieka, za co wyróżniono go Pokojową Nagrodą Nobla w roku 2002. William Taft został zaś Prezesem Sądu Najwyższego z nominacji Warrena Hardinga.

Obecnie żyje pięciu byłych prezydentów:

• Jimmy Carter (ur. 1924, prezydent 1977–1981)
• Bill Clinton (ur. 1946, prezydent 1993–2001)
• George W. Bush (ur. 1946, prezydent 2001–2009)
• Barack Obama (ur. 1961, prezydent 2009–2017)
• Donald Trump (ur. 1946, prezydent 2017–2021).

Najdłużej żyjącym prezydentem na emeryturze jest żyjący do dziś Jimmy Carter (od 1981). Po nim w tej statystyce są: Herbert Hoover (1933–1964) i Gerald Ford (1977–2006). Najkrócej, bo zaledwie kilka miesięcy, James Polk.

Prezydenci Stanów Zjednoczonych, którzy zmarli podczas pełnienia kadencji

Prezydenci Stanów Zjednoczonych, którzy przegrali walkę o reelekcję

Okręty nazwane na cześć prezydentów

George H.W. Bush w kabinie Avengera

Pierwszy lotniskowiec US Navy nazwany imieniem prezydenta Unii to „Franklin D Roosevelt” (CV 42)^[13]. Niszczyciel typu „Arleigh Burke” DDG-80 ma za patronów wspomnianego prezydenta F.D. Roosevelta i jego małżonkę Eleanor.

Imię pierwszego prezydenta Unii – George’a Washingtona – otrzymał w dniu 9 czerwca 1959 roku SSBN-598, pierwszy amerykański okręt podwodny o napędzie atomowym uzbrojony w pociski balistyczne. Patronem atomowego okrętu podwodnego SSBN-602 typu George Washington został 14 maja 1960 roku prezydent Abraham Lincoln. 13 lutego 1988 roku imię Lincolna nadano lotniskowcowi CVN-72 (piątej jednostce typu Nimitz).

Theodore Roosevelt został 3 października 1959 roku patronem okrętu podwodnego SSBN-600 typu George Washington. 27 października 1984 roku imię starszego Roosevelta nadano czwartemu lotniskowcowi typu Nimitz: CVN-71. Pierwszym lotniskowcem tego typu nazwanym na cześć byłego prezydenta jest jednak CVN-69, noszący imię Dwighta Eisenhowera.

Pierwszy prezydent Unii, który żywy doczekał wodowania lotniskowca o napędzie jądrowym nazwanego na jego cześć, to Ronald Reagan (1911–2004). Okręt nazwany imieniem Reagana to CVN-76. Ostatni prezydent, który osobiście uczestniczył w działaniach drugiej wojny światowej na Pacyfiku, m.in. jako pilot bombowo-torpedowego Avengera na lotniskowcu „San Jacinto” – George H.W. Bush – również został za życia patronem lotniskowca: CVN-77.

Prezydent Gerald Ford jest patronem pierwszego lotniskowca typu Gerald R. Ford (następcy lotniskowców typu Nimitz). Drugi otrzyma nazwę John F. Kennedy. Obaj prezydenci służyli w marynarce wojennej^[14].

Zobacz też

• Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
• pełniący obowiązki prezydenta Stanów Zjednoczonych
• Designated survivor
• Pieczęć Prezydenta Stanów Zjednoczonych
• Prezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki
• Wiceprezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• World Book of America’s Presidents: Portraits of the Presidents. Robert O. Zeleny (red.). Chicago: World Book, Inc., 1989. ISBN 0-7166-3213-6.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Białego Domu
• Więcej szczegółów o prezydentach USA
• Dominik Kasprzak – Prezydent Stanów Zjednoczonych. Historia i specyfika amerykańskiego systemu wyborczego
• Dominik Kasprzak – Mechanizm i funkcjonowanie instytucji prawyborów w amerykańskim systemie politycznym na przykładzie elekcji prezydenckich