Procznyj (1898)

Procznyj (Прочный)
Ilustracja
Jednostka bliźniacza niszczyciela „Procznyj” – „Porażajuszczij”
Klasaniszczyciel
TypSokoł
Historia
StoczniaZakłady Iżorskie, Kołpino
Położenie stępkipaździernik 1896
Wodowanie1 października 1898
 Carska MW
Nazwa„Jastrieb” → „Procznyj” (od 1902)
Wejście do służbymaj 1902
 Flota Czerwona
Nazwa„Procznyj”
Wycofanie ze służbysierpień 1922
Los okrętuzłomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wypornośćnormalna: 220 ton
pełna: 240 t
Długość57,91 metra
Szerokość5,64 m
Zanurzenie2,29 m
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
8 kotłów Yarrow
moc 3800 KM
2 śruby
Prędkość26,5-27,5 węzła
Zasięg450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów
Uzbrojenie
1 działo 75 mm
3 działka kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe2 x 381 mm (2 x I)
Załoga51-58

Procznyj (Прочный) – rosyjski niszczyciel z końca XIX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 1 października 1898 roku w stoczni Zakładów Iżorskich w Kołpino, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w maju 1902 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. Podczas I wojny światowej jednostkę przebudowano na trałowiec. Opanowany przez bolszewików okręt został w 1918 roku wysłany na Morze Kaspijskie. Ze służby wycofano go w 1922 roku i następnie złomowano.

Projekt i budowa

„Procznyj” był jednym z pierwszych niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].

Okręt zbudowany został w Zakładach Iżorskich w Kołpino[1][2]. Stępkę niszczyciela położono w październiku 1896 roku, został zwodowany jako „Jastrieb” („Ястреб”) 1 października 1898 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w maju 1902 roku, już pod nazwą „Procznyj”[1][a].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton[2][6][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczało osiem kotłów Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka kal. 47 mm L/40 Hotchkiss na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][7].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].

Służba

Niszczyciel wszedł w skład Floty Bałtyckiej[6][8]. W 1911 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm[1]. Prócz tego okręt przystosowano do przenoszenia 10 min[1][2]. W momencie wybuchu I wojny światowej niszczyciel znajdował się w składzie 6. Dywizjonu II Dywizji Torpedowej[9]. W styczniu 1916 roku „Procznyj” został pozbawiony uzbrojenia torpedowego i po zamontowaniu trałów został przystosowany do pełnienia roli trałowca[1][2]. Jednostka została przydzielona do 2. Dywizjonu I Oddziału Trałowców[10]. W wyniku rewolucji październikowej okręt został przejęty przez bolszewików, po czym w 1918 roku wysłano go na Morze Kaspijskie, do nowo utworzonej Flotylli Wołżańskiej, w celu wsparcia wojsk Armii Czerwonej[8][11]. Jednostka została wycofana ze służby i złomowana w sierpniu 1922 roku[1][2].

Uwagi

  1. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1897 roku, został zwodowany w 1898 roku, a do służby wszedł w 1900 roku[2].
  2. ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 58,1 metra[1].
  3. ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton[1].
  4. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-10-29].
  2. ↑ a b c d e f g h i j Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
  3. ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
  4. ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
  5. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
  6. ↑ a b T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 330.
  7. ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
  8. ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.
  9. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 490.
  10. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 512.
  11. ↑ Edmund Kosiarz: Pierwsza wojna światowa na Bałtyku. Gdańsk: 1979, s. 381.

Bibliografia

  • T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.)
  • Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.)
  • Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-10-29].
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
  • Edmund Kosiarz: Pierwsza wojna światowa na Bałtyku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979. ISBN 83-215-3234-9.
  • Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
Niszczyciele typu Sokoł
Carska MW
Nippon Kaigun
Merivoimat

Media użyte na tej stronie

Naval Ensign of Russia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Naval Ensign of RSFSR (1918-1920).svg
Naval Ensign of the Soviet Russia 1918-1920
Porazhayushchiy1896-1925.jpg
Imperial Russian torpedo boat destroyer Porazhayushchii