Przecław
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie | |||
| Powierzchnia | 16,04[1] km² | ||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna | (+48) 17 | ||
| Kod pocztowy | 39-320 | ||
| Tablice rejestracyjne | RMI | ||
Położenie na mapie gminy Przecław _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Przecław") | |||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||
Położenie na mapie powiatu mieleckiego  | |||
 50°11′36″N 21°28′48″E/50,193333 21,480000 | |||
| TERC (TERYT) | 1811074 | ||
| SIMC | 0658828 | ||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
.JPG)
Przecław – miasto[3] w Polsce położone w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, w gminie Przecław; siedziba gminy Przecław, na lewym brzegu Wisłoki. Przez miasto, pomiędzy wzgórzami na których stoi zamek i kościół parafialny, przepływa potok o nazwie Słowik wpadający do Wisłoki [4].
W odległości ok. 2 km na wschód od miasta przebiega droga wojewódzka nr 985 i linia kolejowa nr 25 z przystankiem Przecław Tuszyma. Do niedawna linia kolejowa była w złym stanie i w latach 2009-2021 obsługiwała tylko ruch towarowy. Odległości drogowe od najbliższych miast to 16 km od Mielca i 20 km od Dębicy.
W Przecławiu działa rzymskokatolicka parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny należąca do dekanatu Mielec Południe w diecezji tarnowskiej.
Przecław leży w historycznej Małopolsce, w ziemi sandomierskiej[5]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1419 roku[6], położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie pilzneńskim w województwie sandomierskim[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.
Nazwa
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Przeczslaw wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[8].
Historia
Najstarsza znana wzmianka o Przecławiu pochodzi z 1258. Wówczas istniał już w Przecławiu kościół. Najstarsza pisana wzmianka o osadzie zwanej Przedzlaw pochodzi z 1419.
W wiekach XV–XVI Przecław należał do rodziny Ligęzów. Kolejnymi właścicielami byli Krupkowie–Przecławscy.
Przecław utracił prawa miejskie w 1919[4]. 28 lipca 2009 Rada Ministrów zadecydowała o ponownym przyznaniu Przecławiowi praw miejskich od 1 stycznia 2010.
W 1910 na terenie parku zamkowego odkryto grób, którego powstanie szacuje się na czasy rzymskie.
Pałac w Przecławiu
Dokładnej daty budowy obiektu nie udało się ustalić do dnia dzisiejszego. Wiadomo, że pierwotnie był on drewniany i znajdował się w rękach Ligęzów do 1578. Następnie przeszedł w posiadanie rodziny Koniecpolskich. Na miejscu drewnianego dworu Andrzej Koniecpolski wzniósł murowany, piętrowy oraz podpiwniczony pałac, który do dnia dzisiejszego pełni rolę korpusu zamku przecławskiego.
Obecnie w budynku pałacu znajduje się restauracja i hotel. Obiekt częściowo jest też udostępniony do zwiedzania.
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Przecławia w 2014 roku[9].
Zobacz też
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przecławiu
- Cmentarz żydowski w Przecławiu
Przypisy
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. [dostęp 2011-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-06)].
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5 [dostęp 2022-01-18]
- ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
- ↑ a b Witold Jarosz: Fragment „Historii Parafii Przecław”. [dostęp 2012-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-03)].
- ↑ Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta (red.): Da̜browa Tarnowska. Zarys dziejów miasta i powiatu. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1974, s. 149.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 155.
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 4
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.295.
- ↑ Przecław w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Linki zewnętrzne
- Przecław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 129.
- Agata Dziekan-Łanucha: Zamek potomków Mikołaja Reya w Przecławiu. nowiny24.pl. [dostęp 2012-08-12].
- Opis miejscowości na stronie gminy
- Siedziba gminy: Przecław
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Herb miasta i gminy Przecław
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Przecław - zamek (zabytek nr rejestr. 376)
Autor: Kroton, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zamek w Przecławiu, oficyna.
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Przecław, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, 1881-1885
Autor: Mirosław Toton (mir @), Licencja: CC BY-SA 2.5
Mielec County (in Polish powiat mielecki) coat of arms
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Przecławia, 2014
Autor: Kroton, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zamek w Przecławiu, wnętrza.