Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy
 nr rej. A-597 z 15 listopada 1977[1] | |
 Widok na wiadukt kolejowy z kładki dla pieszych. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | 1896 |
| Ukończenie budowy | marzec 1898 |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′53″N 19°56′51″E/50,064722 19,947500 | |
Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy – dwupoziomowe skrzyżowanie szlaków komunikacyjnych w Krakowie. Powstało w latach 1896–1898 po wybudowaniu wiaduktu w ciągu linii kolejowej nr 91 i obniżeniu nawierzchni ulicy Lubicz.
Historia
Wiadukt kolejowy wybudowano w latach 1896–1898, równocześnie obniżono nawierzchnię ul. Lubicz, która została ujęta w mury oporowe. Wcześniej ulica Lubicz krzyżowała się z torami kolejowymi na jednym poziomie, co powodowało znaczne utrudnienia w ruchu na ważnym trakcie do Mogiły. Inwestycja została sfinansowana przez austriacką kolej państwową. Projekt techniczny przygotowali jej specjaliści, natomiast projekt architektoniczny wiaduktu, przekopu i murów oporowych zlecono do wykonania krakowskiemu architektowi Teodorowi Talowskiemu[2].
Przęsło wiaduktu ma konstrukcję metalową, wspartą na 16 kamiennych kolumnach ustawionych w obniżeniu ul. Lubicz w dwóch rzędach[2]. Na kutych balustradach wiaduktu z okazji 50. rocznicy objęcia tronu przez Franciszka Józefa I umieszczono po obydwu stronach monogramy i koronę cesarza. Mur oporowy, boniowany, dzielony ryzalitami zwieńczonymi filarkami na których pierwotnie osadzone były gazowe latarnie[3], został zbudowany z piaskowca ciężkowickiego[2]. Po obydwu stronach jezdni znajdują się schody umożliwiające zejście do przekopu z poziomu placu dworcowego i chodników.
W 2006 r. obiekt został gruntownie zmodernizowany. Wyremontowano przęsła wiaduktu, odrestaurowano zabytkowe mury oporowe, przywrócono detale i historyczną kolorystykę balustrad. Dodatkowo na zwieńczeniach kamiennych filarów zamontowano latarnie elektryczne imitujące znajdujące się tam pierwotnie oświetlenie gazowe[3]. Inwestycja „Modernizacja wiaduktu kolejowego wraz z murami oporowymi nad ulicą Lubicz” zdobyła główna nagrodę w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku 2006”, w kategorii „Rewitalizacja Obszarów i Zespołów Urbanistycznych”[3][4].
Wiadukt stanowi jeden z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006 r.
Przekop Talowskiego
Wiadukt kolejowy
Widok nocą na ul. Lubicz i wiadukt kolejowy
Zdobiona lampa przy wiadukcie
Zachowane oryginalne słupki wiaduktu
Jeden z oryginalnych słupków znajduje się na ul. Powstańców naprzeciwko Cmentarza Batowickiego
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2022-01-15].
- ↑ a b c Krakowski Szlak Techniki – Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy. [dostęp 2009-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-02)].
- ↑ a b c Wiadukt i podkop Talowskiego.
- ↑ Serwis Architektoniczny Ronet.pl.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol zabytku techniki do legendy mapy
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zachowane oryginalne słupki wiaduktu znajdujące się obok kładki dla pieszych, Kraków.
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jeden z niewielu zachowanych oryginalnych słupków Wiaduktu na ul. Lubicz, znajdujący się przy ul. Powstańców naprzeciwko Cmentarza Batowickiego, Kraków.
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przekop Talowskiego, wiadukt kolejowy, 1896 proj. Teodor Talowski, ul. Lubicz, Wesoła, Kraków
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Przekop Teodora Talowskiego i Wiadukt Kolejowy na Ulicy Lubicz w Krakowie.
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przekop Talowskiego, 1896 proj. Teodor Talowski, ul. Lubicz, Wesoła, Kraków
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lampa projektu Teodora Talowskiego przy ulicy Lubicz w Krakowie.
Autor: Radosław Drożdżewski (User:Zwiadowca21), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ulica Lubicz w Krakowie / Lubicz Street in Krakow