Przemyślany

Przemyślany

Перемишляни

Widok ogólny Przemyślan
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Prawa miejskie	1623
Burmistrz	Ołeksandr Zozula
Powierzchnia	4,65 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	6684[1]
Nr kierunkowy	+380 3263
Kod pocztowy	81203
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Przemyślany
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Przemyślany
49°40′N 24°33′E/49,666667 24,550000
Portal Ukraina

Herb z czasów II RP

Przemyślany (ukr. Перемишляни/Peremyszlany) – miasto na Ukrainie, nad Gniłą Lipą, w obwodzie lwowskim, siedziba rejonu przemyślańskiego, 46 km na południowy wschód od Lwowa, do 1945 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim, siedziba powiatu przemyślańskiego II Rzeczypospolitej.

Historia

Pierwsza wzmianka o Przemyślanach jako wsi pochodzi z 1437. W 1623 otrzymały prawo magdeburskie. Do 1772 w województwie ruskim Korony w ramach Rzeczypospolitej, w latach 1772-1918 pod zaborem austriackim w kraju koronnym Galicji i Lodomerii.

Od 1 listopada 1918 do maja 1919 pod administracją Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, od maja 1919 do 15 marca 1923 pod tymczasową administracją Polski, zatwierdzoną przez paryską konferencję pokojową 26 czerwca 1919. Suwerenność Polski nad terytorium Galicji Wschodniej, Rada Ambasadorów uznała 15 marca 1923.

Od 15 marca 1923 do 16 sierpnia 1945 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim w II Rzeczypospolitej.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu 23 Eskadra Towarzysząca^[2].

Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 pod okupacją Armii Czerwonej, anektowany przez ZSRR.

Po ataku III Rzeszy na ZSRR od czerwca 1941 do lipca 1944 pod okupacją Wehrmachtu, wcielony do Generalnego Gubernatorstwa w składzie Dystryktu Galicja. Od lipca 1944 do 16 sierpnia 1945 ponownie okupowany przez Armię Czerwoną.

Po konferencji jałtańskiej (4–11 lutego 1945), wyłoniony w konsekwencji jej ustaleń Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podpisał 16 sierpnia 1945 umowę z ZSRR, uznając nieco zmodyfikowaną linię Curzona za wschodnią granicę Polski, w oparciu o porozumienie o granicy zawarte pomiędzy PKWN i rządem ZSRR 27 lipca 1944. W konsekwencji umowy województwo tarnopolskie (w tym Przemyślany) włączono do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w składzie ZSRR, w której pozostawały do 1991.

Od 1991 na terytorium niepodległej Ukrainy.

Trzy dni po zajęciu miasta przez wojska niemieckie, 4 lipca 1941 roku nacjonaliści ukraińscy dokonali w Przemyślanach pogromu, podczas którego nieustaloną liczbę Żydów spalono w synagodze, a także wielu innych pobito i ograbiono^[3].

Zbrodnie NKWD

Wykaz rozstrzelanych przez NKWD w więzieniu złoczowskim 26.06.1940 r.

1. Bodak Stefan z Przemyślan
2. Kołodziej Marian z Przemyślan
3. Mądrzak Antoni z Przemyślan
4. Nałęcz Alfred z Przemyślan
5. Nowy Gustaw z Przemyślan
6. Ks.Pelczarski z Przemyślan
7. Polański Jan z Przemyślan
8. Rogowski z Zadwórza
9. Rakoczy z Rogowski
10. Szajda Tomasz z Ciemierzyńc
11. Wardzała z Rogowski
12. Witek z Zadwórza

Po opuszczeniu złoczowskiego więzienia przez NKWD w jego celach znajdowało się 86 zwłok. Ciała pomordowanych były zlane jakimś kwasem, posypane wapnem i zawalone zwałami ziemi, a twarze zmasakrowane, trudne do rozpoznania. Więźniów mordowano w ubraniach, tylko niektórzy byli bez marynarek i koszul. Ale i ubrania były porwane i poszarpane. W więzieniu zamordowano od 600 do 1000 osób^[4].

Zabytki

• zamek, wybudowany w XVII w.^[5]

Urodzeni w Przemyślanach

• Seweryn Barbag – polski muzykolog i kompozytor
• Wojciech Filarski – polski duchowny katolicki
• Bronisław Greiss – poseł na Sejm II RP, działacz społeczny
• Adam Korytowski – generał brygady Wojska Polskiego.
• Leopold Kozłowski – polski muzyk, kompozytor i dyrygent
• Adam Daniel Rotfeld – polski naukowiec i dyplomata
• Baruch Steinberg – naczelny rabin Wojska Polskiego w stopniu majora. Zamordowany w Katyniu.
• Wołodymyr Markowicz – polski twórca internetowy ukraińskiego pochodzenia^[6].

Sport

W czasach II RP w mieście siedzibę miał klub piłkarski Strzelec Przemyślany.

Zobacz też

• Getto w Przemyślanach

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Przemyślany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 168 .
• Aktualne informacje
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona