Pustków-Osiedle

Pustków-Osiedle

wieś
LERG S.A – producent żywic syntetycznych
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	dębicki
Gmina	Dębica
Liczba ludności (2020)	2142[1]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	39-206[2]
Tablice rejestracyjne	RDE
SIMC	0818692[3]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica Pustków-Osiedle
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pustków-Osiedle
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Pustków-Osiedle
Położenie na mapie powiatu dębickiego Pustków-Osiedle
50°06′54″N 21°30′46″E/50,115000 21,512778

Kościół św. Stanisława BM

Pustków-Osiedle – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica^[3][4]. Do 2000 roku był to przysiółek wsi Pustków.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiego dekanatu Pustków-Osiedle i parafii pw. św. Stanisława BM.

Historia

Początkowo obszar dzisiejszego Pustowa-Osiedle, był pokrytą lasem częścią wsi Pustków. Początek Osiedla na tym terenie, to lata trzydzieste XX wieku, kiedy to w ramach budowy COP-u, rozpoczęto budowę zakładów przemysłowych na terenie Pustkowa. W 1937 roku w tym lesie otaczającym wieś miała powstać fabryka tworzyw sztucznych o nazwie „Lignoza” S.A. Ponieważ brakowało w okolicy fachowców zaczęto zatrudniać liczne firmy budowlane. W nowo wybudowanej fabryce produkowano tworzywa sztuczne i amunicję. Dla potrzeb pracujących tam robotników wybudowano bloki mieszkalne, co sprawiło, że ta część wsi w większym stopniu zaczęła przypominać miasto. Można było spotkać w Osiedlu pierwsze rowery, a pracownicy posiadali nawet motocykle. Ludziom tam zatrudnionym zaczęło się lepiej powodzić. Prawie w każdą niedzielę były organizowane festyny i zabawy na wolnym powietrzu. Wokół zakładu powstało wiele sklepów z różnymi artykułami.

W czasie II wojny światowej miejscowość znajdowała się w obrębie wielkiego poligonu SS-Truppenübungsplatz „Dębica”, na którym testowano broń rakietową V-1 i V-2. Ocenia się, że w czasie istnienia poligonu w utworzonym tu obozie Pustków zostało zamordowanych ok. 15 000 więźniów: 7000 Żydów, 5000 jeńców radzieckich, 3000 Polaków^[5].

Po wojnie istniejące zakłady wznowiły produkcję. Powstawać też zaczęły nowe. Od 2000 roku Pustków Osiedle stało się odrębną od Pustkowa miejscowością.

Architektura

Osiedle zaprojektowane w 1938 miało swobodne rozplanowanie na terenie wysokopiennego lasu sosnowego. Usytuowano je na płaskim obszarze, około kilometra na zachód od zakładów, po południowej stronie drogi łączącej przedsiębiorstwo ze stacją kolejową w Kochanówce i drogą Dębica - Sandomierz. Wszystkie domy miały dwie kondygnacje z podpiwniczeniem i budowane były z cegły ceramicznej. Osiedle składać się miało docelowo z: willi dyrektora, dzielnicy inżynierskiej (sześć budynków), dzielnicy urzędniczej (siedem budynków), hotelu, dzielnicy majsterskiej (dwa budynki), garaży, remizy strażackiej, budynków robotników budowlanych, kościoła i dzielnicy robotniczej (dwa bloki galeriowe)^[6].

Do wybuchu II wojny światowej zrealizowano około 35% zabudowy mieszkaniowej (zakłady zbudowano w około 80%). Wzniesiono 51 mieszkań, hotel na 21 miejsc, remizę, garaże i kościół. Mury piwniczne i zewnętrzne miały 55 cm grubości, wewnętrzne konstrukcyjne 35 cm, a działowe 13 cm. Założono gęstożebrowe stropy Ackermana. Biegi schodów były żelbetowe. Wille przykryto dachami czterospadowymi, domy majstrów dwuspadowymi, a robotnicze pulpitowymi. Konstrukcja dachów była drewniana. Domy dyrektorskie, urzędnicze i inżynierskie posiadały centralne ogrzewanie, a w budynkach dla majstrów i robotników zamontowano piece. Piwnice służyły jako schrony przeciwlotnicze, a na osiedlu wykopano zygzakowate rowy ochronne^[6].

Willa dyrektorska miała ogółem 206,5 m² (120,7 m² powierzchni mieszkalnej). Obszerny salon miał 19,7 m², gabinet 20,3 m², pokój dzienny oraz jadalnia 27 m², a sypialnie (na piętrze) 23,4 i 23 m². Na piętrze wydzielono część mieszkalną dla służby. Podłogi częściowo wykonano z drewna dębowego, a posadzki w sanitariatach i łazienkach z terakoty. Tynki wewnętrzne były wapienne, a zewnętrzne wapienno-cementowe. W piwnicy znajdowała się kotłownia centralnego ogrzewania, skład opału, pralnia i pomieszczenia gospodarcze. Wille inżynierskie miały podobny standard wykonania. Ich powierzchnie wynosiły 143,6 m² i 149,4 m². Wille urzędnicze wzniesiono według jednego projektu powtarzalnego. W każdej były po dwa mieszkania o identycznym rozplanowaniu (parter i piętro z oddzielnymi wejściami). Piwniczny piec centralnego ogrzewania służył obu mieszkaniom. Parterowe miało taras, a to na piętrze balkon. Standard budowlany i wykończenia był taki sam jak w willach inżynierskich. Powierzchnia użytkowa mieszkania urzędniczego wynosiła 97,7 m², a mieszkalna 58,4 m². Budynki dla majstrów miały po cztery mieszkania (po dwa na parterze i piętrze). Plan był taki sam, po obu stronach klatki schodowej, w lustrzanym odbiciu. Użytkowa powierzchnia tych mieszkań wynosiła 64,3 m², a mieszkalna 38,5 m². Mieszkania robotnicze ulokowano w blokach galeriowych, które miały jedną klatkę schodową pośrodku. W każdym bloku było po sześć mieszkań na parterze i piętrze. Rozplanowanie było identyczne. Do poszczególnych mieszkań wchodziło się z galerii. Powierzchnia użytkowa wynosiła w tym przypadku 35 m², a mieszkalna 27,6 m²^[6].

Przemysł

• LERG S.A – producent żywic syntetycznych na bazie mocznika, melaminy, fenolu i formaliny oraz żelkotów^[7] a także szpachlówek poliestrowych do renowacji karoserii samochodowych^[8].
• Kronospan HPL Pustków – producent laminatów

Kultura i oświata

• Zespół Szkół Zawodowych im. Marii Skłodowskiej-Curie
• Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie Osiedlu – obiekt dysponuje halą sportową
• Dom Kultury

Sport

• Klub Sportowy „Chemik”
• GOSIR Gminy Dębica^[9]
• Klub Siatkarski „Fizyk Pustków-Osiedle”^[10]

Zobacz też

• Pustków
• Pustkowo
• Pustków Wilczkowski
• Pustków Żurawski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona o historii Pustkowa-Wsi. pustkowinfo14.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-14)].
• Strona internetowa. pustkow-osiedle.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-30)].
• Informacje o byłym poligonie SS Truppen-Übungsplatz „Dębica”. pustkow.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-09-11)].
• Strona Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie Osiedlu
• Strona Zespołu Szkół Zawodowych w Pustkowie Osiedlu. zszpustkow.vel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-03)].
• Niemieckie zdjęcie lotnicze z 1944. wwii-photos-maps.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-03)].
• Ekspozycja historyczno-dydaktyczna przy Górze Śmierci