Pychowice

Pychowice
Ilustracja
Zabudowa Pychowic przy ul. Tynieckiej - widok od strony zachodniej
Państwo

 Polska

Miasto

Kraków

Dzielnica

VIII Dębniki

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, po lewej znajduje się punkt z opisem „Pychowice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pychowice”
Ziemia50°01′57″N 19°53′01″E/50,032500 19,883611

Pychowice – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VIII Dębniki. Położony u ujścia Potoku Pychowickiego do Wisły, która stanowi jego północną granicę. Od wschodu sąsiaduje z Jednostką Wojskową NIL, Skałkami Twardowskiego i dawnym kamieniołomem Zakrzówek, od południa – z kampusem Uniwersytetu Jagiellońskiego i osiedlem Ruczaj oraz z łąkami wchodzącymi w skład obszaru Natura 2000 Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy, natomiast od zachodu – z uroczyskiem Góra Pychowicka.

Pychowice leżą na trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Pychowice pojawiła się w 1254 roku[1] w opisie wsi Dębniki. W 1490 roku wieś miała powierzchnię 6 łanów kmiecych. W 1581 wieś liczyła 4 łany kmiecie, 6 zagród z rolą, 6 komorników bez bydła oraz 4 komorników z bydłem[2]. W tym okresie należała do dóbr prestymonialnych kapituły katedralnej krakowskiej w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[3].

W 1941 roku, na mocy decyzji niemieckich władz okupacyjnych o rozszerzeniu granic miasta Krakowa, Pychowice stały się jego częścią. Po wojnie decyzję utrzymano w mocy.

Na terenie tej dawnej podmiejskiej wsi znajduje się kilka nieczynnych tuneli zwanych kawernami (Kawerna w Pychowicach Pierwsza, Kawerna w Pychowicach Druga i Kawerna w Pychowicach Trzecia), będących pozostałością po fortyfikacjach twierdzy Kraków[4].

Zabytki

Zabytkowa rogatka miejska Na Dębnikach przy ul. Tynieckiej 46

Na obszarze Pychowic znajdują się następujące obiekty wpisane:

  • do rejestru zabytków:
    • zespół dworsko-parkowy w Pychowicach z przełomu XIX i XX wieku przy ul. Tynieckiej 106: dwór, budynek gospodarczy, słupki bramne, relikty muru obwodowego, park krajobrazowy (nr A-702)[5][6],
    • rogatka miejska Na Dębnikach z 1919 roku przy ul. Tynieckiej 46 (nr A-1323/M)[7][6],
  • do gminnej ewidencji zabytków:[6]
    • dom jednorodzinny w ogrodzie z 4 ćw. XIX w. przy ul. Tynieckiej 74a,
    • dom jednorodzinny w ogrodzie z lat 20./30. XX w. przy ul. Tynieckiej 90,
    • willa w ogrodzie z lat 1918-1922 przy ul. Widłakowej 9,
    • pompownia wody przemysłowej do Krakowskich Zakładów Sodowych i Krakowskich Zakładów Armatur z 1921 roku przy ul. Tynieckiej 48,
    • kaplica cmentarna na cmentarzu komunalnym w Pychowicach z 1927 roku przy ul. Sodowej,
    • szkoła podstawowa nr 62 z 1934 roku przy ul. Ćwikłowej 1.

Infrastruktura

Przypisy

  1. ↑ Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. 2010. [dostęp 2013-01-31].
  2. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 327.
  3. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 101.
  4. ↑ Kawerna Pychowice. W: Twierdza Kraków [on-line]. kaponiera.pl, 2014. [dostęp 2019-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-23)].
  5. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: zespół dworsko-parkowy (pol.). [dostęp 2021-12-05].
  6. ↑ a b c Urząd Miasta Krakowa: Kraków – gminna ewidencja zabytków (wersja uaktualniona, październik 2021 r.) (pol.). 2021-10-01. [dostęp 2021-12-05].
  7. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: rogatka miejska Na Dębnikach (pol.). [dostęp 2021-12-05].

Linki zewnętrzne

Kraków – Dzielnica VIII Dębniki
Dawne wsie (później dzielnice)
Osiedla

herb Krakowa

Media użyte na tej stronie

Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Rogatka miejska NA DĘBNIKACH.jpg
Autor: Apaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kraków, rogatka miejska NA DĘBNIKACH, 1919-1920
Pychowice-UlicaTyniecka-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Pychowice - osiedle w dzielnicy VIII Dębniki w Krakowie - zabudowa. Ulica Tyniecka - widok w kierunku wschodnim. 2018