Pysznogłówka szkarłatna

Pysznogłówka szkarłatna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządjasnotowce
Rodzinajasnotowate
Rodzajpysznogłówka
Gatunekpysznogłówka szkarłatna
Nazwa systematyczna
Monarda didyma L.
Sp. pl. 1:22. 1753
Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Pysznogłówka szkarłatna, p. dwoista (Monarda didyma L.) – gatunek byliny ozdobnej, należący do rodziny jasnotowatych. Pochodzi z północnej i północno-wschodniej Ameryki Północnej, rozprzestrzenił się również w innych rejonach Ameryki Północnej[3]. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce.

Morfologia

Pokrój
Dość ekspansywna bylina o czworograniastych, kosmato owłosionych, wzniesionych łodygach. Osiąga wysokość 60-100 cm.
Liście
Jajowatolancetowate, brzegi piłkowane lub ząbkowane. Są owłosione jak łodygi.
Kwiaty
Kwiaty dość duże, zebrane w pozorne okółki główkowatego kształtu, purpurowe, w wielopiętrowych kwiatostanach szczytowych. Są otoczone czerwonymi podsadkami.

Zastosowanie i uprawa

Roślina ozdobna. Pysznogłówki sadzi się w grupach na rabatach, w pobliżu oczek wodnych. Sadzonkowanie lub dzielenie całych roślin przeprowadza się wiosną. Z nasion otrzymuje się zbyt zróżnicowany i niepewny materiał. Pysznogłówka nie jest wymagającą byliną. Lubi miejsca słoneczne, ale dobrze czuje się też w półcieniu. Dobrze rośnie na wilgotnych i suchych glebach, jednak muszą to być gleby żyzne.

Nazewnictwo

Pysznogłówka bywa nazywana bergamotką z powodu swojego zapachu przypominającego cierpki cytrynowy aromat ekstrahowany ze skórki owoców pomarańczy bergamoty. Inne jej nazwy to melisa amerykańska, indiański pióropusz (Indian plume), czy pszczeli lub górski balsam (Bee balm, Mountain balm).

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Monarda didyma in the USA.svg
Autor: Howcheng, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Map showing distribution by US state for Monarda didyma.