Róża Robota

Róża Robota
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1921
Ciechanów

Data i miejsce śmierci

6 stycznia 1945
KL Auschwitz

Zawód, zajęcie

działaczka żydowskiego ruchu oporu

Róża Robota (ur. 1921 w Ciechanowie, zm. 6 stycznia 1945 w Auschwitz-Birkenau)[1] – żydowska uczestniczka ruchu oporu w obozie Auschwitz-Birkenau. Jedna z czterech kobiet, które powieszono w KL Auschwitz za rolę w buncie Sonderkommando, który miał miejsce 7 października 1944.

Biografia

Urodziła się w rodzinie zasymilowanych Żydów, działała w Ha-Szomer Ha-Cair i po wybuchu II wojny światowej zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Aresztowana w 1942 roku, znalazła się w transporcie Żydów skierowanych do obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. Podczas selekcji skierowano ją do sortowni odzieży po zamordowanych więźniach w krematorium III, tam została odnaleziona przez działających w ruchu oporu więźniów pochodzących z jej rodzinnego miasta. Po przeniesieniu do pracy w fabryce amunicji Union w Monowicach zaangażowała się w przemycanie prochu potrzebnego do wysadzenia krematorium przez Sonderkommando, co miało być częścią zorganizowanego buntu. Wtajemniczone w akcję więźniarki wynosiły proch w małych woreczkach, które znajdowały się po wewnętrznej stronie sukienki, w węzłach chustek noszonych na głowie, ukryty pod paznokciami i na dłoniach. Do grupy zaangażowanej w wynoszenie prochu należały również Ala Gertner, Regina Safirsztajn, Róża Grunapfel Meth, Hadassa Złotnicka, Marta Bindiger, Genia Fischer, Inge Frank, Chana Wajcblum, Estera (Estusia) Wajcblum i inne więźniarki[2]. Bunt w Sonderkommando w Krematorium IV rozpoczął się wysadzeniem 7 października 1944 roku budynku krematorium, który został częściowo zniszczony. Sama akcja nie powiodła się, zginęli niektórzy esesmani, a w wyniku pościgu więźniowie, którzy próbowali uciec. Grupa planująca bunt została zadenuncjowana, wśród zdradzonych znalazły się Róża Robota, Ala Gertner, Regina Safirsztajn i Estusia Wajcblum. Zamknięto je w bunkrze karnym w centralnej części obozu i przez miesiąc torturowano, ale nikogo nie wydały. 6 stycznia 1945 roku zostały publicznie powieszone, była to ostatnia egzekucja publiczna na terenie obozu[3].

Różę upamiętnia „Rosa Robota Gate” przy Montefiore Randwick w Sydney (Australia), nazwę tą nadano z inicjatywy Sama Pitzera, którego siostra poznała ją podczas uwięzienia w Auschwitz.

Przypisy

  1. ↑ Yad Vashem – Robota, Rosa.
  2. ↑ Isak Arbus, Roza Robota, a Heroine of the Auschwitz Uprising, Jewish Currents, 6 października 2015 [dostęp 2020-07-13] (ang.).
  3. ↑ Witold i Róża, www.tygodnikpowszechny.pl, 20 stycznia 2010 [dostęp 2020-07-13] (pol.).

Bibliografia

  • Brana Gurewitsch, Mothers, Sisters, Resisters: Oral Histories of Women Who Survived the Holocaust, The University of Alabama Press, 1998, ISBN 0-8173-0952-7.
  • The Union Kommando in Auschwitz: The Auschwitz Munition Factory Through the Eyes of Its Former Slave Laborers, Lore Shelley (tłum.), Israel Gutman, Dori Laub, Lanham: University Press of America, 1996, ISBN 0-7618-0194-4, OCLC 830294625.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Roza Robota (1921-1945).jpg
Róża Robota (ur. 1921 w Ciechanowie, zm. 5 stycznia 1945 w Auschwitz-Birkenau) – żydowska uczestniczka ruchu oporu w obozie Auschwitz-Birkenau. Jedna z czterech kobiet, które powieszono w KL Auschwitz za rolę w buncie Sonderkommando, który miał miejsce 7 października 1944.