R-7 (rodzina rakiet)
Rakiety R-7 (ros. Р-7) – seria rosyjskich (dawniej radzieckich) rakiet nośnych bazujących na pocisku balistycznym R-7, pierwszym na świecie pocisku typu ICBM.
Kilka rakiet typu R-7 zostało użytych do załogowych lotów kosmicznych. Obecnie na świecie istnieją 3 kosmodromy obsługujące rakiety typu R-7:
- Kosmodrom Plesieck, Federacja Rosyjska
- Kosmodrom Bajkonur, Republika Kazachstanu
- Gujańskie Centrum Kosmiczne, Gujana Francuska (terytorium zależne Francji).
Wersje rakiet R-7
| Nazwa | Numer indeksu GRAU | Funkcja | Liczba stopni* | Pierwszy lot | Ostatni lot | Starty | Uwagi | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wszystkie | Udane | Nieudane | |||||||
| R-7 | 8K71 | ICBM | 1 | 15 maja 1957 | 27 lutego 1961 | 27 | 18 | 9 | Pierwszy pocisk ICBM na świecie |
| Sputnik PS | 8K71PS | Rakieta nośna | 1 | 4 października 1957 | 3 listopada 1957 | 2 | 2 | 0 | Pierwsza w historii rakieta nośna Wyniosła satelity Sputnik 1 i Sputnik 2 |
| Sputnik | 8A91 | Rakieta nośna | 1 | 27 kwietnia 1958 | 15 maja 1958 | 2 | 1 | 1 | Wystrzeliła satelitę Sputnik 3 |
| Łuna | 8K72 | Rakieta nośna | 2 | 23 grudnia 1958 | 16 kwietnia 1960 | 9 | 2 | 7 | Wyniosła pierwsze sondy księżycowe |
| R-7A | 8K74 | ICBM | 1 | 23 grudnia 1959 | 25 lipca 1967 | 21 | 18 | 3 | |
| Wostok Ł | 8K72Ł | Rakieta nośna | 2 | 15 maja 1960 | 1 grudnia 1960 | 4 | 3 | 1 | |
| Mołnia | 8K78 | Rakieta nośna | 3 | 20 stycznia 1960 | 3 grudnia 1965 | 26 | 12 | 14 | |
| Wostok K | 8K72K | Rakieta nośna | 2 | 22 grudnia 1960 | 10 lipca 1964 | 13 | 11 | 2 | Użyta w załogowych misjach programu Wostok Pierwsza rakieta, która wyniosła człowieka w kosmos |
| Mołnia Ł | 8K78L | Rakieta nośna | 4 | ||||||
| Wostok 2 | 8A92 | Rakieta nośna | 2 | 1 czerwca 1962 | 12 maja 1967 | 45 | 40 | 5 | |
| Poliot | 11A59 | Rakieta nośna | 1 | 1 listopada 1963 | 12 kwietnia 1964 | 2 | 2 | 0 | Testy broni antysatelitarnej |
| Woschod | 11A57 | Rakieta nośna | 2 | 16 listopada 1963 | 29 czerwca 1976 | 300 | 277 | 23 | Wyniosła załogi lotów Woschod 1 i Woschod 2 |
| Mołnia M | 8K78M | Rakieta nośna | 3 | 19 lutego 1964 | 30 września 2010[1] | 297 | 276 | 21 | |
| Wostok 2M | 8A92M | Rakieta nośna | 2 | 28 sierpnia 1964 | 29 sierpnia 1991 | 94 | 92 | 2 | |
| Sojuz-Wostok | 11A510 | Rakieta nośna | 3 | 27 grudnia 1965 | 20 lipca 1966 | 2 | 2 | 0 | |
| Sojuz | 11A511 | Rakieta nośna | 2 | 28 listopada 1966 | 24 maja 1975 | 30 | 28 | 2 | Wyniosła pierwsze pojazdy załogowe programu Sojuz |
| Sojuz B | 11K55 | Rakieta nośna | 2 | ||||||
| Sojuz W | 11K56 | Rakieta nośna | 2 | ||||||
| Sojuz R | 11A514 | Rakieta nośna | 2 | ||||||
| Sojuz Ł | 11A511Ł | Rakieta nośna | 2 | 24 listopada 1970 | 12 sierpnia 1971 | 3 | 3 | 0 | |
| Sojuz M | 11A511M | Rakieta nośna | 2 | 27 grudnia 1971 | 31 marca 1976 | 8 | 8 | 0 | |
| Sojuz U | 11A511U | Rakieta nośna | 2 | 18 maja 1973 | 22 lutego 2017 | 786 +1[2] | 765[2] | 22[2] | Jedna z najczęściej używanych rakiet nośnych Użyta do załogowych lotów programu Sojuz |
| Sojuz U2 | 11A511U2 | Rakieta nośna | 2 | 23 grudnia 1982 | 3 września 1995 | 72[3] | 72[3] | 0[3] | Używana w programie Sojuz Paliwem była mieszanka nafty syntetycznej (Syntin) i ciekłego tlenu |
| Sojuz FG | 11A511U-FG | Rakieta nośna | 2 | 20 maja 2001 | 25 września 2019 | 70 | 69 | 1 | Używana głównie do lotów załogowych i towarowych na ISS |
| Sojuz 2.1A | 14A14A | Rakieta nośna | 2 | 8 listopada 2004 | Aktywna | 8 | 7 | 1 | |
| Sojuz 2.1B | 14A14B | Rakieta nośna | 2 | 27 grudnia 2006 | Aktywna | 7 | 6 | 1 | |
| * Bez dopalaczy | |||||||||
Przypisy
- ↑ Xuequan Mu: Russia sends military satellite into space. Xinhua, 1 października 2010. [dostęp 2010-09-30].
- ↑ a b c Chris Gebhardt: Longest-serving rocket in history bids farewell with Progress MS-05 launch (ang.). W: NASASpaceFlight [on-line]. 2017-02-21. [dostęp 2017-06-09].
- ↑ a b c Mark Wade: Soyuz-U2 (ang.). W: Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2017-06-09].
Linki zewnętrzne
- Mark Wade: R-7 (ang.). W: Encyclopedia Astronautica [on-line].
Media użyte na tej stronie
Roket Launcher R-7.svg
This shows the evolution of Soviet space launch vehicles in the early years. From the left are the R-7 ICBM (InterContinental Ballistic Missile), the Sputnik launcher, the Vostok launcher, and the Soyuz launcher.
This shows the evolution of Soviet space launch vehicles in the early years. From the left are the R-7 ICBM (InterContinental Ballistic Missile), the Sputnik launcher, the Vostok launcher, and the Soyuz launcher.