Reguła 107%

Reguła 107% – zasada w Formule 1 obowiązująca w latach 19962002 i od roku 2011 mówiąca, że kierowca, który w trakcie kwalifikacji uzyskał czas gorszy niż 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu pole position (od 2011 roku zdobywcy najlepszego czasu w Q1), z zasady nie kwalifikuje się do wyścigu, chyba że sędziowie z powodu wyjątkowych okoliczności uczynią wyjątek.

Historia

Wprowadzenie

Organ zarządzający Formułą 1, Fédération Internationale de l’Automobile (FIA), wprowadził regułę 107% na zebraniu Światowej Rady Sportów Motorowych w czerwcu 1995 roku, tuż przed Grand Prix Francji[1]. Z propozycją wprowadzenia takiej zasady wyszła Komisja Formuły 1 – grupa przedstawicieli Formuły 1[2]. W trakcie kilku poprzednich lat do wyścigu kwalifikowało się 26 najlepszych kierowców z kwalifikacji. W sezonie 1995 stawka zmniejszyła się początkowo do 26, a później do 24 samochodów, co spowodowało, że każdy kierowca miał zapewniony udział w wyścigu – w tym zespoły mające małe budżety i wolne samochody, między innymi Forti, Pacific czy Simtek. Początkowo regułę 107% planowano wprowadzić począwszy od Grand Prix Węgier 1995. Wymagało to jednak zgody wszystkich zespołów, a Forti i Pacific zaprotestowały. Niemniej jednak fakt, że reguła była wspierana przez większość zespołów pozwolił na wprowadzenie jej od początku sezonu 1996[2].

Wypowiadając się na temat wprowadzenia reguły 107% prezydent FIA Max Mosley powiedział, że "każdy mały zespół, który jest odpowiednio zorganizowany, będzie w stanie osiągnąć margines 107%"[3]. Właściciel praw komercyjnych do Formuły 1, Bernie Ecclestone, powiedział, że Formuła 1 jest najlepsza i nie potrzebuje czegoś, co nie byłoby najlepsze. Z drugiej strony małe zespoły wyrażały obawę związaną z wprowadzeniem reguły[2].

Zastosowanie

Reguła 107% po raz pierwszy znalazła zastosowanie w pierwszym Grand Prix, w którym obowiązywała – Grand Prix Australii: kierowcy Forti, Luca Badoer i Andrea Montermini, nie zdołali osiągnąć wymaganego czasu. Ścigali się oni jednak ulepszoną wersją ubiegłorocznego Forti FG01, w którym w 1995 roku tylko raz (na 34 razy) kierowca Forti uzyskał w kwalifikacjach czas lepszy niż 107% czasu zdobywcy pole position[4]. W Grand Prix San Marino Badoer ścigał się nowym Forti FG03, a Montermini używał jeszcze starego modelu, i to tylko Montermini nie zdołał się zakwalifikować[5]. Kierowcy tego zespołu nie zakwalifikowali się później jeszcze do Grand Prix Hiszpanii i Grand Prix Wielkiej Brytanii (kiedy to w ogóle nie wyjechali na treningi)[6]. W późniejszej części sezonu zastępujący w Minardi Giancarlo Fisichellę Giovanni Lavaggi nie zakwalifikował się do Grand Prix Niemiec, Belgii i Japonii.

W sezonie 1997 reguła 107% znalazła zastosowanie tylko w Grand Prix Australii. Czas powyżej 107% zdobywcy pole position uzyskali Pedro Diniz, Vincenzo Sospiri oraz Ricardo Rosset. Sędziowie dopuścili jednak Diniza do startu między innymi na podstawie tego, że w trakcie treningów osiągał czasy poniżej 107%[7][8]. W przepisie mówiącym o regule 107% był bowiem zapis o "wyjątkowych okolicznościach", w jakich sędziowie mogą dopuścić kierowcę do wyścigu mimo nieuzyskania czasu poniżej 107% czasu zdobywcy pole position, i FIA zacytowała ten zapis[9]. Natomiast Sospiri i Rosset, kierowcy nowo powstałego zespołu MasterCard Lola, uzyskali w kwalifikacjach czasy odpowiednio o 5 i 6 sekund gorsze od Diniza i nie zostali dopuszczeni do wyścigu[7].

W sezonie 1998 Rosset – wówczas kierowca Tyrrella – nie zakwalifikował się pięciokrotnie. Czas powyżej 107% czasu zdobywcy pole position uzyskał w kwalifikacjach do Grand Prix Hiszpanii, Monako, Węgier i Japonii. Rosset nie zakwalifikował się także do Niemiec, ale na skutek kontuzji po wypadku w trakcie treningów w ogóle nie wziął udziału w kwalifikacjach[10].

W roku 1999 reguła 107% była stosowana dwukrotnie. Za pierwszym razem do Grand Prix Australii nie zakwalifikował się Marc Gené, ale na podstawie czasów uzyskiwanych w wolnych treningach sędziowie dopuścili go do startu[11]. W kwalifikacjach do Grand Prix Francji panowały bardzo zmienne warunki, a wraz z upływem kwalifikacji coraz mocniej padał deszcz. Z tego powodu zasady 107% nie wypełnili Damon Hill, Marc Gené, Luca Badoer, Pedro de la Rosa i Toranosuke Takagi, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[12].

W sezonie 2000 zasada 107% nie była stosowana ani razu. W roku 2001 natomiast znalazła zastosowanie trzykrotnie. W pierwszym Grand Prix sezonu w Australii Tarso Marques nie uzyskał wymaganego czasu, ale z powodu "wyjątkowych okoliczności" został dopuszczony do wyścigu pomimo faktu, że ani razu w trakcie weekendu wyścigowego w Australii nie ustalił czasu lepszego niż 107% najlepszego czasu[13]. Plotkowano, że dopuszczenie Marquesa do startu było spowodowane tym, iż nowy właściciel Minardi, Australijczyk Paul Stoddart, chciał, by w "domowym" Grand Prix wystartowali obaj kierowcy zespołu[14]. W Grand Prix Wielkiej Brytanii Marques ponownie nie wypełnił regulaminowego minimum, ale tym razem nie został dopuszczony do startu[15]. Kwalifikacje do Grand Prix Belgii odbywały się wpierw na mokrym torze, który później powoli przesychał. Z tego powodu regulaminowego czasu nie uzyskali Jos Verstappen, Fernando Alonso, Enrique Bernoldi i Tarso Marques, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[16].

Kierowcy Arrowsa celowo nie zakwalifikowali się do Grand Prix Francji 2002 z powodu problemów finansowych zespołu.

W sezonie 2002 zasada 107% również była stosowana. W Grand Prix Australii Takuma Satō rozbił swojego Jordana podczas treningów i w kwalifikacjach korzystał z samochodu zapasowego. Jednak z powodu awarii skrzyni biegów Japończyk nie zdołał przejechać mierzonego okrążenia. Następnie Giancarlo Fisichella pożyczył Satō swój samochód, ale wtedy już mocno padało i Satō nie uzyskał regulaminowych 107%. Został on jednak dopuszczony do startu[17]. Alex Yoong nie zakwalifikował się do Grand Prix San Marino, Wielkiej Brytanii i Niemiec, po czym został na dwa wyścigi zastąpiony przez Anthony’ego Davidsona[18]. W Grand Prix Francji zespół Arrows przeżywał problemy finansowe i stawił się na kwalifikacje tylko po to, by uniknąć kary finansowej; kierowcy zespołu, Heinz-Harald Frentzen i Enrique Bernoldi, nie przejechali okrążenia poniżej 107%, a Frentzen opuścił tor 10 minut przed zakończeniem sesji[19]. Fisichella nie ustanowił czasu podczas tej sesji, jednak było to wynikiem wypadku podczas treningów[19].

Zasada 107% została zniesiona po sezonie 2002, kiedy to ustalono nowy format kwalifikacji.

Łącznie reguła 107% została złamana 37 razy. 13 razy kierowcy zostali dopuszczeni do startów. Reguła znalazła zastosowanie podczas 23 Grand Prix.

Powrót

23 czerwca 2010 roku Światowa Rada Sportów Motorowych ogłosiła, że od sezonu 2011 ponownie będzie obowiązywać reguła 107%. Z powodu trzech części kwalifikacji, do wyścigu nie zakwalifikują się kierowcy, którzy uzyskają czas gorszy od 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu w pierwszej części kwalifikacji (Q1)[20]. Już w pierwszym Grand Prix jej powrotu (Grand Prix Australii 2011) naruszyli ją kierowcy zespołu HRT, Narain Karthikeyan i Vitantonio Liuzzi[21].

Lista naruszeń reguły 107%

Reguła 107% (1996–2002)
SezonWyścigCzas pole positionCzas 107%KierowcaZespółCzas% pole positionDopuszczony
do startu
1996Grand Prix Australii1:32,3711:38,837Włochy Luca BadoerWłochy Forti1:39,202107,395Nie
Włochy Andrea Montermini1:42,087110,518Nie
Grand Prix Europy1:18,9411:24,467Włochy Andrea MonterminiWłochy Forti1:25,053107,742Nie
Włochy Luca Badoer1:25,840108,739Nie
Grand Prix San Marino1:26,8901:32,972Włochy Andrea MonterminiWłochy Forti1:33,685107,802Nie
Grand Prix Hiszpanii1:20,6501:26,295Włochy Luca BadoerWłochy Forti1:26,615107,396Nie
Włochy Andrea Montermini1:27,358108,317Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii1:26,8751:32,956Włochy Andrea MonterminiWłochy Forti1:35,206109,590Nie
Włochy Luca Badoer1:35,304109,702Nie
Grand Prix Niemiec1:43,9121:51,186Włochy Giovanni LavaggiWłochy Minardi1:51,357107,165Nie
Grand Prix Belgii1:50,5741:58,314Włochy Giovanni LavaggiWłochy Minardi1:58,579107,239Nie
Grand Prix Japonii1:38,9091:45,833Włochy Giovanni LavaggiWłochy Minardi1:46,795107,973Nie
1997Grand Prix Australii1:29,3691:35,625Brazylia Pedro DinizWielka Brytania Arrows1:35,972107,388Tak
Włochy Vincenzo SospiriWielka Brytania Lola1:40,972112,988Nie
Brazylia Ricardo Rosset1:42,086114,230Nie
1998Grand Prix Hiszpanii1:20,2621:25,880Brazylia Ricardo RossetWielka Brytania Tyrrell1:25,946107,082Nie
Grand Prix Monako1:19,7981:25,383Brazylia Ricardo RossetWielka Brytania Tyrrell1:25,737107,443Nie
Grand Prix Węgier1:16,9731:22,361Brazylia Ricardo RossetWielka Brytania Tyrrell1:23,140108,012Nie
Grand Prix Japonii1:36,2931:43,033Brazylia Ricardo RossetWielka Brytania Tyrrell1:43,259107,234Nie
1999Grand Prix Australii1:30,4621:36,794Hiszpania Marc GenéWłochy Minardi1:37,013107,242Tak
Grand Prix Francji1:38,4411:45,331Wielka Brytania Damon HillIrlandia Jordan1:45,334107,002Tak
Hiszpania Marc GenéWłochy Minardi1:46,324108,008Tak
Włochy Luca Badoer1:46,784108,475Tak
Hiszpania Pedro de la RosaWielka Brytania Arrows1:48,215109,929Tak
Japonia Toranosuke Takagi1:48,322110,038Tak
2001Grand Prix Australii1:26,8921:32,974Brazylia Tarso MarquesWłochy Minardi1:33,228107,292Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii1:20,4471:26,078Brazylia Tarso MarquesWłochy Minardi1:26,508107,534Nie
Grand Prix Belgii1:52,0721:59,917Holandia Jos VerstappenWielka Brytania Arrows2:02,039108,893Tak
Hiszpania Fernando AlonsoWłochy Minardi2:02,594109,389Tak
Brazylia Enrique BernoldiWielka Brytania Arrows2:03,048109,794Tak
Brazylia Tarso MarquesWłochy Minardi2:04,204110,825Tak
2002Grand Prix Australii1:25,8431:31,852Japonia Takuma SatōIrlandia Jordan1:53,351132,045Tak
Grand Prix San Marino1:21,0911:26,767Malezja Alex YoongWłochy Minardi1:27,241107,584Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii1:18,9981:24,527Malezja Alex YoongWłochy Minardi1:24,785107,291Nie
Grand Prix Francji1:11,9851:17,023Niemcy Heinz-Harald FrentzenWielka Brytania Arrows1:18,497109,046Nie
Brazylia Enrique Bernoldi1:19,843110,916Nie
Grand Prix Niemiec1:14,3891:19,596Malezja Alex YoongWłochy Minardi1:19,775107,240Nie
Reguła 107% (od 2011)
SezonWyścigCzas Q1Czas 107%KierowcaZespółCzas% pole positionDopuszczony
do startu
2011Grand Prix Australii1:25,2961:31,266Włochy Vitantonio LiuzziHiszpania HRT1:32,978109,006Nie
Indie Narain Karthikeyan1:34,293110,547Nie
Grand Prix Kanady1:13.8221:18.989Belgia Jérôme d’AmbrosioRosja Virgin1:19.414107,575Tak
Grand Prix Belgii2:01.8132:10.339Belgia Jérôme d’AmbrosioRosja Virgin2:11.601108,035Tak
Włochy Vitantonio LiuzziHiszpania HRT2:11.616108,047Tak
Australia Daniel Ricciardo2:13.077109,246Tak
2012Grand Prix Australii1:26,1821:32,215Hiszpania Pedro de la RosaHiszpania HRT1:33,495108,486Nie
Indie Narain Karthikeyan1:33,643108,657Nie
Grand Prix Hiszpanii1:22,5831:28,364Indie Narain KarthikeyanHiszpania HRT1:31,122110,340Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii1:46,2791:53,718Francja Charles PicRosja Marussia1:54,143107,399Tak
2013Grand Prix Australii1:43,3801:50,617Francja Charles PicMalezja Caterham1:50,626107,009Tak
2014Grand Prix Wielkiej Brytanii1:40.3801:47.406Szwecja Marcus EricssonMalezja Caterham1:49.421109.006Tak
Japonia Kamui Kobayashi1:49.625109.210Tak
2015Grand Prix Malezji1:39.2691:46.217Hiszpania Roberto MerhiWielka Brytania Marussia1:46.677107.462Tak
Grand Prix Japonii1:33.0151:39.386Stany Zjednoczone Alexander RossiWielka Brytania Marussia1:47.114115.158Tak
Grand Prix Stanów Zjednoczonych1:56:4952:04.653Hiszpania Carlos Sainz Jr.Włochy Toro Rosso2:07.304109.279Tak
2016Grand Prix Monako1:14.9121:19.832Holandia Max VerstappenAustria Red Bull1:22.467110.085Tak
Grand Prix Węgier1:33.3021:39.833Australia Daniel RicciardoAustria Red Bull1:39.968107.145Tak
Holandia Max Verstappen1:40.424107.663Tak
Meksyk Sergio PérezIndie Force India1:41.411108.691Tak
Niemcy Nico Hülkenberg1:41.471108.755Tak
Finlandia Valtteri BottasWielka Brytania Williams1:42.758110.135Tak
Wielka Brytania Jolyon PalmerFrancja Renault1:43.965111.428Tak
Brazylia Felipe MassaWielka Brytania Williams1:43.999110.465Tak
Dania Kevin MagnussenFrancja Renault1:44.543112.048Tak
Szwecja Marcus EricssonSzwajcaria Sauber1:46.984114.664Tak
Niemcy Pascal WehrleinWielka Brytania Manor1:47.343115.049Tak
Indonezja Rio Haryanto1:50.189118.099Tak
2017Grand Prix Włoch1:35.7161:42.416Francja Romain GrosjeanStany Zjednoczone Haas1:43.355107.226Tak
2018Grand Prix Azerbejdżanu1:42.5381:49.715Nowa Zelandia Brendon HartleyWłochy Toro Rosso1:57.354114.449Tak
2021Grand Prix Francji1:31.0011:37.371Kanada Lance StrollWielka Brytania Aston Martin2:12.584147.332Tak

Inne serie

Zasada 107% była używana w Serii GP2 i została zastosowana trzykrotnie. Marcos Martínez z powodu problemów z silnikiem nie zakwalifikował się do swojego pierwszego wyścigu (Hungaroring, sezon 2007) mimo faktu, że podczas treningów uzyskiwał czasy poniżej 107% najlepszych czasów[22]. W sezonie 2009 w trakcie rundy w Monako Ricardo Teixeira uzyskał czas gorszy od 107% czasu zdobywcy pole position i nie wystartował w wyścigach[23]. W kwalifikacjach do rundy mistrzostw na Hungaroringu w tym samym roku, Romain Grosjean i Franck Perera zderzyli się przed ustanowieniem przez ich obu mierzonego czasu okrążenia. Perera został uznany za winnego spowodowania kolizji, za co zakazano mu startu w pierwszym wyścigu, ale w drugim mógł wystartować (z ostatniego rzędu); Grosjean nie wystartował w obu wyścigach[24]. Perera nie zakwalifikował się do wyścigów na torze Spa-Francorchamps z powodu nieuzyskania w kwalifikacjach regulaminowego czasu[25]. Również Grosjean nie uzyskał regulaminowych 107% w Monako w sezonie 2011, z powodu trafiania na wolniejszych kierowców na okrążeniach pomiarowych oraz kolizji ze swoim kolegą z zespołu Pålem Varhaugiem[26].

Przypisy

  1. World Council decisions (ang.). grandprix.com, 1995-07-03. [dostęp 2010-12-18].
  2. a b c Tony Dodgins. Top Story: F1 grid cut threatens small teams. „Autosport”. 139 (13), s. 4-5, 1995-06-29. Haymarket. ISSN 0269-946X. 
  3. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1995-96. Hazleton, 1995, s. 38. ISBN 1-874557-36-5.
  4. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 101. ISBN 1-874557-91-8.
  5. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 136. ISBN 1-874557-91-8.
  6. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 185. ISBN 1-874557-91-8.
  7. a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 107. ISBN 1-874557-47-0.
  8. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 100. ISBN 1-874557-47-0.
  9. F1 teams race home to test (ang.). grandprix.com, 1997-03-17. [dostęp 2010-12-18].
  10. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1998-99. Hazleton, 1998, s. 192. ISBN 1-874557-43-8.
  11. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 99. ISBN 1-874557-34-9.
  12. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 149. ISBN 1-874557-34-9.
  13. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 115. ISBN 1-903135-06-0.
  14. GRAND PRIX RESULTS: AUSTRALIAN GP, 2001 (ang.). grandprix.com. [dostęp 2010-12-18].
  15. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 198. ISBN 1-903135-06-0.
  16. Nigel Mansell (red.): 2001 Formula One Annual. European Press, 2001, s. 353, 379, 495. ISBN 0-9541368-0-2.
  17. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 91. ISBN 1-903135-10-9.
  18. Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 81. ISBN 1-903135-10-9.
  19. a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 180. ISBN 1-903135-10-9.
  20. Press Release: World Motor Sport Council (23/06/2010) (ang.). fia.com, 2010-06-23. [dostęp 2010-12-18].
  21. Qantas Australian Grand Prix 2011 – Łączny wynik kwalifikacji (pol.). f1wm.pl. [dostęp 2011-03-26].
  22. Martínez not allowed to debut in GP2 this weekend (ang.). gp2.gpupdate.net, 2007-08-04. [dostęp 2010-12-18].
  23. Trident Racing's Davide Rigon, 9th while Ricardo Teixeira did not start (ang.). automobilsport.com, 2009-05-23. [dostęp 2010-12-18].
  24. Franck Perera handed penalty (ang.). gp2.gpupdate.net, 2009-07-24. [dostęp 2010-12-18].
  25. Mark Glendenning: Di Grassi penalised for blocking (ang.). autosport.com, 2009-08-28. [dostęp 2010-12-18].
  26. Marek Roczniak: Van der Garde ponownie na pole position w GP2 (pol.). f1wm.pl, 2011-05-26. [dostęp 2011-05-26].

Media użyte na tej stronie

Flag of Malaysia.svg
Flag of Malaysia – Jalur Gemilang (Stripes of Glory)
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Indonesia.svg
bendera Indonesia
Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.