Reguła Hückla

Reguła Hückla (reguła 4n+2) − prosta metoda pozwalająca na sprawdzenie, czy płaski pierścień związku chemicznego jest aromatyczny. Reguła ta wynika z analiz kwantowo-mechanicznych zjawiska aromatyczności wykonanych przez Ericha Hückla w 1931 r.

Reguła ta głosi:

Związek jest prawdopodobnie aromatyczny, gdy w układzie wiązań wielokrotnych tworzących układ cykliczny tego związku występuje 4n+2 elektronów zlokalizowanych na wiązaniach π, gdzie n = dowolna liczba naturalna.

Reguła ta w praktyce jest sprawdzona dla n = od 0 do 6, przy czym zawodzi ona dla związków, w których występują więcej niż 3 sprzężone pierścienie. Np. piren i koronen są związkami aromatycznymi, mimo że nie spełniają reguły Hückla[1]. Podobnie jest też z fulerenami.

Dokładniejszym sposobem ustalania aromatyczności związków organicznych jest metoda Pariser-Parr-Pople, która jednak nie daje się sprowadzić do prostej formuły obliczeniowej.

Przykłady związków aromatycznych spełniających regułę Hückla

  • związki oparte na aromatycznym węglowodorowym pierścieniu, np. benzen lub naftalen


Przykładowe związki heterocykliczne spełniające regułę Hückla
  • związki zawierające heteroatomy
Tiofen spełnia wszystkie warunki związku aromatycznego – atom siarki (podobnie jak w przypadku innych heterocyklicznych: np. furanu i pirolu) dostarcza do pierścienia dodatkową parę elektronową, spełniając warunek aromatyzacji pierścienia.


Przykładowe jony spełniające regułę Hückla
  • związki jonowe
    • karboaniony
Karboaniony to rodzaj jonów, które powstają przez oderwanie atomu wodoru od atomu węgla z pozostawieniem wolnej pary elektronowej na atomie węgla. W niektórych układach cyklicznych para ta jest włączana do układu wiązań π na skutek czego jon uzyskuje cechy aromatyczności. Przykładem takiego anionu jest cyklopentadienyl.
    • karbokationy
Przykładem karbokationu spełniającego regułę Hückla jest kation cykloheptatrienylowy.

Przypisy

  1. Roberts, John D., Streitwieser, Andrew, Regan, Clare M.. Small-Ring Compounds. X. Molecular Orbital Calculations of Properties of Some Small-Ring Hydrocarbons and Free Radicals. „Journal of the American Chemical Society”. 74 (18), s. 4579-4582, 1952. DOI: 10.1021/ja01138a038. 

Media użyte na tej stronie

Pyridine.svg
Chemical structure of pyridine.
Naphthalene-2D-Skeletal.svg
Skeletal formula of Naphthalene
Cycloheptatrienyl-Kation.svg
Structure of the cycloheptatrienyl cation
Furan structure.svg
Chemical structure of Furan
Thiophen.svg
Structural formula of thiophene
Cyclopentadienyl-Anion.svg
Structure of the cyclopentadienyl anion