Reichsarbeitsdienst
Reichsarbeitsdienst (RAD; niem. Służba Pracy Rzeszy) – masowa organizacja przystosowania obywatelskiego i wojskowego młodzieży w III Rzeszy, która w trakcie II wojny światowej wykonywała funkcje pomocnicze wobec Wehrmachtu.
Historia
W 1933 po dojściu do władzy przez NSDAP, jej kierownictwo zainteresowało się działalnością Konstantina Hierla, który prowadził działalność wśród młodzieży na rzecz kształtowania postaw obywatelskich poprzez naukę i pracę. Konstantin Hierl na polecenie Adolfa Hitlera został mianowany sekretarzem ds. pracy (Staatssekretär) w Ministerstwie Pracy (Reichsarbeitsministerium). Stworzył on wtedy organizację o nazwie Reichsarbeitsdienst i został jej przywódcą przyjmując tytuł Reichsarbeitsführer.
Celem organizacji było kształtowanie postaw młodzieży wobec państwa poprzez pracę. Początkowo do organizacji wstępowali ochotnicy. 26 czerwca 1935 wprowadzono w III Rzeszy zarządzenie o obowiązku sześciomiesięcznej pracy na rzecz państwa, a obowiązek miał być wypełniony poprzez pracę w Reichsarbeitsdienst. Zarządzeniu temu podlegali mężczyźni w wieku od 18 do 25 lat, a od 4 września 1939 także kobiety.
Wprowadzenie obowiązku pracy spowodowało gwałtowny rozwój organizacji, której struktury w szybkim czasie powstały we wszystkich landach III Rzeszy, a organizacja przybrała charakter organizacji masowej. Zaczęto też wydawać oficjalny organ prasowy organizacji Der Arbeitsmann. Organizacja wykonywała pracę na rzecz państwa w różnych dziedzinach życia gospodarczego wyznaczanych przez Ministerstwo Pracy.
Po wybuchu II wojny światowej głównym zadaniem Reichsarbeitsdienst stało się wykonywanie prac na rzecz Wehrmachtu, wtedy też RAD zaczęto traktować jako formację pomocniczą Wehrmachtu. Wykonywała ona szereg pracy na rzecz Wehrmachtu, a zwłaszcza zajmowała się budową umocnień. Dziełem tej organizacji był m.in. system umocnień Wału Atlantyckiego i Linii Zygfryda. Oddziały RAD wykorzystywane w pracach na froncie wschodnim, gdzie niektóre oddziały wzięły udział w walkach z Armią Czerwoną.
W 1944 część oddziałów RAD zaczęto wykorzystywać do obsługi baterii przeciwlotniczych. Wtedy też zaczęto wcielać coraz młodszych mężczyzn w wieku od 15 lat i używano ich do budowy okopów i umocnień. Zaczęto ich również włączać do Volkssturmu.
RAD na froncie
30 marca 1945 z oddziałów RAD utworzono 4 dywizje piechoty, które w kwietniu i maju 1945 walczyły w składzie 3 Armii Pancernej i 12 Armii.
- Dywizja Piechoty Schlageter (1 Dywizja RAD)
- Dywizja Piechoty Friedrich Ludwig Jahn (2 Dywizja RAD)
- Dywizja Piechoty Theodor Körner (3 Dywizja RAD)
- Dywizja Piechoty Güstrow (4 Dywizja RAD)
Po upadku III Rzeszy Reichsarbeitsdienst przestała istnieć.
Struktura
Organizacja składała się z dwóch pionów: dla mężczyzn – Reichsarbeitsdienst Männer (RAD/M) i kobiet – Reichsarbeitdienst der weiblichen Jugend (RAD/wJ). Na czele organizacji stał Reichsarbeitsführer, którą to funkcję pełnił Konstantin Hierl przez cały okres jej istnienia w latach 1933–1945. Na szczeblu landów istniały dowództwo RAD o nazwie Arbeitsgau. W skład Arbeitsgau wchodziło od 6 do 8 oddziałów Arbeitsgruppen (niem. grupa robocza – batalion), liczące od 1200–1800 ludzi (każdy). Arbeitsgruppen dzieliły się na kompanie, których było 6.
Umundurowanie i stopnie
Członkowie RAD nosili mundury w kolorze brązowym. Na rękawach i czapkach mieli symbole RAD: łopatę i kłosy zboża ze swastyką. Oznaczenie stopni w RAD:
| Mężczyźni | Kobiety |
|---|---|
|
|
Zobacz też
| |||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
Autor:
- 38254-new_folder-13.svg: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
- derivative work: Lampak (talk)
source of the original version: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
General Flag of the German Labour Service (Allgemeine Flagge des Reichsarbeitsdienstes) 1935-1945
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-P021658 / Frankl, A. / CC-BY-SA 3.0
Bildbeschreibun der deutschen de-wp: Rangabzeichen des Reichsarbeitsdienstes – Abbildungen von Kragenspiegeln und Schulterklappen (unvollständig). Die Dienstgrad bzw. Ränge der Angehörigen des Reichsarbeitsdienstes waren absteigend:
- Generale
- 01 Reichsarbeitsführer (Generlafeldmarschall, OF-10
- Bild fehlt – Generaloberstfeldmeister (Generaloberst OF-9); wie Nr. 3 Generalarbeitsführer, jedoch mit drei Sternen
- Bild fehlt – Generalfeldmeister (General der Waffengattung OF-8); wie NR. 3 Generalarbeitsführer, jedoch mit zwei Sternen
- 02 Obergeneralarbeitsführer (Generalleutnant, OF-7)
- 03 Generalarbeitsführer (Generalmajor, OF-6)
- Offiziere
- 04 Oberstarbeitsführer (Oberst, OF-5)
- 05 Oberarbeitsführer (Oberstleutnant, OF-4)
- 06 Arbeitsführer (Major, OF-3)
- 07 Oberstfeldmeister (Hauptmann, OF-2)
- 08 Oberfeldmeister (Leutnant, OF-1a)
- 09 Feldmeister (Leutnant, OF-1b)
- Unterführer
- 10 Unterfeldmeister (oberhalb Stabsfeldwebel, OR-8a)
- 11 Obertruppführer (Feldwebel, OR-6)
- 12 Truppführer (Unteroffizier, OR-5)
- Mannschaften
- 13 Untertruppführer (Stabsgefreiter, OR-4)
- Bild fehlt – Hauptvormann (Hauptgefreiter Lw, OR-3); wie Nr. 13 mit den 2 Sternen, jedoch ohne Querstreifen
- 14 Obervormann (Obergefreiter, OR-2)
- 15 Vormann (Gefreiter, OR-2)
- 16 Arbeitsmann (Soldat, OR-1)
Autor:
Unnamed illustrator (anonymous, not identified or mentioned in the book).
The descriptive drawings of uniforms etc. also appear in the 1940 edition of Organisationsbuch der NSDAP, the official Nazi party handbook, published by Nationalsozialistische Deutsche Arbeiter-Partei. Reichsorganisationsamt (The National Organization Office of the National Socialist German Workers' Party) under its leader Robert Ley (1890–1945, Reichsorganisationsleiter, head of the party organization). The publishing organization was dissolved in 1945., Licencja: CC BY-SA 4.0Colour plate showing rank insignia and badges of the Reich Labour Service (Reichsarbeitsdienst; RAD), a major organisation established in Nazi Germany as an agency to help mitigate the effects of unemployment on the German economy, militarise the workforce and indoctrinate it with Nazi ideology.
The official state labour service was divided into separate sections for men and women. From 1935 onward, men aged between 18 and 25 may have served six months before their military service. During World War II compulsory service also included young women and the RAD developed to an auxiliary formation which provided support for the Wehrmacht armed forces.
-
Rank insignia etc. of the Reich Labour Service
- Collar patches/tabs (Litzen/Kragenspiegel) denoting the class of rank; and shoulder straps (Schulterklappen) showing the rank (see "Freiwilliger Arbeitsdienst (FAD)/Reichsarbeitsdienst (RAD) Regulation Collar Tabs and Shoulder Boards Identification Guide" at www.germandaggers.com)
- The system of rank insignia developed from the Volunteer Labour Service's (FAD) use of simple silver om black collar patches and shoulder straps, through the introduction in 1936 of the red and white design on black collar patches to the use in 1940 of new insignia; the shoulder straps remaining the same. By 1940 and again in 1943 this rank insignia had undergone another change. The appearance of the shoulder straps was more military, the collar patches were modified, and new branch colours were made use of, notably dark bottle green for RAD Administration personnel and cornflower blue for Medical troops.
- Sport badge (Sportabzeichen)
-
Rank insignia on drill tunic (Dienstgradabzeichen am Drillichrock)
- Vormann; Obervormann; Hauptvormann; Untertruppführer; Truppführer; Obertruppführer
- Dienststellenabzeichen, arm shields with 'spade head' and letters and numbers indicating the area (Arbeitsgau) number, and unit (abteilungen). Worn on left upper arm. The universal use of the 'spade' arm badge, first introduced whe the RAD was founded, continued in use right up to the end.
- Brooches of the Young Women's RAD (Reichsarbeitsdienst der weiblichen Jugend): Bronze, Silver, Gold. A circular RADwJ badge decorated with the sheaths and swastika emblem, was worn at the throat as a brooch on the blouse, indicating the RADwJ. rank. Prior to its separation from the NS Frauenschaft in 1936, a series of rank brooches had been introduced and were worn until August of 1937, when a new series of rank brooches were introduced. The second pattern (1937) rank brooches were utilized until a third and final pattern was introduced in October of 1939.
- Arm badge for young women's RAD (Ärmelzeichen des. RADwJ.)
- Cuff-title (Ärmelband). A limited number of cuff-titles were worn in the RAD, the most colorful being the 'Anhalt' commemorative cuff-title (see cuff title identification guide at www.germandaggers.com).
- RADwJ. hat insignia (Hutabzeichen für RADwJ.) and RAD cap insignia (Mützenabzeichen) (see cap insignia guide at www.germandaggers.com)
- Commemorative pins for male RAD members (Erinnerungsnadel für RAD/M.) and for female RAD members members (Erinnerungsnadel für RADwJ.)
- Badge for personnel in medical service (Gesundheitsdienst). The Lebensrune or "life rune" was based on the Algiz rune and widely used by medical corps etc. in Nazi Germany.
A paramilitary RAD uniform were implemented in 1934; beside the swastika brassard, the RAD symbol, an arm badge in the shape of an upward pointing shovel blade, was displayed on the upper left shoulder of all uniforms and great-coats worn by all personnel. The official symbol of the corps for the men’s camps and section was popularly known as die Kaffeebohne ("The coffee bean"). Both men's and women’s symbols had sheaths, but the female members had a swastika instead of a spade head and a swastika; the RADwJ emblem consisted of a swastika between two ears of barley in a chevron shape. The service uniforms for both male and female members had a earth brown colour with a chocolate brown collar. The distinctive peaked RAD cap (Tuchmütze, also called "Arsch mit Griff") was based on a traditional farmer's cap. Musicians in the RAD wore "swallows nests" (Schwalbennester).
Cropped page copied from Organisationsbuch der NSDAP by Reichsorganisationsleiter Robert Ley (1890 – 1945) published 1943 ("Herausgeber: Robert Ley"; "7 Auflage: 301-400 Tausend"). Publisher : Zentralverlag der NSDAP, Franz Eher Nachf., München. 856 pages. 596 (ie 750) p: ill, maps, ports, plates; 22 cm; German language. Letters in Fraktur style typefaces.House and Barracks Flag of the German Labour Service (Lagerflagge des Reichsarbeitsdienstes) 1935-1945
Colour plate showing uniforms of the Reich Labour Service (Reichsarbeitsdienst; RAD), a major organisation established in Nazi Germany as an agency to help mitigate the effects of unemployment on the German economy, militarise the workforce and indoctrinate it with Nazi ideology. The official state labour service was divided into separate sections for men and women. From 1935 onward, men aged between 18 and 25 may have served six months before their military service. During World War II compulsory service also included young women and the RAD developed to an auxiliary formation which provided support for the Wehrmacht armed forces.
-
Ceremonial Dress (full dress or parade uniform) of a Reich Labour Service Arbeitsführer ("work leader", comparable to a Major in the Wehrmacht Heer):
- Cloth cap with RAD emblem (RAD Tuchmütze, "Arsch mit Griff"). The distinctive service cap, symbolizing the traditional farmer's work cap, had a spade and corn-sheaves badge. The officer's cap had a silver flap and peak piping (gold for general officers).
- Tunic (Waffenrock): single-breasted service jacket, with front closure, turned-down collar, two side pockets, two box-pleated patch breast pockets, exposed pocket buttons, high cuffs. The service dress for all ranks consisted of an earth-brown tunic with dark, or chocolate brown, collar (facing and piping). both colours having an obvious association with earth and soil.
- Shoulder strap (epaulette) with cords etc. as rank insignia
- Collar patches/tabs (Kragenspiegel) denoting class of rank. The system of rank insignia developed from the Volunteer Labour Service's (FAD) use of simple silver om black collar patches and shoulder straps, through the introduction in 1936 of the red and white design on black collar patches to the use in 1940 of new insignia; the shoulder straps remaining the same. By 1940 and again in 1943 this rank insignia had undergone another change. The appearance of the shoulder straps was more military, the collar patches were modified, and new branch colours were made use of, notably dark bottle green for RAD Administration personnel and cornflower blue for Medical troops.
- RAD arm or sleeve shield with RAD 'spade head' and letters and numbers indicating the Arbeitsgau number, abteilungen and area. Worn on left upper arm. The universal use of the spadeshaped arm patch on the left sleeve with battalion and company numbers, first introduced whe the RAD was founded, continued in use right up to the end.
- Nazi Party swastika armband/brassard (Kampfbinde, Hakenkreuzarmbinde) fitted around the left arm and tacked on with thread
- Medals and decorations: Iron cross, etc.
- Nazi Party membership badge
- Brocade dress belt with circular belt buckle
- Leader's hewer/officer's dagger) with scabbard and hanger. RAD motto Arbeit adelt ("Work Ennobles") inscription on blade.
- Calf-length breeches, riding pants with extra width in the thigh area (Breecheshosen, Reit- bzw. Stiefelhosen)
- Black high jackboots/riding boots (Schaftstiefeln)
- etc.
- Informal ceremonial uniform (kleiner Gesellschaftsanzug) of an Oberstfeldmeister (RAD rank roughly comparable to a Hauptmann)
- etc.
-
Service uniform (Dienstanzug) of an Arbeitsmann (the basic RAD rank, roughly comparable to a Schütze)
- Cloth cap with RAD emblem
- Tunic with collar tabs and shoulder straps showing rank. Earth brown jacket with chocolate brown collar.
- Swastika armband
- RAD Enlisted Ranks Sleeve Shield
- Leather belt with RAD buckle (spade head and swastika)
- Tall boots
- Spade. Each rank and file RAD man was supplied with a spade and a bicycle.
- etc.
A paramilitary RAD uniform was implemented in 1934; beside the swastika brassard, the RAD symbol, an arm badge in the shape of an upward pointing shovel blade, was displayed on the upper left shoulder of all uniforms and great-coats worn by all personnel. The official symbol of the corps for the men’s camps and section was popularly known as die Kaffeebohne ("The coffee bean"). The women’s symbol also had wheat sheaths, but with a swastika instead of a spade. Musicians in the RAD wore "swallows nests". A limited number of cuff-titles were worn in the RAD.
Cropped page copied from Organisationsbuch der NSDAP by Reichsorganisationsleiter Robert Ley (1890 – 1945) published 1943 ("Herausgeber: Robert Ley"; "7 Auflage: 301-400 Tausend"). Publisher : Zentralverlag der NSDAP, Franz Eher Nachf., München. 856 pages. 596 (ie 750) p: ill, maps, ports, plates; 22 cm; German language. Letters in Fraktur style typefaces.