Religia w województwie małopolskim

Religia w województwie małopolskim – artykuł zawiera listę kościołów i związków wyznaniowych działających na terenie województwa małopolskiego.

Kościół katolicki

Katedra na Wawelu

Klasztor w Czernej

Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej

Cerkiew greckokatolicka Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krynicy-Zdroju

Obrządek łaciński

Od 1000 roku na mocy dekretu papieża Sylwestra II Kraków stał się stolicą nowo powołanej diecezji krakowskiej (jednej z czterech w Polsce), od 1925 Archidiecezji krakowskiej, a od 1992 Metropolii krakowskiej. Jest to jedna z 14 metropolii obrządku łacińskiego w polskim Kościele katolickim.

Na terenie województwa małopolskiego znajdują się diecezje i dekanaty:

• Archidiecezja krakowska – dekanaty: Babice; Białka Tatrzańska; Biały Dunajec; Bolechowice; Chrzanów; Czarny Dunajec; Czernichów; Dobczyce; Jabłonka; Jordanów; Kalwaria; Kraków-Bieńczyce; Kraków-Borek Fałęcki; Kraków-Bronowice; Kraków-Centrum; Kraków-Kazimierz; Kraków-Krowodrza; Kraków-Mogiła; Kraków-Podgórze; Kraków-Prądnik; Kraków-Prokocim; Kraków-Salwator; Krzeszowice; Libiąż; Maków Podhalański; Mogilany; Mszana Dolna; Myślenice; Niedzica; Niegowić; Niepołomice; Nowy Targ; Pcim; Rabka; Skawina; Sucha Beskidzka (część); Sułkowice; Trzebinia; Wadowice-Południe; Wadowice-Północ; Wawrzeńczyce; Wieliczka; Zakopane; Zator
• Diecezja bielsko-żywiecka (część) – dekanaty: Andrychów; Jawiszowice; Kęty (część); Osiek; Oświęcim
• Diecezja kielecka (część) – dekanaty: kazimierski (część); miechowski; proszowicki; skalbmierski (część); skalski; słomnicki; wodzisławski (część); żarnowiecki (część)
• Diecezja tarnowska (część) – dekanaty: Bochnia Wschód; Bochnia Zachód; Bobowa; Brzesko; Ciężkowice; Czchów; Dąbrowa Tarnowska; Grybów; Krościenko nad Dunajcem; Krynica-Zdrój; Limanowa; Lipnica Murowana; Łącko; Łużna; Nowy Sącz Centrum; Nowy Sącz Wschód; Nowy Sącz Zachód; Ołpiny; Pilzno (część); Piwniczna; Porąbka Uszewska; Radłów; Ropa; Stary Sącz; Szczepanów; Szczucin; Tarnów Południe; Tarnów Północ; Tarnów Wschód; Tarnów Zachód; Tuchów; Tymbark; Ujanowice; Uście Solne; Wojnicz; Zakliczyn; Żabno
• Diecezja sosnowiecka (Metropolia częstochowska) (część) – dekanaty: jaroszowiecki; olkuski; sławkowski (część); sułoszowski; pilicki (część); wolbromski – Podwyższenia Krzyża św.; wolbromski – św. Katarzyny (część);
• Diecezja rzeszowska (Metropolia przemyska) (część) – dekanaty: Biecz; Gorlice.

Obrządek bizantyjsko-ukraiński

• Archieparchia przemysko-warszawska:
  • Dekanat krakowsko-krynicki – parafie: Bielanka; Gładyszów; Gorlice; Kraków; Krynica-Zdrój; Łosie; Nowica; Nowy Sącz; Owczary; Pętna; Przysłup; Rozdziele; Śnietnica; Uście Gorlickie; Wysowa-Zdrój.

Obrządek ormiański

• Ormiańskokatolicka parafia południowa pw. św. Grzegorza Oświeciciela z siedzibą w Gliwicach^[1] – msze odbywają się w kościele Bożego Miłosierdzia w Krakowie^[2].

Tradycjonalizm katolicki

• Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X:
  • przeorat pw. św. Stanisława biskupa, kaplica pw. Najświętszej Maryi Panny Pośredniczki Wszystkich Łask w Krakowie^[3].
  • Centrum św. Kingi w Nowym Sączu^[4][5]
  • kaplica pw. Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana w Tarnowie^[4][5]
• Sedewakantyzm – Oratorium Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Krakowie^[6].

Kościoły starokatolickie

Kościół polskokatolicki Bożego Ciała w Bolesławiu

• Kościół Polskokatolicki w RP
  • Diecezja warszawska
    • Dekanat warszawsko-łódzki (część) – parafia: Bolesław^[7]
  • Diecezja krakowsko-częstochowska
    • Dekanat krakowski (część) – parafie: Kraków (Wniebowstąpienia Pańskiego, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny); Tarnów
    • Dekanat śląski (część) – parafie: Bukowno; Krzykawa-Małobądz; Libiąż^[8]
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • diaspora w Krakowie i Nowym Sączu, podlegająca pod parafię Przemienienia Pańskiego w Wierzbicy^[9]
• Reformowany Kościół Katolicki w Polsce
  • misja pod wezwaniem Bogurodzicy Maryi i św. Jordana^[10]

Prawosławie

Cerkiew św. Michała Archanioła w Wysowej-Zdroju

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

• Diecezja łódzko-poznańska
  • Dekanat Kraków (część) – parafia: Kraków^[11] oraz filialny punkt duszpasterski: Zakopane^[12]
• Diecezja przemysko-gorlicka (z siedzibą w Gorlicach)
  • Dekanat Gorlice – parafie: Bartne (filie: Bodaki, Wołowiec); Bielanka; Gładyszów (filia: Regietów); Gorlice; Kunkowa; Leszczyny; Rozdziele; Zdynia (filia: Konieczna)^[13]
  • Dekanat Krynica – parafie: Hańczowa (filia: Kwiatoń); Krynica-Zdrój; Wysowa-Zdrój (filia: Blechnarka) oraz punkty duszpasterskie: Nowy Sącz; Tarnów^[14]
  • Monaster: Wysowa-Zdrój (męski)^[15]

Protestantyzm

Dom modlitwy Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Zakopanem

Kaplica zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów w Tarnowie

Kościół ewangelicko-augsburski św. Marcina w Krakowie

Kościół Chrześcijański „Nowa Nadzieja” w Krakowie (Kościół Boży)

Kościół Zielonoświątkowy w Nowej Hucie

Chrześcijańskie Centrum „Pan jest Sztandarem” – Kościół w Tarnowie

Adwentyzm

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w RP
  • Diecezja południowa Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w RP^[16]:
    • okręg południowy, zbory: Andrychów^[17][18]
    • okręg wschodni, zbory: Balin, Gorlice, Kalwaria Zebrzydowska, Kraków, Nowa Huta, Leksandrowa, Lgota, Nowy Sącz, Oświęcim, Tarnów, Zakopane^[17][19]

Anglikanizm

• Kościół Anglikański w Polsce – Wspólnota Anglikańska w Krakowie^[20]

Baptyzm

• Kościół Baptystyczny „Betel“ – zbór: Kraków^[21]
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • okręg południowy, zbory: Kraków (I Zbór, II Zbór, III Zbór, IV Zbór „Biblia i misja“), Krynica-Zdrój, Rabka-Zdrój, Tarnów^[22]; (placówki: Bochnia^[23], Wieliczka^[24]).
  • okręg śląski: zbór w Chrzanowie^[22]

Bracia plymuccy

• Kościół Wolnych Chrześcijan w RP – zbory: Balin, Brzeszcze, Chrzanów, Oświęcim^[25]

Kościoły Chrystusowe

• Kościół Chrystusowy w RP – Społeczność Chrześcijańska w Krakowie^[26]

Kościoły ewangelickie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski:
  • Diecezja katowicka (część) – parafie: Kraków (filiał – Wieliczka); Nowy Sącz^[27]
• Kościół Ewangelicko-Prezbiteriański w Polsce – Parafia Ewangelicko-Prezbiteriańska Chrystusa Zbawiciela w Krakowie^[28].
• Kościół Ewangelicko-Reformowany – diaspora w Krakowie^[29]

Metodyzm

• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny – parafie: Kraków, Tarnów^[30]
• Ewangeliczny Kościół Metodystyczny w RP – parafia: Kraków^[31]

Pentekostalizm

• Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa – zbory: Trzebinia^[32], Świebodzin^[33], Wysowa-Zdrój^[34][35]
• Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa – zbór: Gorlice^[36]
• Kościół Boży w Chrystusie – kościoły: Kraków (Kościół „Chrystus Królem” w Krakowie, Kościół „Wspólnota Odkupionych Chrześcijan”, Iris Global Kraków – Placówka Kościoła Bożego w Chrystusie), Zakopane^[37][38]
• Kościół Boży w Polsce – kościoły: Kraków (Chrześcijańska Wspólnota Bezdomnych „Dom Łazarza”, Kościół Boży „Dom Miłosierdzia”, Kościół „Słowo Życia” Foursquare, Kościół Boży „Syloe”, Kościół Chrześcijański „Nowa Nadzieja”, Kościół Jezusa Chrystusa w Krakowie, Kościół Boży „Łaska Chrystusa”, Kościół „Kierunek Jezus”, Międzynarodowy Kościół Nazarejczyka); Nowy Targ (Kościół „Drzewo życia” Foursquare), Tarnów (Kościół Boży „Nadzieja”, Kościół Jezusa Chrystusa „Kairos”), Zakopane (Kościół Jezusa Chrystusa)^[39]
• Kościół Chrześcijan Pełnej Ewangelii Obóz Boży – Kościół Bożego Królestwa w Krakowie^[40][41]
• Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w RP – zbory: Kraków (zbór „Nowe Przymierze”), Tarnów (zbór „Źródło”)^[42]
• Kościół Zielonoświątkowy w RP:
  • Okręg południowy Kościoła Zielonoświątkowego w RP:
    • Dekanat krakowski: Andrychów, Chrzanów (zbór „Jordan”), Gorlice (zbór „Syloe”), Kraków (zbór „Betlejem”, zbór Kraków-Nowa Huta, zbór „Kościół Dla Miasta Krakowa”), Krynica (zbór „Zdrój Wody Żywej”), Krzeszowice (zbór „Słowo Życia”), Nowy Sącz, Nowy Targ (zbór „Elim”), Skawina (zbór „Syloe”), Tarnów (zbór „Drzewo Życia”)^[43]
    • Dekanat katowicki: Klucze (zbór „Samarytanin”), Olkusz (zbór „Arka”)^[43]
    • Dekanat bielski: Oświęcim (zbór „Salem”)^[43]

Inne kościoły protestanckie

• Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna – placówki: Chrzanów, Gierałtowiczki, Krośnica^[44]
• Chrześcijańskie Centrum „Pan jest Sztandarem” – Kościół w Tarnowie^[45]
• Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego – zbór: Andrychów^[46]
• Kościół Chrześcijański w Krakowie^[47]
• Kościół Ewangeliczny „Misja Łaski” – zbór: Kraków^[48]
• Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP – zbór: Chrzanów^[49]
• Mesjańskie Zbory Boże (Dnia Siódmego) – punkt misyjny w Krakowie^[50]
• Kościół Chrześcijański „Dobra Nowina” w Krakowie^[51]
• Wspólnota Biblijnych Chrześcijan „Sól Ziemi” w Bochni

Restoracjonizm

• Świadkowie Jehowy

Kongres okręgowy ph. „Niech przyjdzie Królestwo Boże!” na stadionie Cracovii w 2011 roku

Na terenie województwa działa ok. 7245 głosicieli (stan w 2011)^[52]. W maju 2022 na terenie województwa znajdowały się miejsca zgromadzeń 74 zborów (w tym zbór anglojęzyczny, zbór hiszpańskojęzyczny, zbór i cztery grupy języka migowego, zbór rosyjskojęzyczny, zbór i grupa ukraińskojęzyczne, grupa chińskojęzyczna, grupa portugalskojęzyczna, grupa posługująca się językiem hindi oraz polskojęzyczna grupa na oddaleniu). Zbory korzystają z 44 Sal Królestwa (w tym 3 kompleksy Sal)^[53][54].

• • 74 zbory: Andrychów, Biecz, Bochnia (2), Bolesław, Brzeszcze, Bukowno (2), Chrzanów (2), Dąbrowa Tarnowska, Dobczyce, Gorlice, Igołomia, Kęty, Klucze, Kraków (24, w tym zbór języka migowego, zbór angielskojęzyczny, zbór hiszpańskojęzyczny, zbór rosyjskojęzyczny, zbór ukraińskojęzyczny, grupa portugalskojęzyczna), Krościenko, Krynica, Limanowa, Krzeszowice, Kunkowa, Libiąż, Miechów (2), Myślenice, Niepołomice, Nowy Sącz (2, w tym grupa języka migowego), Nowy Targ, Olkusz (2), Ostrężnica, Oświęcim (2), Rabka, Skawina (2), Sucha Beskidzka, Tarnów (2, w tym grupa języka migowego), Tenczynek, Trzebinia (2), Tuchów, Wadowice (2, w tym grupa języka migowego), Wieliczka (2), Wolbrom (w tym grupa ukraińskojęzyczna), Zakopane (w tym grupa języka migowego)^[53].
• Świecki Ruch Misyjny „Epifania”
  • 4 zbory: Cegielnia, Kraków, Oświęcim, Tarnów^[55].
• Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego
  • 5 zborów: Andrychów, Kraków, Niepołomice, Tarnów, Trzebinia.
• Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
  • 1 zbór w Krakowie.

Judaizm

Gmach Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie

• Beit Kraków^[56]
• Chabad-Lubawicz – Chabad–Lubawicz Kraków^[57]
• Światowa Unia dla Judaizmu Postępowego – Or Hadasz – Stowarzyszenie Żydów Postępowych w Krakowie^[58]
• Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej – Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie^[59]

Islam

• Liga Muzułmańska w RP – Centrum Muzułmańskie w Krakowie^[60]

Buddyzm

• Misja Buddyjska „Trzy Schronienia” w Polsce – ul. Stradomska 17/4^[61]
• Szkoła Zen Kwan Um w Polsce – ośrodek, ul. Stradomska 17/4^[62]
• Związek Buddyjski Bencien Karma Kamtsang – ośrodek, ul. Dietla 5/1^[63]
• Instytut Wiedzy o Tożsamości „Misja Czaitanii” – ul. Biskupia 10/2^[64][65]
• Sanga Zen uczniów Mistrza Kaisena – ośrodek, ul. Królewska 15/8^[66][67]
• Wspólnota Buddyjska Triratna, ośrodek Sangholoka^[68], ul. Augustiańska 4/1^[69][70]
• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu – ośrodek, ul. Stattlera 5^[71]
• Stowarzyszenie Buddyjskie Sangha „Kandzeon” – Praktyka w Krakowie^[72]
• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu – ośrodek: Kraków; grupa medytacyjna: Zakopane; ośrodek odosobnieniowy: Ropki^[73]

Inne

• Wiara Baha’i w Polsce – lokalne zgromadzenie w Krakowie^[74][75][76]
• Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich – Gmina Kraków^[77]
• Lectorium Rosicrucianum – Centrum Krakowskie^[78]
• Wspólnota Chrześcijan – siedziba w Krakowie^[79][80]
• Zakon Braci Zjednoczenia Energetycznego – siedziba w Krakowie^[81][82]

Zobacz też

• Ariański Szlak w Wieliczce
• Drewniane kościoły południowej Małopolski
• Kościoły podhalańskie
• Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej
• Wyższe Seminarium Duchowne oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej
• Biskupi krakowscy
• Matka Boża Kalwaryjska
• Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej
• Małopolska Droga św. Jakuba
• Szlak Cysterski
• Szlak Papieski
• Szlak Romański
• Szlak Architektury Drewnianej

Przypisy