Rezeda żółta

Rezeda żółta
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

rezedowate

Rodzaj

rezeda

Gatunek

rezeda żółta

Nazwa systematyczna
Reseda lutea L.
Sp. pl. 1:449. 1753

Rezeda żółta (Reseda lutea L.) – gatunek rośliny z rodziny rezedowatych. W Polsce pospolita. W średniowieczu była wykorzystywana jako roślina barwierska.

Rozmieszczenie geograficzne

Pochodzi znad basenu Morza Śródziemnego, skąd stopniowo rozprzestrzeniła się. Obecnie rośnie dziko w Afryce Północnej, na Maderze i Wyspach Kanaryjskich, w Europie Południowej i Środkowej oraz na dużej części kontynentu azjatyckiego (Azja Zachodnia, Kaukaz, Syberia Zachodnia, Turkmenistan)[3]. Status gatunku we florze Polski: na południu archeofit, na północy kenofit. Występuje pospolicie na terenie całego kraju, stale zwiększając swoją liczebność.

Morfologia

Łodyga
Łodygi leżące lub podnoszące się, o długości 20–60 cm.
Liście
Liście dolne niepodzielne lub trójdzielne, wyższe pierzastodzielne.
Kwiaty
Kwiaty grzbieciste, zebrane początkowo w gęste grona, a w miarę wzrostu w coraz luźniejsze grona. Korona żółta, płatki w liczbie 6, trzydzielne[4]. Pręciki liczne, odchylone na boki, prostują się w miarę dojrzewania.
Owoc
Torebka z dojrzałymi nasionami wzniesiona. Nasiona czarne i gładkie.
  • Łodyga i liście

    Łodyga i liście

  • Kwiatostan
    © Hans Hillewaert, CC BY-SA 3.0

    Kwiatostan

  • Owoce i nasiona

    Owoce i nasiona

Biologia i ekologia

Bylina lub roślina dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Roślina miododajna[5], ciepłolubna i światłolubna[4]. Rośnie na suchych glebach piaszczysto-gliniastych, o dużej zawartości próchnicy[4]. Występuje na wysokich brzegach rzek, suchych wzgórzach, nasypach, odłogach, ogrodach i wysypiskach gruzów[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Onopordetalia i Ass. Onopordetum acanthii (opt.)[6].

Rezeda żółta jest jedną z podstawowych roślin żywicielskich gąsienic motyla bielinka rukiewnika.

Zastosowania

  • W średniowieczu była używana jako roślina barwierska – zawiera żółty barwnik luteinę.
  • W symbolice kwiatowej rezeda oznacza skromność.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-21] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
  4. ↑ a b c d F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, L. Šomšak, J. Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 112. ISBN 83-09-01473-2.
  5. ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  6. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Reseda lutea.jpg
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 3.0
Wild mignonette close to el Perelló, Catalonia, Spain
Reseda lutea PID1303-2.jpg
Autor: Benjamin Zwittnig, Licencja: CC BY 2.5 si
Rumeni katanec v Ljubljani.
Reseda lutea1.jpg
Autor: Kurt Stüber [1], Licencja: CC-BY-SA-3.0

Species: Reseda lutea
Family: Resedaceae

Image No. 2