Rogatnica Picasso

Rogatnica Picasso
Rhinecanthus aculeatus[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

rozdymkokształtne

Rodzina

rogatnicowate

Rodzaj

Rhinecanthus

Gatunek

rogatnica Picasso

Synonimy
  • Balistes aculeatus Linnaeus, 1758
  • Balistapus aculeatus (Linnaeus, 1758)
  • Balistes heteracanthus Bleeker, 1859
  • Balistes ornatissimus Lesson, 1831
  • Monacanthus cheverti Alleyne & Macleay, 1877
Wyraźnie widoczne 3 rzędy kolców na trzonie ogonowym

Rogatnica Picasso[2], nosiec[3], rożec smużkowy[2], rożek smużkowy[4] (Rhinecanthus aculeatus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rogatnicowatych (Balistidae).

Występowanie

Wschodni Ocean Atlantycki wzdłuż wybrzeży Afryki – od Senegalu po Afrykę Południową – oraz Ocean Indyjski i zachodnia część Oceanu Spokojnego – od Morza Czerwonego, Afryki Wschodniej i Południowej przez Seszele, Madagaskar i Maskareny, na wschód po wyspy Pitcairn w Polinezji i na północ po południową Japonię i wyspy Ogasawara, a na południe po Lord Howe na Morzu Tasmana, oraz po Nową Kaledonię[5].

Przebywa na rafach lub w ich pobliżu, a także w osłoniętych lagunach. Spotykana na głębokości do 50 m[6]. Przebywa w pobliżu dna lub w wodach pelagialnych[2].

Cechy morfologiczne

Rogatnica Picasso tworzy odmiany lokalne różniące się wyglądem.

Rogatnica Picasso

Ciało o zmiennym i dość różnorodnym ubarwieniu, ale zwykle z jednakowym układem smug i plam, przypominającym szkice Pabla Picassa[2] – stąd zwyczajowe epitety gatunkowe „smużkowy” i „Picasso”. Oczy są znacznie oddalone od otworu gębowego, co może mieć związek ze sposobem pobierania pokarmu – rogatnica miażdży skorupy mięczaków[2].

W pierwszej płetwie grzbietowej znajdują się 3 kolce o zróżnicowanej długości – trzeci, najmniejszy, jest odsunięty ku tyłowi. Druga płetwa grzbietowa jest wsparta na 23–26 miękkich promieniach. Płetwa odbytowa rozpostarta jest na 21–23 promieniach miękkich, bez kolców. Na każdym z boków trzona ogonowego rozmieszczone są 2 lub 3 rzędy drobnych, ostrych kolców, przy czym dolny ich rząd jest krótszy[2].

Rożek smużkowy osiąga przeciętnie 15 cm długości, maksymalnie do 30 cm[6].

Biologia i ekologia

Gatunek terytorialny. Jego głównym pokarmem są małże[2], ale zjada też wiele innych organizmów, w tym ryby i koralowce[6]. Ryba jajorodna. Odpoczywa i śpi leżąc na dnie nieruchomo, na boku ciała[2][6][3]. Zaalarmowana wydaje głośne, turkoczące dźwięki[2][6].

Znaczenie dla człowieka

Gatunek poławiany na niewielką skalę. Większe znaczenie ma jako ryba akwariowa. Starsze osobniki stają się w akwarium agresywne wobec innych współmieszkańców[2].

Rogatnice Picasso wykorzystano w badaniach widzenia barwnego u ryb. Stwierdzono, że są trichromatyczne[7].

Filatelistyka

Poczta Polska wyemitowała 1 kwietnia 1967 r. znaczek pocztowy przedstawiający Rhinecanthus aculeatus o nominale 1,50 zł, w serii Ryby egzotyczne. Autorem projektu znaczka był Jerzy Desselberger. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[8][9].

Przypisy

  1. ↑ Rhinecanthus aculeatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 586–587 i 620–621. ISBN 83-215-2103-7.
  3. ↑ a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
  4. ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 194. ISBN 978-83-01-15140-9.
  5. ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes [online], California Academy of Sciences, 2 października 2012 [dostęp 2012-11-10] (ang.).
  6. ↑ a b c d e Rhinecanthus aculeatus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 10 listopada 2012]
  7. ↑ Pignatelli et al. Double cones are used for colour discrimination in the reef fish, Rhinecanthus aculeatus. „Biology Letters”. 6 (4), s. 537–539, 2010. DOI: 10.1098/rsbl.2009.1010. (ang.). 
  8. ↑ Marek Jedziniak: Ryby egzotyczne. www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-31]. (pol.).
  9. ↑ Picasso Triggerfish (Rhinecanthus aculeatus). colnect.com. [dostęp 2018-05-31]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Picasso.triggerfish.arp.jpg

Picasso triggerfish (Rhinecanthus aculeatus) at Bristol Zoo, Bristol, England.

Photographed by Adrian Pingstone in December 2005 and released to the public domain.
Picasso triggerfish2.jpg
Picasso Triggerfish, Rhinecanthus aculeatus. Picture taken on the island of Fihalhohi in the Maldives.
Humahumanukanukaapua.JPG
(c) RadioFan z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Humahumanukanukaapua or lagoon triggerfish (Rhinecanthus aculeatus), at the North Carolina Aquarium at Fort Fischer