Roman Łyczywek

Roman Łyczywek
Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1916
Odolanów

Data i miejsce śmierci

4 października 1994
Szczecin

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Szczecinie

Zawód, zajęcie

prawnik, nauczyciel akademicki

Miejsce zamieszkania

Szczecin

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Uczelnia

Uniwersytet Warszawski,
Uniwersytet Łódzki

Małżeństwo

Krystyna Łyczywek

Dzieci

Włodzimierz,
Lech, Ewa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Warszawski Krzyż Powstańczy Krzyż Armii Krajowej

Roman Łyczywek ps. Gród, Saski, Mateusz (ur. 8 lutego 1916 w Odolanowie[1][2], zm. 4 października 1994 w Szczecinie) – prawnik, obrońca w procesach członków NSZZ „Solidarność”.

Życiorys

Był uczniem Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu[3]. Studia prawnicze ukończył na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w 1937. Pracował jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Łódzkim.

W 1935 został drużynowym 14 Poznańskiej Drużyny Harcerzy. Należał do Szarych Szeregów; w 1939 był komendantem Chorągwi Wielkopolskiej. Z ramienia Szarych Szeregów był członkiem Rady Obywatelskiej Ziem Zachodnich przy Biurze Zachodnim Delegatury Rządu na Kraj[4]. Jako żołnierz ZWZ-AK był uczestnikiem powstania warszawskiego w batalionie im. Kilińskiego. Używał konspiracyjnych pseudonimów „Gród”, „Mateusz”, „Saski”[3].

Po wojnie, w lipcu 1945 wyjechał z Poznania do Szczecina, wraz z ekipą pierwszego polskiego prezydenta miasta, Piotra Zaremby. Jego żona – Krystyna – dołączyła do niego w październiku, wioząc w koszyku na bieliznę ich trzyipółmiesięcznego synka. W tym mieście zamieszkali na stałe[5], początkowo w niezrujnowanej wskutek bombardowań części śródmieścia, przy ul. Polonii Zagranicznej (później ul. Rayskiego), gdzie Roman Łyczywek otworzył kancelarię adwokacką. Pracował też jako radca prawny w Zarządzie Miasta[6]. W latach 80. XX w. był radcą prawnym „Solidarności”, członkiem Komitetu Pomocy dla Internowanych i obrońcą w procesach opozycjonistów, m.in. Andrzeja Milczanowskiego, Edmunda Bałuki, Mariana Jurczyka. Był też m.in. obrońcą braci Eismontów, którzy w roku 1950 uciekli jachtem na Bornholm. Mowa sądowa obrońcy stała się sławna (przechowuje ją syn Włodzimierz, również adwokat)[7].

Publikacje

Wydał ok. 700 publikacji. Był inicjatorem i redaktorem naczelnym Słownika biograficznego adwokatów polskich oraz autorem publikacji Zarys historii adwokatury polskiej (1978), Historia adwokatury warszawskiej.

Publikacje R. Łyczywka nt. erystyki sądowej, którą się pasjonował[a]Z zagadnień erystyki sądowej[9] (1956) i Sztuka wymowy sądowej[10] (R. Łyczywek, O. Missuna, 1977) – są przez dziesięciolecia cytowane w artykułach prawniczych, pracach doktorskich itp. (np. K. Zeidler, 2008[11]; A. Budzyńska-Daca, 2014[12]; Lilianna Lakomy, 2015[13]; Andrzej Tomaszek[8][14].

Andrzej Tomaszek (Palestra) o Sztuce wymowy sądowej napisał[14]:

Wydano ją tylko dwa razy – w 1977 i 1982 roku, w małym rozmiarze i raczej niskim nakładzie. Dziś to pozycja kultowa, którą każdy praktykujący w sądzie prawnik powinien mieć na swoim biurku.

W pracy Pochwała Schopenhauera, czyli o sztuce prowadzenia sporów, zacytował nie tylko opinie prof. Tadeusza Kotarbińskiego, lecz również zdania zaczerpnięte z prac Romana Łyczywka, np.[14]:

Nie brak umiejętności i brak znajomości różnych metod erystycznych powinien być hamulcem przed stosowaniem metod niewłaściwych. Powinny nim być uznawane zasady etyki ogólnej i zawodowej oraz poczucie społecznej odpowiedzialności. Ostatecznym sposobem likwidacji nadużyć mogą się stać środki interwencyjne stosowane przez sąd i środki represyjne wynikające z przepisów procesowych lub ustrojowych przepisów organizacji stanowiących współczynnik wymiaru sprawiedliwości – prokuratury i adwokatury.

Sztuka wymowy sądowej, s. 127–128

O erystyce: …Jej stosowanie w życiu jest faktem, nad którym popłakiwać byłoby rzeczą śmieszną. Próba argumentowania i wychowania młodych prawników w tym kierunku, aby wyrzekali się metod erystycznych w sporze, żywo przypominałaby próby oduczenia ludzi młodych od kochania się.

R. Łyczywek, Z zagadnień..., s. 71

Odznaczenia

Został uhonorowany Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1983), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, londyńskim Krzyżem Armii Krajowej i innymi odznaczeniami.

Upamętnienie

Formą upamiętnienia dokonań Romana Łyczywka jest książka Żywot i sprawy: ze wspomnień adwokata, wydana w roku 1995 pod redakcją Krystyny Łyczywek i Jana A. Kłysa[3].

Imię Romana Łyczywka nadano jednemu z parków w szczecińskiej dzielnicy Pogodno[15]. Na ścianie budynku, w którym mieściła się pierwsza w powojennym Szczecinie kancelaria adwokacka, umieszczono tablicę pamiątkową[16].

1
2
3
Pierwszą w powojennym Szczecinie kancelarię adwokacką Roman Łyczywek otworzył przy ul. Polonii Zagranicznej 23, obecnie ul. Generała Rayskiego 23 (budynek przy obecnym placu Zamenhofa, zbieg ulic Jagiellońskiej i Rayskiego).

Ulica Rayskiego łączy plac Zamenhofa z placem, na którym w lipcu 1945 roku odbyła się patriotyczna manifestacja nielicznej jeszcze polskiej ludności, poświęcona rocznicy zwycięstwa pod Grunwaldem. Miejsce manifestacji nazwano w tym dniu placem Grunwaldzkim[17].

Kancelaria powstała w tym samym miesiącu, przed ostatecznymi rozstrzygnięciami, dotyczącymi położenia zachodniej granicy Polski[b]. Obecnie przy ul. Rayskiego 23 mieści się siedziba Okręgowej Izby Radców Prawnych.

Uwagi

  1. Andrzej Tomaszek (Palestra): „Wydaje się, iż Roman Łyczywek przez lata pasjonował się tą dziedziną i tylko tzw. uwarunkowania historyczne utrudniły mu odegranie roli jej wielkiego popularyzatora w naszym kraju”[8].
  2. Zachodnią granicę powojennej Polski ostatecznie ustalono dopiero 21 września 1945 w Schwerin, po Konferencji Poczdamskiej.

Przypisy

  1. Tadeusz Białecki: Łyczywek Roman. W: Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 2. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 574. ISBN 83-7241-089-5. (pol.)
  2. Marek Mikołajczyk: Roman Łyczywek. Obrońca opozycjonistów. W: Szczecinianie stulecia. Wyd. Piątek trzynastego, s. 84–85. OCLC Szczecinianie.
  3. a b c Roman Łyczywek (red. Jan Antoni Kłys, Krystyna Łyczywek): Żywot i sprawy: ze wspomnień adwokata (dane bibliograficzne i fragmenty). Ottonianum, 1995. ISBN 83-7041-153-3, ISBN 978-83-7041-153-4.
  4. Waldemar Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa 2003, s. 190.
  5. Pani Krystyna Łyczywek. W: Honorowi Obywatele Miasta Szczecin w: bip.um.szczecin.pl [on-line]. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2015-10-25].
  6. Redakcja MM. Szczecin - miasto dla ludzi o silnych nerwach. „Moje Miasto Warszawa”, 2010-07-04. Polska Press sp. z.o.o. 
  7. Adam Zadworny. Oceaniczni uciekinierzy. „Wyborcza.pl / Ale historia.pl”, 2014-09-08. Agora SA. 
  8. a b Adw. Andrzej Tomaszek: Pochwała Schopenhauera, czyli o sztuce prowadzenia sporów. W: Portal Edukacja Prawnicza.pl [on-line]. Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.. [dostęp 2017-02-23].
  9. Roman Łyczywek. Z zagadnień erystyki sądowej. „Nowe Prawo”, s. 59–72, 1956. 
  10. Roman Łyczywek, Olgierd Missuna: Sztuka wymowy sądowej. Wydawnictwo Prawnicze, 1977.
  11. Kamil Zeidler. Erystyka w praktyce prawniczej. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”. Rok LXXI (4), s. 51-65, 2009. 
  12. Agnieszka Budzyńska-Daca. Erystyka i etyka. „Poradnik Językowy”, s. 29-40, 2014. 
  13. Lilianna Lakomy (promotor: dr hab. Marian Gierula): Komunikacja perswazyjna w języku polityki na przykładzie polskich kampanii prezydenckich. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Nauk Społecznych, seria: Prace doktorskie.
  14. a b c Andrzej Tomaszek. Gawędy adwokata bibliofila; Dzieło (nie)zapomniane, czyli o Sztuce wymowy sądowej. „Palestra, Pismo adwokatury polskiej”, s. 200-203, 2015. ISSN 0031-344. 
  15. Lech Sołtysiak. Park. im. Romana Łyczywka (zdjęcie w galerii Piękne Pogodno). „wyborcza.pl”. 
  16. Włodzimierz Łyczywek: Jubileusz 60-lecia Szczecińskiej Izby Adwokackiej. kancelarie.lyczywek.pl. [dostęp 2016-09-08].
  17. Ludzie płakali ze wzruszenia. Jak pl. Grunwaldzki dostał swoją nazwę. szczecin.gazeta.pl. [dostęp 2013-10-07].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Armii Krajowej BAR.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Szczecin-Rayskiego-23-1.png
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek pierwszej powojennej kancelarii adwokackiej w Szczecinie (ul. Generała L. Rayskiego 23) z tablicą upamiętniającą mec. Romana Łyczywka
Szczecin-Rayskiego-23-2.jpg
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek pierwszej powojennej kancelarii adwokackiej w Szczecinie (ul. Generała L. Rayskiego 23) z tablicą upamiętniającą mec. Romana Łyczywka
POL Warszawski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Warszawski Krzyż Powstańczy
Szczecin-Rayskiego-23-3.jpg
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek pierwszej powojennej kancelarii adwokackiej w Szczecinie (ul. Generała L. Rayskiego 23) z tablicą upamiętniającą mec. Romana Łyczywka